Seyahatname Nedir,Tarihteki Önemi,Edebiyat
Seyahatname nedir makale,Seyahatname nedir edebiyat kısaca,Seyahatname ne demek,Seyahatname nedir tarih,Seyahatname nedir osmanlı,Seyahatname nedir özellikleri,Seyahatname Nedir,Edebiyat (ar. seyahat ve fars. -nüme’den seyahat-name). Gezi hatıraları kitabı.
Seyahatnamelerin Tarihteki Önemi
Seyahatname, yolculuğun yapıldığı ülkeye ait gözlemler olması bakımından bir tarih belgesi niteliği taşır, üslup özellikleri, yeni ülkeler ve çeşitli olaylar karşısında yazarın davranışlarını belirten ustalığıyla de edebi eserler arasında yer alır.
Tarih boyunca Türklerin yaşadığı ülkelerle ilgili seyahatnameler arasında şunlar anılabilir: 448’de hun hükümdarı Attila’ya gönderilen elçilik heyetinde görevli tarihçi Priskos, bu geziyle ilgili eserinin bugüne kalan parçalarında Hunların ülkelerini, yaşayışlarını anlatır.
568’de Kilikyalı Zemarkhos, Bizans imparatoru Justinianus II adına göktürk ülkesine elçi olarak gitti ve bu gezinin gözlemlerini yazdı.
İç Asya ve Hindistan’a yolculuk yapan çinli buddha hacısı Hüan-dzang, 645’te sona eren gezisini kapsayan eserinde Türklerin yaşadığı ülkeleri de anlatit Arap gezgini Ibni Battuta, Seyahatname’sinde.
Anadolu, Harizm, Maveraünnehir, Horasan’daki yolculuklarını anlatırken Türklerin etnografya, folklor ve sosyal kurumlanma da yer verdi.
Castilla kralı Enrique’nin mabeyincisi Clavijo (öl. 1412), Timur Devrinde Cadiz’den Semerkand’a Seyahat (Embajada a Tamerlan) adlı eserinde Türklerin yaşadığı çeşitli ülkelere ait canlı gözlemleri yazdı.
Venedikli Marco Polo, Altınordu devletine yaptığı geziyi dünya edebiyatının bu konuda ünlü eserlerinden olan kitabında anlattı, İranlı Nasır Hüsrev Sefername’sinde gezilerini anlatırken Anadolu’daki yolculuklarına da yer verdi, özellikle osmanlı ülkesinde yolculuk eden yabancılar hatıra, seyahatname, mektup gibi türlerdeki eserlerinde Türkiye’nin XVI.-XIX. yy.lar arasındaki çeşitli görünüşlerini yansıttılar.
Bu yazarlar arasında Busbecq (öl. 1592), Lady Mcutagu (öl. 1762), Chateaubriand (öl. 1848), Julia Pardoe (öl. 1862), Moltke (öl. 1891), Küçük Asya adlı eseri Anadolu arkeolojisine ait önemli bilgi veren Charles Texier v.d.nin eserleri gözlem bakımından önem taşır.
Türk edebiyatında seyahatname türünün en ünlü örneğini Evliya Çelebi verdi.
Yabancı ülkelere giden osmanlı elçilerinin sefaretnamelerinin çoğu seyahatname özelliği de gösterir.
Bunların en tanınmışı, Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi ile Ahmed Resmi Efendinin eserleridir.
Seydi Ali Reis Miratü’l-Memalik (Ülkelerin Aynası) adlı eserinde Hindistan’a kadar uzanan yolculuğunu anlattı.
Tanzimattan sonraki Türk edebiyatında Ahmed Midhat Efendi (Avrupada Bir Cevelan, 1891) Direktör Ali Bey (Seyahat Jurnali, 1897), Cenab Şahabeddin (Hac Yolunda, 1909; .avrupa Mektupları, 1919 v.d.), Falih Rıfkı Atay (Deniz Aşırı, 1931; Taymis Kıyıları, 1934 v.d.) gibi yazarlar gezilerini anlatan eserler verdi.
Günümüzde bu türde eser veren yazarlar arasında Ege kıyılarındaki ilk çağ medeniyetlerinin kalıntılarına eğilen Azra Erhat (Mavi Yolculuk, 1962; Mavi Anadolu, 1969), Melih Cevdet (Sovyet Rusya, Azerbaycan, Özbekistan, Bulgaristan, Macaristan) v.d. vardır.