Slovenya Tarihi | Tarih Bilgileri |
Slovenya Tarihi Yukarı Pannonia’da Lombardların yerini alan Slovenler, İtalya’ya ve Alpler’e sızmaya çalıştılar.
Drava ve Mur’un (595) kaynaklannda Bavyeralılarla çatıştılar ve bütün VII. yy. boyunca Friuli için Lombardlarla çekiştiler.
Yayılmaları en geniş noktasına eriştiği sırada (VIII.-IX. yy.) Piave, Hohe Tauren’ler, Traun ve Viyana’da Linz Tunası’na ulaşmışlardı.
Tek bir devlet kurmayı başaramayan Slovenler Avarlardan kurtulabilmek için Samo’nun hâkimiyetini (VII. yy.), sonra da Bavyera’ya bağımlılığı kabul ettiler (745).
önce Lombardiya’yı (774), sonra Bavyera’yı (788) ilhak eden ve avar hskimiyetini ortadan kaldıran (796) Charlemag-ne sloven voyvodalıklarının vesayetini Bavyera ve Friuli marklıklan arasında bölüştürdü.
Aynı şekilde Salzburg ve Acila piskoposları da VIII. yy.da başlayan hıristiyanlaştırmayı paylaştılar
. X.yy. sonunda bölgeyi Macarlar istila etti ve XI. yüzyıldan itibaren ülke Avusturya imparatorluğuna bağlı birçok küçük prensliğe bölündü.
Bu prenslikleri XIII. ve XV. yy. arasında Habsburg sülalesi birleştirdi; yalnız Friuli (merkezi: Triyeste) ve istria (merkezi: Gratz) prenslikleri Avusturya’ya ilhak edildikleri 1797’ye kadar bağımsızlıklarını korudular.
XV., XVI. ve. XVII.yy.daki osmanlı akınları ülkede güvenliği ortadan kaldırdı ve alman sömürgeleştirmesini kısa süre için durdurdu.
Daha 1396’da Niğbolu savaşını kazanan Bayezid I, Macarlan büsbütün korkutmak için istria’ya akıncı küvetleri sevk ettiği gibi, 1408’de Türk akıncıları istria’nın kuzeyindeki Karniyol (Camiole) eyaletine girerek Moettbiny şehrini işgal ettiler; pek çok ganimet ve esir aldılar.
1470’te Osmanlı-Venedik savaşları sırasında Türk akıncıları Slovenya, Karniyol ve istria üstüne büyük bir akın yaparak 20 000’den fazla esir ve ganimet aldılar.
1471’de Bosna beylerbeyi İshak Bey, Karniyol’a yeni bir akın yaptı.
1475’te lşkodra’nın kuşatılması sırasında, meşhur akıncıbeyi Mihaloğlu Ali Bey, 15 000 atlı ile Karniyol’a akın etti.
1480’de Macarların yaptıkları bir akına mukabil, Türk akıncıları Karniyol, Karinthia (Carinthia) ve istria içlerine kadar akınlarını uzattılar.
1527’de Semendire beyi Yahyapaşazade Bali Bey, Slovenya’da Modrusch ve Pojega şehirlerini ele geçirdi.
1543’te Budin ve Bosna beyleri Slovenya’nın Avusturya işgalinde bulunan kalelerine karşı harekete geçerek pek çok kaleyi aldılar.
1526’da Tuna üzerinde bulunan İllok (Vjlak) kalesinin alınması üzerine, Drava nehri üzerindeki Eszek (Osiyek) kalesi de anahtarlarını göndermek suretiyle kendiliğinden teslim oldu (7 ağustos).
1537’de Eszek civarındaki Verzito’da, Semendire beyi Yahyapaşazade Mehmed Beyin yönettiği Türk ordusu,avustuıya generallerinden Katzianer emrindeki avusturya ile bohemya kuvvetlerini yendi.
XVII. yy.ın ikinci yarısında özellikle Köprülüler zamanında bu bölgeye birçok defa girildi.
Fransız idaresi (Istria’da 1805’ten beri, Carinthia ve Camiole’de 1809’dan beri) İllyria eyaletlerinde (1809 – 1813) milli uyanışı hazırladı.
Bu uyanış, sloven bölgelerinin Avusturya’ya geri verilişi sırasında (1814) hızlandı ve Slovenlerin dil kardeşleri Sırp ve Hırvatlarla ilgilenmelerine yol açtı.
Aziz Hermagone (Druzba sy, Mohorja) [1857] derneği ve Sloven Kovanı (Matica Slovenska), 1863’ten sonra kültür savunması çabalarını bağdaştırdılar.
1866-1867’de sloven halkı parçalandı: ülke topraklarının küçük bir kısmı Veneto’yu ilhak eden (1866) İtalya’ya, bir başka bölümü Avusturya-Macaristan sözleşmesi sırasında (1867) Macaristan’a verildi, İstria, Carinthia, Carniole eyaletlerinde yaşayan Slovenlerin büyük çoğunluğu, derebeylik yükümlerinin kaldırılmasından hoşnut olduğu için Viyana’nın hâkimiyetine karşı koymadı ve ancak idari muhtariyet istemekle yetindi.
Ama Birinci Dünya savaşı arifesinde Güney slavlarının hoşnutsuzluğu yavaş yavaş Slovenler arasında da yayıldı.
Piskopos Korozoşec yönetimindeki temsilciler Zabret Millet meclisine katıldılar (ekim-kasım 1918): bu meclis 24 kasım 1918’de Slovenya’nın Sırbistan ve Karadağ krallığına (geleceğin Yugoslavya’sı) katıldığını ilan etti.
Yeni devlet bütün Slovenleri birleştirmedi: 10 ekim 1920 plebisitinden sonra Klagenful bölgesini Viyana’ya bırakmak zorunda kaldı.
Rapallo antlaşması (12 kasım 1920) ile, 40 000 sloveni (İstria, Batı Karst, Julia Alpleri) İtalya’ya bıraktı.
Yugoslav devletinin yıkılışı sırasında (nisan 1941) Sloven kesimi Almanya, İtalya ve Macaristan arasında bölüşüldü.
Milli direnmenin zafere ulaşmasından sonra Yugoslav Federal cumhuriyeti içinde bir Sloven cumhuriyeti kuruldu; Doğu İstria’yı, Batı Karst’ı, Julia Alpleri’ni (1945-1947), sonra da muhtar Trieste devletinden B bölegesini(Kuzeybatı îstria) geri aldı (1954).
1963’de de Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyeti olarak değiştirildi.
Soğuk Savaş yıllarında Tito’nun önderliğindeki Yugoslavya diğer Doğu Bloku ülkelerine göre SSCB’den daha bağımsız bir siyaset izledi.
1990’ların başında Doğu Bloku’nda başlayan çözülme Yugoslavya’yı da etkiledi.
Slovenya, Hırvatistan, Makedonya Cumhuriyeti ve Bosna-Hersek’te bağımsızlık talepleri ortaya çıktı.