Yontma Taş Devri,Özellikleri,Yerleşim Yerleri | Tarih Bilgileri |

Yontma Taş Devri Hakkında Ansiklopedik Bilgi,Yontmataş devrinin başlangıcı, insan ve ön insanın ilk faaliyetlerine, en eski prehominidae fosillerine dayanır.

Prehominidae’lerin (kabaca yontulmuş çakıltaşları, pebbleculture) ortaya çıkışı yaklaşık olarak 800 000 veya 1 milyon yıl öncesine kadar iner.

Yontma taşın büyük bölümünü Alt Yontma taş (Alt Paleolitik) meydana getirir; bunu Orta Yontma taş (Orta Paleolitik) izler.

Yontma Taş Devri Özellikleri

Çok büyük değişikliklere tekabül eden Üst Yontmataş (Üst Paleolitik), önceki devirlerden ayrılır ve Leptolitik adıyla belirtilir.

Alt ve Orta Yontma taşın süresi çok uzundur.

Yontma taş devrinde iki tip taş âlet kullanılmıştır.

Bunlardan biri çekirdek âlettir ve bir taş kütlesinin yontulmasıyla elde edilir.

Diğeri ise taş kütlenin yontulmasından arta kalan küçük parçalardır.

Bu iki âlet tipinin aynı dönemde geliştiği sanılır; az çok kaynaşmadan önce bazen birbirlerinin yerlerini almışlardır.

Yontmataş devrinde insanlann sayıca çok az olduğu sanılır, çünkü bulunan çok sayıdaki alet çok uzun bir dönemle ilgilidir.

Yontmataş devri insanı meyve ve tohum toplayarak ve küçük hayvanları yakalayarak geçinirlerdi.

Orta Yontmataş daha iyi bilinen ve çok daha kısa (M. ö. 50 000’e doğru başlar), aynı zamanda insanlığın hızla ilerlediği bir devirdir.

Musteriyen sanat, Orta Yontmataşın başlıca unsurunu meydana getirir.

Bu devir son buzul devrine tekabül eder (Würm).

Meyve ve tohum toplama işi floranın fakirleşmesinden ötürü verimsiz hale geldi.

Buna karşılık avcılık (at, ren geyiği, bizon, sığır) giderek önem kazandı.

Kemik, insan tarafından kullanılan bir malzeme oldu.

Musteriyen taş sanatı başlıca iki alet kapsar: delici ve kazıyıcı (yalnız bir yüzü düzeltilmiş atıklardan yapılmıştır); bununla birlikte Alt Yontma taştaki çift yüzlü âletler de vardır, ama bunlar yavaş yavaş azalmıştır.

Levaluvazyen, bu tarih öncesi devrede görülen başka bir sanattır.

Orta yontma taş insanı daha önceki dönem insanından çok daha iyi bilinir.

Neandertal tipine (çok çeşitleri vardır) girerler.

Neandertal insanı Üst Yontmataşta (Leptolitik) ortadan kalktı.

Soğuk sebebiyle musteriyen halkı mağaralarda ve ırmak kıyılarındaki kuytu yerlerde toplandı.

Musteriven halkının hızla geliştiği sanılır.

Yontma taş devrinde, Anadolu’daki insan topluluklarının, yalnız mağaralarda değil aynı zamanda açık yerlerde oturmuş oldukları anlaşılıyor.

Anadolu’da Yontmataş devri medeniyetine ait ilk buluntular 1894’te ele geçirildi.

İ.E. Gantier, aynı yılda Urya yakınında Birecik’te aşöleyen bir el baltası buldu.

1910’da Campbell-Thomson’un Ankara yakınında Uzağıl’dan musteriyen buluntusu; aynı yıl, aynı araştırıcının Kayseri yakınında Soğanlıdere’de meydana çıkardığını bildirdiği âletler vardır.

E. Pittard da 1927’de Adıyaman yakınındaki Pirun denilen yerde orinyasiyen sanayi buluntularını ele geçirdi.

Yontma Taş Devrinin Yerleşim Yerleri

Araştırmalara göre, Yontma taş devri yerleşmelerine Anadolu’da, özellikle Ankara, Antalya, Burdur, İsparta dolaylarında, Güney Anadolu kıyı şeridinde, Kars çevresinde, Gaziantep ile Adıyaman arasındaki Fırat dolaylarında ve Antakya (Hatay) çevresinde rastlanmıştır.

Son yıllarda içinde kazılar yapılan ve bu devir tabakalaşmasını gösteren belli başlı mağaralar şunlardır: Karain, Beldibi, öküzini.

Belbaşı, Kumboğazı (Antalya çevresinde); Kapalıin (İsparta yakınlarında); Kadıini (Alanya yakınında); Mağaracık veya Samandağ veya Tıkalımağara (Antakya çevresinde).