Abdullah Cevdet Kimdir,Hayatı,Eserleri | Biyografi |
Abdullah Cevdet makale,Abdullah cevdet damızlık,Abdullah cevdet fikir akımı,Abdullah cevdet kitapları,Abdullah cevdet biyografisi,Abdullah Cevdet Kimdir,Türk hekimi ve fikir adamı (Arapkir 1869-İstanbul 1932).
Abdullah Cevdet Hayatı
Elazığ Askeri rüştiyesinde, İstanbul Kuleli Askerî idadisinde ve Askeri Tıbbiyede okudu.
1889’da Tıbbiye’de teşekkül eden ittihad ve Terakki cemiyetinin kurucularından biri olarak gizli siyasi faaliyetlere girişti.
Tıbbiye’yi bitirince Gülhane Askeri hastahanesinde bir buçuk yıl göz hastalıkları asistanlığı yaptı.
İhtilâlci çalışmalarından dolayı 1892’de tevkif edilerek Trablusgarp’a sürüldü.
1897’de Avrupa’ya kaçtı.
Aynı yıl Cenevre’de Ishak Sükuti ile beraber Türkçe-Fransızça olarak Osmanlı adlı gazeteyi yayınladı (1880-1884, dört yüz sayı).
Burada istibdat aleyhine makaleler yazdı.
Abdülhamit II, kendisini Viyana sefareti doktorluğuna tayin edince muhalefetten vaz geçti.
Fakat 1900 yılı başlarında, Padişahı tenkit eden yazıları yüzünden işinden yine çıkarıldı, mahkemeye verildi, gıyabında kalebentliğe mahkum edildi.
Cenevre’de letihad matbaasını kurdu ve 1 eylül 1904’te letihad dergisini çıkardı.
Daha sonra İstanbul’a taşınan bu dergi 28 yıl yayınlandı, 358 sayı çıktı.
Aynı yıl, gerek kendisinin gerek başka yazarların eserlerini yayınlayan «Kütüpha-ne-i letihad»’ı kurdu.
Bir yıl sonra Mısır’a geçti.
Kahire’de, bir yandan göz hekimliği yaparken, öbür yandan Jön Türkler’in Ademi Merkeziyet fırkasında çalıştı.
1911’de İstanbul’a geldi ve ölümüne kadar ayakta tutabildiği matbaasını ietihad Evi adıyla yeniden kurdu. «Kütüphane-i ietihad» serisinde daha birçok eser yayınladı.
Yazı hayatının başlangıcında İslâm dinine bağlı olan Abdullah-Cevdet’in, sonradan din aleyhinde yazılar yazması umumi efkârda dinsizlikle suçlanmasına sebep oldu.
Dozy’nin Essai sur l’Histoire de İslamisme adlı eserinden tercüme ettiği Tarih-i İslâmiyet yasaklandı ve Balkan savaşı sırasında Hürriyet ve itilâf fırkası hükümeti tarafından hapse atıldı, ictihad-ı Alem adıyla yeniden yayınladığı dergisi de 13 şubat 1915’te kapatıldı.
Damat Ferit Paşanın sadrazamlığı sırasında Sıhhiye Genel müdürlüğüne getirilen Abdullah Cevdet, 1922 yılında Bahailik’le ilgili bir makalesi yüzünden dava edildi.
Dört buçuk yıl süren muhakemesi sonunda önce mahkum oldu, ancak, Enbiyaya i tan (Peygamberleri kötüleme) suçunun kaldırılması üzerine affedildi.
Avrupa kültürünün Türkiye’deki ateşli savunucularından olan Abdullah Cevdet, harfi devriminden çok önce latin harflerinin kabulü tezini savunmuştu.
Telif ve tercüme yetmişe yakın eser verdi.
Türkçe şiirlerini Kahriyât (2. baskısı, 1906), Karlı Dağdan Ses (1931) ve Düşünen Musiki adlı kitaplarında topladı.
Fransızca şiirleri beş küçük risale halindedir.
Abdullah Cevdet Eserleri
Tıp, felsefe, siyaset ve i toplum konularında kaleme aldığı başlıca 3 eserleri şunlardır:
Fizyolocya-i Tefekkür (Tefekkürün Fizyolojisi [fr. la Pensee] 1892);]
Masumiyet (1896)
İki Emel (1897)
Fünun ve Felsefe (Fenler ve Felsefe) 12. bas. 1961
Gizli Figanlar (1906)
Mahkeme-i Kübra (Yüce Divan) [1908]
İstanbul’da Köpekler (1909)
Bir Hutbe (1909)
Yaşamak Korkusu (1911);] Hadd-i Te’dib (2. bas. 1912)
Edirne Söğüdünün İçyüzü (1913)
Dimağ ve Melekât-ı Akliye’nin Fizyolocya ve Hıfzıssıhhası (Dimağ ve Akli Melekelerin Fizyolojisi ve Korunması) [1917]
Cihan-ı İslâm’a dair bir Na-i zar-ı Tarihi ve Felsefi, (İslâm Dünyasına Tarihi ve Felsefi bir Bakış) [1922]; Âdab-ı Muaşeret Rehberi (1927)
Kafkasyalı Hemşehrilerime; Amâlığın Sebepleri ve Korunma Çareleri (1931)
Tercümelerine gelince: Alfieri’den, Hükümdar ve Edebiyat (Del Principe, delle Lettere) [1905]; İstibdat (Delle Tirannide) [1908]; Gustave Le Bon’dan, Asrımızın Nusus-ı Felsefiyesi [Çağımızın Felsefi Vecizeleri] (Les Aphorisme du Tamps Present) [1913]; Ruh-ül-Akvam [Kavimlerin Ruhu (Les lois Psycholo-giques de l’Evolution des Peuples)] (2. bas. 1913); Avrupa Harbinden Alınan Psikolocyai Ders (Enseignement Psychologique de la Guerre Europeenne) [1918] Dün ve Yarın (Hier et Demain) [1921]; îlm-i Ruh-ı İçtimaî [İçtimaî Ruh İlmi (Psychologie des Foules)]» (1924); Ameli Ruhiyat [Tecrübi Psikoloji (Les incertitudes de ’Heure Presente). Emile Boutmy’den, İngiliz Kavmi (Essai d’une Psychologie Politique du Peuple Anglais au XIX eme Siecle) [4 cilt, 1909-1912]. Dr. Ludwig Buchner’den, Goril (1896). Dr. Ömer Buyse’den, Amerikan Terbiye Usulleri (Methodes Americaines d’Education Generale et Technique) [4 cilt, 1926]. Byron’dan, Şilyon Mahbusu (The Prisoner of Chillon). Dozy’den, Tarih-i İslâmiyet (Essai sur l’Histoire de İslamisme), [2. bas. 1913]. Jean Marie Guy au’(Jan, Terbiye ve Veraset (Education et Heredite) [1927]; Bir Filozofun Şiirleri (Vers d’un Philosophe). Baron Hol-bacy’den, Akl-ı Selim (Le Bon Sens ou İdees Naturelles opposees aux İdees Surnaturelles). Rahip Meslier’den, Rahip Meslie’nin Vasiyetnamesi (1924). Le Baron Motono’dan, Bir Zekâ-yı Feyyaz (Verimli Bir Zekâ) [1925]. Jacques Wovico’dan, Harp ve Sözde tyilikleri (La Guerre et ses Pretendus Bienfaits). Schiller’den, Giy om Tel (Wilhelm Tell)[1898]. Shakespeare’den, Jül Sezar (Julius Caesar) [1908], Hamlet (1908), Makbet (Macbeth [1909], Krai Lear (King Lear) [1912], Antuan ve Kleopatra (Antony and Cleopatra) [1921]. Abdullah Cevdet ayrıca, Mevlâ-na’dan bazı parçaları Dilmestî-i Mevlâna (Mevlâna’nm Gönül Coşkunluğu) [1921], Hayyam rubailerini Rubaiyat-ı Hayyam ve Türkçeye Tercümeleri (1929), Hindli Muhammed Ghuri’nin İkaz-ı Müslimin’ini Müslümanlar Uyanınız (1908) adlarıyla dilimize çevirdi,