Ahmet Irsoy Kimdir,Hayatı | Hekim, Bilgin ve Şair |
Ahmet Irsoy Kimdir Ahmedi.Türk hekim, bilgin ve şairi (Uşak 1334-Amasya 1413).
Ahmet Irsoy Hayatı
Asıl adı Taceddin İbrahim. Babasının adı Hızır.
Kütahya’da (Germiyan) ilk öğrenimini yaptı.
Mısır’da Şeyh Ekmeleldin’den ders gördü.
Molla Şemseddin Fenari ve Hacı Paşa ile arkadaşlık etti. Din bilgisi, müspet ilimler ve hekimlik öğrendi.
Sırasıyle Süleyman Şah (Germiyan beyi), Yıldırım Bayezid, Timurlenk, Bayezid’in oğulları Süleyman Çelebi, Emîr Sultan ve Çelebi Mehmed’e hizmet etti.
Onlara şiirlerini, eserlerini ithaf etti.
Zarif, hoş sohbet bir adam olduğunda kaynaklar birleşir.
Ahmedî’nin şairliğinden başka hattatlığı ve musavvirliğinden de bahsedilir.
Edebî şahsiyetinin teşekkülüne Gülşehrî, Hoca Mesud ve Şeyhoğlu’nun tesirleri görünür, bazı sofiyane şiirlerinde ise Yunus ve Âşık Paşa tesiri vardır.
Şiirlerinde taşkın bir lirizmden ziyade, ölçülü bir sanatkâr itinası dikkati çeker.
Başta Şeyhî olmak üzere XV. yy. ın ilk yarısında yetişen şairlere tesir etmiştir.
Eserleri: Divan, iskendername (1390) ideal bir cihangir sayılan İskender’e ait rivayetlerdir; 10 000 beyitlik bu mesneviyi yazarken, sadece Firdevsî ve Nizamî’ye bağlı kalmaz, başka rivayetlerden de faydalanarak, ansiklopedik kültürünü gösteren ilâveler yapar.
Eserin sonuna ilâve edilen osmanlı tarihi hakkındaki kısım, ilk osmanlı vakayinamesidir.
Sonraki osmanlı tarihçileri bu eserden faydalanmışlardır. (Anonim Tevârih-i Âl-i Osman, Lütfi Paşa Tarihi, Şük-rullah’ın Behçet-ül-Tevârih’i.) Eserin bilinen nüshaları XV. ve XVI. yy. larda yazılmıştır.
Cemşîd ü Hurşîd Selman Saveci’nin aynı adı taşıyan mesnevîsinin tercümesidir.
Ahmedî eseri çevirirken Selman’ın eserinden ayrılarak araya çeşitli didaktik parçalar, gazeller, kıtalar ilâve etmiştir.
Mesnevî klasik Cemşîd ü Hurşîd hikâyesidir.
Tervih-el-Ervah (Ruhları Teskin Etme) 4 000 beyitlik bir mesnevidir.
Bu eserinde Kanun-ı Şifa’dan istifade etmesi Kanun-ı Şifa adlı bir eserinin bulunduğu rivayetine yol açmıştır.
Mirkad-ül-Edeb (Edep Merdiveni) lügate ait farsça manzum bir eserdir.
Hayret-ül-Ukala (Akıllıların Hayreti), Kaside-i Sarsarî Şerhi (Sarsarî Kasidesi Yorumu) adlı eserleri Kâtip Çelebi tarafından zikredilir.