Arcadius Sütunu | Ansiklopedik Bilgi |

Arcadius sütunu nerede,Arcadius Sütunu Haseki Camii ile Cerrahpaşa Camii arasındaki dikiliş taş’tır.

401 yılında İmparator Arkadius tarafından İstanbul’un yedinci tepesine ve Bizanslıların 12’nci dairesince Yaldızlı kapı yolu üzerinde Ese (İsa) kapısına yakın bir meydanın ortasına dikilmiştir Sütunun üzerinde İmparatorun heykeli bulunuyordu.

Eğer bu :dikilitaş deprem veya yangın sonucu yıkılmasaydı.

Çemberlitaş gibi günümüze kadar kalacaktı.

Bugün sadece 4 metre eninde ve 6 metre boyundaki kaidesi ve yukarıya kadar çıkan bir kaç merdiven basamağı görülür. “Avrat Taşı” adı da verilen Arcadius sütunu.

Bizans devrinde bir forumun ortasında idi.

Bir çok Bizans sütunları gibi bir tılsımdı.

Bazı tarihçilerin yazdıklarına göre, bu sütun, Tauris (Bayezid Meydanı) de bulunan ve II. Bayezid zamanında yıkılan Teodos’un sütununa benzemekteymiş.

İmparator Arkadius, kendisinin ve babasının Barbarlara karşı kazandığı zaferleri yaşatmak amacıyla yaptırdığı bu dikilitaşa kabartma resimler oydurttu.

Fakat, bu eserin tamamlanmadı Arkadius’un oğlu Teodosius zamanına rastlar.

Ünlü Glikas ile Marellinus’a göre, dikilitaşın açılma töreni 421 yılında çok parlak bir şekilde kutlandı.

Yine Avratpazarı’ndaki bu dikilitaşı gören Kodinüs’un anlattığına göre; “Colone Arcadium” un tepesine 233 basamakla içten döne döne merdivenle çıkılırdı.

Merdivenleri 56 ufak pencereden ışık alan bu dikilitaşın dışı maden kaplıydı.

Bu madenin cinsi kesin olarak bilinmiyor.

Bazı Avrupalı tarihçiler tarafından deprem ve yangınlar sonunda yıkıldığı, taşlarının yağma edildiği yazılıyor.

Bazıları ise, Latinlerin İstanbul’a girdikleri zaman yıktıklarını belirtiyorlar.

Yine bazı ilim adamlarının araştırmalarından çıkan sonuca göre, bu sütun 1685 yılına kadar ayakta idi.

Bundan sonra tehlikeli duruma düştüğünden yıktırıldı.

Topkapı Sarayı’nda Hazine Kütüphanesi’nde 1565 numarada kayıtlı Hadikatül-Cevami yazarı Ayvansaraylı Hafız Hüseyin Efendi, el yazısı ile olan mecmuada, bu sütunla ilgili bilgi vermektedir.

Tarihçi Kedrenüs de, bu sütunun çeşitli depremlerde yıkıldığını yazıyor.
Bizanslı Kodinüs, sütunun üzerindeki kabartmaların tılsım olduğunu, bir takım kehanetleri ihtiva ettiğini yazmaktadır.

Bazı tarihi kaynaklarda da, İmparator IV. Aleksius’ün, Latinler tarafından “dışı resimli” bir sütunun üzerinden aşağı atılarak öldürüldüğü yer almaktadır ki, bunun “Arcadius sütunu” olması gerekir.

“Arcadius sütunu” hakkında yabancılar çok değişik görüşlere sahiptirler.

1350 yılında Floransalı C.Buondelmonti, İstanbul’un çeşitli semtlerinin planları yanında “Arcadius sütunu ”nun da planlarını çizdi, resimlerini yaptı.

1479 yılında, Fatih’in davetlisi olarak İstanbul’a gelen Bellini’nin de bu konuda resimleri vardır.

1544-1547 yıllarında ülkemizde bulunan Gilles d’Ably en ince detaylarına kadar dikilitaşın planlarını çizdi, bu konudaki incelemelerini ve araş tırmalanın yayınladı.

Chillen de Busbecq, Türkiye’de elçi olarak bulunduğu yıllarda (1555-1562), Bizans eserleri üzerine incelemelerde bulunurken bu sütunla da ilgilendi ve resimlerini yaptırdı.

Onun bu çalışmalarını anlatan bir kitabını Hüseyin Cahit Yalçın dilimize çevirmiştir.