Ayçiçeği | Ansiklopedik Bilgi |

Ayçiçeği,Bu çiçek başları, ortada kümelenmiş koyu sarı, kahverengi ya da mor renkli tüpsü çiçekler ile bu göbeğin çevresinde dizilmiş sarı ya da turuncu renkli dilsi çiçeklerden oluşur. Bir yıllık otsu bir bitki olan ayçiçeğinin sert ve odunsu gövdesi de, geniş yapraklan da tüylüdür.

Ayçiçeğinin Özellikleri

Ayçiçeği’nin (Helianthus annuus) anayurdu Amerika kıtasıdır.

Peru, Şili gibi Güney Amerika ülkelerinde ve Kuzey Amerika’nın bazı kesimlerinde kendiliğinden yetişen yabani bir bitkiyken Amerika Yerlileri’nce tanma alınmış ve 16. yüzyıl başlarında İspanya’ya götürülerek oradan Eskidünya’ya yayılmıştır.

Bitkinin bilimsel adı olan Helianthus Yunanca “güneş” ve “çiçek” sözcüklerinden türetilmiştir.

Gerçekten de biçimi ve sıcak sarı rengiyle Güneş’i andıran çiçek başlarının yüzünü her zaman Güneş’e döndüğü ve doğuşundan batışına kadar hep Güneş’i izlediği söylenirse de bu doğru değildir.

Ama bu inanış nedeniyle Türkiye’nin birçok yöresinde de bitki “güne-bakan” ve “gündöndü” adlarıyla anılır.

Ayçiçeğinin düzgün sarmal sıralar halinde dizilmiş, aslında kabuklu ve kuru bir meyve olan tohumları yağ ve protein açısından çok zengindir. Başta Rusya olmak üzere bazı Avrupa ülkelerinde, Mısır ve Hindistan’da bu bitki özellikle yağ elde etmek için yaygın olarak yetiştirilir.

Ayçiçeği yağı Türkiye’de ve birçok ülkede yemek ve salatalarda zeytinyağından daha çok kullanılan en önemli bitkisel sıvı yağlardan biridir.

Türkiye’de ayçiçeği tarımı 50 yıl kadar önce, Balkan ülkelerinden gelen göçmenler aracılığıyla Trakya Bölgesi’nde başlatılmıştır.

Günümüzde Trakya’dan İç Anadolu’ya kadar yayılan bu tarımdan sağlanan 1 milyon ton dolayındaki ürün bitkisel yağ sanayisinin başlıca hammaddesidir.

Hem sıvı yağ olarak kullanılan, hem de margarin yapımında yararlanılan ayçiçeği yağı Türkiye’nin toplam yağ tüketiminin yandan fazlasını karşılar.

Ayr tohumlardan yağ çıkarıldıktan sonra ka küspe büyükbaş hayvanlar ve kümes hayvanlan için yem olarak kullanılır. Kurutulup kavrulmuş tohumları, ayçekirdeği adıyla

bilinen ve çok tüketilen bir kuruyemiştir.