Ayvansaray Kapısı | Ansiklopedik Bilgi |

Ayvansaray Kapısı İstanbul’da Haliç surları üzerindeki kapılardan biridir.

Haliç kıyısında, Bizans döneminde Ayvansaray koyundaki İmparator İskelesinin tam karşısındaydı.

İskelenin adı, “Apobathra tou Basileus” idi.

İmparatorlar deniz yoluyla, “Blakhema Saraylarına veya aynı semtteki “Theotokos” Kilisesine gidecekleri zaman, bu iskeleden karaya çıkıp, “Ayvansaray Kapısi’ndan geçtikten sonra saraya veya kiliseye giderlerdi.

Bazı eski haritalarda (Vavassor-1520- ve Venedik) bu kapının adı “Porta” di Fiume” diye geçer.

Hammer ise kapıdan “Tier Pallastes Thor- Hayvansarayı” ve “Eyyub-i Ensari” kapısı diye söz eder.

1838 yapımı mühendishane haritasında ise burası, “Büyüksaray Kapısı” olarak adlandırılmıştır.

Kapının batı tarafındaki burç üzerinde iki yanında sonsuz hayatı simgeleyen iki tavus kuşunun resmedildiği bir kitabe bulunmuştur.

Bir başka kaynakta ise kapı ile ilgili olarak değişik bir bilgi verilmektedir.

Buna göre, bazı kişiler kapıya “Ayvan Hisarı” da demektedir.

Eski adının da “Ay Mamas”a izafeten “Ay Mam Saray Kapısı” olsa gerektir.

Kapının önünde adı edilen azizin adına bir kilise ve bir de saray bulunmaktaydı.

Kapının eski adları, “Ksilokerlos” “Ksiloporta” Tahta Kapı ve “Blakherna Kapısı” idi.

Bu son kaynakta anlatılanların esas, “Ayvansaray Kapısı’nın bulunduğu yerin biraz ötesinde, günümüzdeki Toklu Dede Mescidinin karşısında başka bir kapı olduğu kuvvetle ihtimal dahilindedir.