Aziz Mahmud Hüdayi Kimdir,Hayatı,Eserleri,Tekkesi

Aziz Mahmud Hüdayi Kimdir Hayatı,Eserleri,Tekkesi Celvetiye tarikatının kurucusu (Seferihisar 1543/1544- İstanbul 1628).

Aziz Mahmud Hüdayi Hayatı

İlk öğrenimini babası Fazlullah Mahmud bin Mahmud’un yanında gördükten sonra Nazırzade’nin derslerine gitti. Nazırzade’nin Edirne’de Sultan Selim medresesine tayiniyle Edirne’ye ve bir süre sonra, yine hocası ile Şam’a ve Mısır’a gitti.

Bursa’daki Ferhadiye medresesine müderris ve Camii Atik mahkemesine de kadı olarak tayin edildi (1573).

Birkaç yıl sonra, gördüğü korkunç bir rüya üzerine her şeyi bırakarak Kaygan camiinde vaızlannı dinlediği şeyh Üftâde’nin tarikatına girdi (1576).

Üftâde’nin yanında geçirdiği riyazet devresinden sonra halifelikle Üsküdar’a gönderildi.

önce Küçük Çamlıca’daki Çilehane’de bir süre inzivaya çekildi; sonra Üsküdar’daki Rum Mehmedpaşa camiinin yanındaki odaya geçti.

Tekke ve mescidini yaptrınca, buraya tasındı (1594-1595).

Hüdayî, tarikatını yayarken Muid Dede’nin yerine tayin edildiği Fatih camimde vaızlar da veriyordu.

Üsküdar’da, tekkesinin yanındaki mescidi genişleterek cami haline getirince, Fatih camiini bıraktı ve burada hatiplik yapmaya başladı.

Sultanahmet camiinin yapımı bitince (1611), padişahın isteğiyle ayda bir defa bu camide de vaiz vermeğe başladı.

Hüdayi, zamanında çok tanınmış ve büyük saygı görmüş bir kimse idi.

Devrin padişahı Ahmed I ve Valide Sultan onun tarikatına girmişlerdi.

Halk arasında pek yaygın olan menkıbelerinin büyük bir bölümünün konusu, Abmed I ile aralarında geçen olaylardır.

Hüdayî tekke şiirinin önde gelen şairlerindendir.

Aruz ve hece vezniyle yazdığı tasavvufî şiirlerinin birçoğu bestelendi. Divan*ı dışında şiirleri, nesirleri, arapça ve türkçe 22 kadar eseri vardır.

Aziz Mahmud Hüdayi Eserleri

Kur’an’dan seçtiği bazı ayetlerin tefsirleri Nefais-ül-Mectüis (Meclislerin Süsleri); fenafillâh ve bekabillâh konusunda manzum olarak ve türkçe yazdığı Necat-ül-Garik fi-l-Cem vet-Tefrik (Toplanıp Dağılma Kuralına Göre Batmış Kimsenin Kurtuluşu); dervişlere ait âdap ve erkânı anlatan mensur ve türkçe risalesi Tarikat name; Ahmed I’e yolladığı türkçe ve arapça 170’ten fazla mektubunu kapsayan Tezakir-i Hüdayî (Hüdayî’nin Tezkireleri); sema’ın dine aykırı olmadığını anlatan arapça eseri Kesf-ül-Kânâ an Vech-is-Sema> (Mevlevîlerde Sema Şekli); ve şeyhi üftade’den aldığı tarikat sırlarını yazdığı arapça ve iki ciltlik eseri Vakıat.

Bazı eserleri Külliyat adı altında basıldı (1870, 1922).

Hüdayi Camii

Hüdayî tekkesinin yanındaki küçük mescidin genişletilmesi sonucu yaptırılan cami 1598).

Kitabesinden 1885 yılında yeniden onarım gördüğü anlaşılıyor.

Yüksek yerde kurulan cami tek kubbelidir. Hünkâr mahfeli vardır.

Sol tarafta bulunan minaresi taştandır. Caminin karşısında kütüphane ve türbe yer alır.

 Aziz Mahmut Hüdai Tekkesi

(veya dergâhı), Aziz Mahmud Hüdayî tarafından İstanbul’un Üsküdar semtinde yaptırılan tekke (1595).

İçinde kütüphane, semahane, türbe, çeşme, imaret ve hücreler vardır.

Burası bilginlerin, musikişinasların ve şairlerin toplandıkları bir yerdi.

Bir ara bu toplantılara Bahtî takma adiyla siir yazan Ahmed I’in de katıldığı kaynaklarda yazılıdır.

Dergâhta, her gece gelenek üzere temcid pilavı yenir, din konularında konuşmalar yapılır, mukabele okunurdu.

Hüdayî Efendinin ölümünden sonra türbesinin burada yapılması sonucu tekkebir ziyaret yeri niteliğini kazandı.

HUdayi’nin bir ermiş olduğu, kerametler gösterdiği, türbesini ziyaret edenlerin dileklerinin yerine geleceği inancı halk arasında hızla yayıldı.