Basra Eyaleti | Osmanlı Tarihi Bilgileri |

Basra Eyaleti Osmanlı imparatorluğu zamanında büyük bir idare bölgesi, önceleri mülkiyet esasına tabi bir hükümetti.

Osmanlı vilayet salnamelerinde basra

Bağdat eyaletiyle beraber aynı şahsın eline verilir veya mutasarrıflık olarak veya mütesellim eliyle Bağdat’a bağlanırdı.

Sonra salyane sistemiyle idare edilen bir beylerbeylik haline getirildi (1546).

1667’den sonra ise diğer eyaletler gibi idare edildi.

Eyaletin bir hazine defterdarı vardı.

On yük olan eyalet gelirini ve vergileri vali toplardı. XVII.yy,da Basra’ya bağlı otuzdan fazla sancak Vardı.

XVIII. yüzyıl başlarında merkez sancağından başka Rahmaniye, Zekiye, Kapan, Katif, Ebu Ama, Kal’a-i Medine sancakları bulunuyordu.

Basra eyaletinin beylerbeyleri, sefer zamanı Bağdat beylerbeyinin kumandası altına girerdi.

Bağdat’a bağlı olarak mütesellimle idare edildiği devirde, Bağdat valisine bağlı bir defterdar vardı.

Divanda, yerlilerden acal adı verilen nüfuzlu bir kimse bulunurdu, mütesellim, acal’a sormadan hiçbir iş yapamazdı.

Adalet teşkilâtının başında bulunan kadı İstanbul’dan tayin olunurdu.

Vilâyet teşkilâtında (1862) Basra, Bağdat vilâyetinin bir sancağı olarak kaldı.

Mithad Paşanın İdari ıslahatında (1869-1872) devlet otoritesi kuvvetlendi.

Daha sonra tamamen ayrı bir vilâyet haline geldi (1884).