Batı Hint Adaları | Coğrafya Bilgileri |
Batı Hint Adaları Florida’nın güney ucuyla Güney Amerika’daki Venezuela kıyıları arasında uzanan, toplam alanı yaklaşık 236.000 km2 olan takımadalardır.
Yaklaşık 3.000 km uzunluğunda yarım ay biçiminde olan bu adalar, Meksika Körfezi ile Karayib Denizi’ni kuzeyden kuşatırlar.
Kristof Kolomb 1492’de Bahama Adaları’ndan San Salvador (Watling) Adası’na ayak bastığında, Hindistan’a vardığını sanarak, bu adalara Batı Hint Adaları adını vermişti.
Batı Hint Adaları üç ana gruba ayrılır: Bahamalar, Büyük Antiller ve Küçük Antil ler.
Bahamalar, ada zincirinin en kuzey ucunda, içinde Turks ve Caicos adalarının yer aldığı takımadalardır.
Bahamalar’m güneyinde Küba, Jamaika, Hispaniola ve Porto Riko’ dan oluşan Büyük Antiller vardır.
Cayman Adaları Küba’nın güneyine düşer.
Porto Ri ko’nun doğusundan güneydoğuya doğru kıvrılan Küçük Antiller ise Virgin Adaları, An guilla, Nevis, Antigua, Montserrat, Guade loupe, Dominika, Martinik, St. Lucia, St. Vincent, Barbados, Tobago, Grenada ve Hollanda Antilleri de denen Aruba, Curaçao ve Bonaire ile bir dizi oluşturur.
Tarihin bazı dönemlerinde Avrupalılar’ın sömürgesi olan Batı Hint Adaları’nın çoğu, günümüzde bağımsızlığını kazanmış durumdadır.
Antigua, Barbuda, Bahamalar, Barbados, Jamaika, Trinidad, Tobago, Dominika, Grenada, St. Christopher, Nevis, St. Lucia, St. Vincent ve Grenadine adaları bağımsızlıklarını kazanmadan önce ya İngiltere’nin denizaşırı sömürgeleri ya da İngiltere ile özgür birlik içinde olan özyönetim birimleriydi.
Anguilla, Cayman, Virgin Adaları, Montserrat, Turks ve Caicos bugün de yan bağımlı İngiliz adalarıdır.
Öbür adaların bir bölümünü de ABD, Hollanda ve Fransa yönetmektedir.
Fransa’ya bağlı olan başlıca adalar Guadeloupe ve Martinik’tir.
Curaçao ile Venezuela kıyılarındaki Aruba ve Bonaire, Hollanda’ya bağlıdır.
St. Martin Adası, Fransa ve Hollanda arasında bölünmüştür. Porto Riko ise ABD’ye bağlı özerk bir yönetim bölgesidir.
Küba Cumhuriyeti, Batı Hint Adaları’nın en büyüğüdür.
Küba’nın doğusundaki Hispa-niola Adası, Dominik Cumhuriyeti ile Haiti Cumhuriyeti arasında bölünmüştür.
Batı Hint Adaları milyonlarca yıl önce gerçekleşen iki büyük yanardağ etkinliği sonucu oluşmuştur.
Bölgede hâlâ yanardağ patlamaları ve depremler olur.
Batı Hint Adaları genellikle dağlıktır.
Yalnızca Küba’da geniş ovalar vardır.
Bahamalar düz ve basık, Barbados ve Çuraçao ise tepeliktir.
Adalardaki en yüksek tepe 3.175 metre ile Hispaniola’da ki Pico Duarte’dir.
Dağlar çoğunlukla adala rın ortasına toplanmıştır ve derin vadilerle kıyıya doğru uzanmaktadır.
Irmaklar kısa ve hızlı akışlıdır.
Küba ve Grenada’da doğal limanlar vardır; öteki kıyılar mercan kayalıklarından oluşmuştur.
Bahamalar’ın bazıları sayılmazsa, Batı Hint Adaları’na tropik iklim egemendir.
Bölgede düzenli esen kuzeydoğu ve güneydoğu alize rüzgârlarının yanı sıra, büyük zararlara yol açan şiddetli kasırgalar görülür.
Yağışlar düzensizdir; genellikle mayıs-haziran aylarıyla kasım ve aralık aylan yağmurludur.
Bitki örtüsü tropikaldir. Adalar palmiye ve meyve ağaçlan bakımından zengindir.
Batı Hint Adaları’nın başlıca ürünü şeker-kamışıdır.
Kakao, baharat, muz, portakal, greyfurt, limon türleri ve ananas gibi meyveler; bazı adalarda yetiştirilen orkide gibi tropikal çiçekler ve şekerden elde edilen alkollü bir içki olan rom, dışarıya sattıkları önemli ürünlerdir.
Batı Hint Adaları besin üretiminde kendine yeterli durumda değildir; buğday, mısır, pirinç, balık ve et gibi temel besin maddelerini dış ülkelerden satın almaktadır.
Buna karşılık, adaların bol yağmur alan yörelerinde yaşayanlar kendilerine yetecek sebze ve meyveyi yetiştirebilmektedir.
Bazı adalarda önemli sanayi ve maden işletmeleri vardır.
Jamaika, Trinidad, Porto Riko ve Büyük Bahama’daki zengin boksit yataklarından alüminyum elde edilir.
Jamaika batı yarıkürenin en büyük alüminyum üreticisidir.
Barbados ve Tobago’da da madencilik gelişmiştir.
Boksit ile Trinidad’da çıkarılan petrol, dışarıya satılan önemli ürünler arasındadır.
Curaçao ve Aruba’da petrol rafinerileri bulunmaktadır.
Son yıllarda turizm sektöründe büyük bir gelişme olmuştur.
Özellikle Bahamalar, Barbados, Antigua adalan doğal güzellikleri ve kumsallarıyla her yıl çok sayıda turist çekmektedir. Adaların çoğunda düzgün bir ulaşım ağı, büyük adalarda da demiryolları vardır.
Turizmin etkisiyle, çok küçük adaların dışında, ulaşım havayo luyla sağlanır.
Batı Hint Adaları halkı farklı ırklardan oluşmaktadır.
Batı Hint Adaları’nda resmi dil bir gruptan öbürüne farklılık gösterir.
Eskiden İngiliz sömürgesi olan adalarda İngilizce, Küba’da, Dominik Cumhuriyeti’nde ve Porto Riko’da İspanyolca, Haiti ve Fransa’ya bağlı adalarda Fransızca konuşulur.
Ne var ki, adaların birçoğunda da eskiden konuşulan Avrupa dillerinin, Afrika dillerinden gelme sözcüklerle karışmasından kırma bir dil orta ya çıkmıştır.
Büyük adalarda üniversite düzeyinde eğitim verilmektedir.
Batı Hint Adaları’nda İngilizce eğitim veren üniversitelerden başka, Antiller’de de Fransızca eğitim veren üniversiteler vardır.
Batı Hint Adaları Tarihi
Kristof Kolomb 1492’de ilk kez Batı Hint Adaları’na ayak bastığında, burada yaşayan üç ayn Yerli topluluğu vardı: Aravaklar, Karipler ve Kiboniler.
Farklı kültürleri ve dilleri olan bu topluluklar tarım ve denizcilikle geçinirlerdi.
Adalardaki altın ve öteki değerli madenlerin peşinde olan İspanyollar, ilk kalıcı yerleşmeyi Hispaniola Adası’nda gerçekleştirdiler.
Aravaklar’ı altın arama işinde zorla çalıştırmaya başladılar.
Ağır çalışma koşullarına dayanamayan yerli halk kırıldı; İspanyollar başkaldıranların çoğunu öldürdü; adanın ilk sahipleri tümüyle yok oldu.
Adalardaki altın tükenince, Antiller uğrak ve ticaret limanı olarak değer kazandı.
1536’da Antiller’e gelen İngilizler ve Fransız lar altın konusunda düş kırıklığına uğradılar.
17. yüzyılda, İspanyol yerleşmesi bulunmayan Küçük Antiller’de sömürge kurmaya çalışan Avrupalı korsanlar, Aravaklar’ın tersine savaşçı bir topluluk olan Karipler’in çoğunu öldürdüler, kalanları da başka adalara sürdü ler. Karipler’in bir bölümü de Dominika Adası’na yerleşti.
Adanın dağlık ve sık ormanlarla kaplı oluşu Avrupalılar’ın iç bölgelere ulaşmasını engellediğinden, buradaki Yerliler hayatta kalmayı başarabildiler.
17. yüzyılda Hollandalılar adaların bir bölümüne el koydular.
İngilizler Barbados, Nevis, Antigua ve Montserrat adalarına; Fran sızlar da Martinik ve Guadeloupe adalarına yerleştiler.
Ne var ki, Avrupalı sömürgeciler arasındaki savaşlar yüzünden adalar birçok kez el değiştirdi.
Adalardaki nemli, düz ve basık topraklar, şekerkamışı üretimine çok elverişliydi.
Avrupalılar, Batı Afrika’dan binlerce köle getirerek tarlalarda çalıştırmaya başladılar.
İnsanlık dışı koşullarda yaşamaya ve çalışmaya zorlanan köleler, birçok ayaklanma girişiminden sonra, ilk başarılı köle ayaklanmasını Toussaint Louverture önderliğinde gerçekleştirdiler.
Fransız Devrimi (1789) sırasına rastlayan bu ayaklanma ve daha sonra çıkan iç savaş sonucunda, Hispaniola Adası bağımsızlığına kavuşarak Haiti adını aldı.
Köle ticareti 19. yüzyıl başlarında yasaklanmakla birlikte, 1880’e kadar yasadışı yollardan sürdürüldü.
Bu kez de Çin ve Hindistan’dan göçmen işçi getiren Avrupalılar, adalarda muz, kakao, kahve ve baharat yetiştirmeye başladılar.
Şeker üretimi ise, artık yalnızca büyük işletmelerin ve fabrikaların tekeline kaldı.
1962’de bağımsızlığına kavuşan ilk İngiliz adalan Jamaika, Trinidad ve Tobago’nun ardından, 1960’lar ve 1970’lerin sonlarına doğru öbür adalar da kendi yönetimlerini kurmayı başardılar.
Panama Kanalı’na yakınlığı ve Meksika Körfezi’nde bulunmaları bakımından öteden beri Batı Hint Adaları’na ilgi duyan ABD, II. Dünya Savaşı sırasında bazı adalarda askeri hava ve deniz üsleri kurdu ve adaların içişlerine karışmaya başladı.
Örneğin ABD, 1983’te Grenada’daki yönetimini devirmek amacıyla adayı işgal etti.
İngiltere de Batı Hint Adaları ile öteden beri yakın bir ilişki içinde olduğundan, II. Dünya Savaşı’ndan sonra, adalar halkından birçok aile İngiltere’ye göç etmiştir.