Bayat Boyu,Tarihi,Oymakları | Türk Tarihi |
Bayat Boyu Bayatlar,Oğuzlar’ın Bozok koluna mensup boy.
Eski devirlerde Oğuzlar’ın hakim kısmını teşkil eden asil sayılan dört Bozok boyunun, Kayı’dan sonra İkincisidir. XI. yy.da Siriderya (inci) kıyılarında veya onun kuzeyindeki bozkırlarda yaşıyorlardı.
Bayat Boyunun Tarihi
Kınık boyuna mensup Selçuklular idaresinde, Türkmen fetihlerine katılarak batıya uzanan imparatorluğun kurulmasında rol oynadılar.
Bir kısmı göç etmeyerek Siri-derya havalisinde kaldı.
Anadolu’da Bayat denilen yer adlarının çoğu bu toprakların ilk fetih ve iskânının hatıralarıdır.
Bayatların Kerkük havalisinde yurt tutmaları da Selçuklu devrinde oldu.
XIV. yy.a ait bir kayıtta Suriye ve Güney Anadolu’da yaşayan aşiretler arasında da Bayat adı geçer.
Dulkadiroğulları, Gündüzlüler, Bozcaoğulları gibi hanedan ve bey ailelerinin Bayat veya Avşar boylarından çıktığı bilinir. XV. yy.da
Antep ile Halep arasında yaşayan Bayatlar, Akkoyunlulara tabi oldular; Akkoyunlular Karakoyunluları ortadan kaldırıp iran’a hakim olunca bir kısmı bu ülkeye gittiler ve İran Bayatlarını teşkil ettiler.
XVI. yy.dan itibaren Bayatlar hakkında geniş bilgi vardır.
Bayatlar şu gruplar altında toplanır – Bayat Boyu Oymakları
1.Suriye Bayatları. Antep-Halep arasında yaşarlardı. Diğer Türkmen aşiretleriyle birlikte Halep Türkmenlerini meydana getiriyorlardı. Kanunî devrinde 20 oymaklık topluluk halindeydi.
2.Anadolu Bayatları. Bunların en önemli şubesi Dulkadirli ulusuna tabi olup genellikle Bozok’da bulunuyordu.
3.Irak Bayatları. Genel olarak Kerkük bölgesindeydiler, bu bölgedeki halkın çoğu onlardan gelmektedir.
4.İran Bayatları. Safeviler devrinde İran’da yaşayan Bayatlar üç grup halindedirler.
En büyükleri sadece Bayat adını taşırlar ve Hemedan’ın güneydoğusunda otururlardı; bir kısmı da Şah Abbas zamanında Azerbaycan’a yerleşmişlerdi, ikinci Bayat grubu Anadolu’da tanınmış olan Şam-Bayadı’nın bir koludur.
Kaçar hâkimiyeti zamanında önemli mevki sahibi olmuşlardı.