Benzol Nedir,Kullanımı,Zehirlenmesi | Kimya Bilgileri |
Benzol Nedir Maden kömürü katranlarının 170°C’den düşük sıcaklıklarda kaynayan ve benzen, toluen, oksilenlerden müteşekkil damıtma fraksiyonu.
Arıtma yoluyla, 100°C’den düşük sıcaklıklarda kaynayan oranlara göre adlandırılan benzol ve benzinler elde edilir, meselâ: 70/100’lük benzol, yani yüzde 70’i 100°C’den düşük sıcaklıklarda kaynayan benzol.
Benzol Nerelerde Kullanılır
Benzol kimya sanayiinin çeşitli kollarında, yakıtların, eriyiklerin ilkel maddelerin kaynağıdır.
Eskiden bundan faydalanılmaz, özelilkle hava gazında, aydınlatma gücünü arttırmada kullanılırdı; fakat şimdi titizlikle toplanmaktadır.
Benzol Nerede Bulunur
Bir ton maden kömürüne 6-8 kg benzol tekabül eder; bunun bir kısmı katranlarda bulunur ve damıtma ile, hafif yağlarla birlikte ayrılır; diğer kısmı da gazda toplanır ki bundan ya katranın damıtılmasıyla elde edilen orta veya ağır yağlar, ya kolayca çözündükleri ve damıtılma sıcaklıklarındaki farklar dolayısıyla kolayca ayrıldıkları krezoller vasıtasıyla ayrıştırılır.
Gazdaki benzol çok gözenekli aktif kömür yardımıyla emilerek, ortamdan su buharı geçirilmek suretiyle de çıkarılabilir (benzol giderme ameliyesi).
Bu çeşitli usuller saf olmayan ham benzolü verir ve elde edilen ürün sırayla sülfürik asit, su, sodyum hidroksit ve tekrar su ile yıkanmak suretiyle temizlenir ve nihayet bir düzenlemeye tabi tutulur.
Böylece benzol, toluol, sölvent nafta v.b. çeşitli ürünler elde edilir.
Temizlenmeye tabi tutulmuş (90, 100, 110) benzol çok homogen, yüksek kalorifik güçlü (kg başına 10 000 kalori) mükemmel bir yakıttır: —6 ile—8°C arasında katılaşır ve donma noktası, petrol esansı, toluen gibi başka maddelerle bir karışım meydana getirilmek suretiyle düşürülür.
Benzol Zehirlenmesi
Daha çok karaciğer yetersizliği ve vitamin eksikliği bulunan kişileri etkiler.
Had şekli, sarhoşluk hali ile başlar, bunu komaya kadar giden bir çöküntü hali izler.
Müzmin şeklinde, kanda benzolün yaptığı değişiklikler hâkimdir.
Tadivisi yorgunluk ve fenalık hissinin görüldüğü başlangıç halindeyken yapılmalıdır.
Kanın şekilli elemanlarında azalma, pıhtılaşma ve kanama zamanlarında bozukluklar görülür.
Lacet işareti müspettir.
Ağır kanamalar, karaciğer sinir, sindirim bozuklukları ile beraber görülen aplastik anemiye doğru bir gidise engel olmak lâzımdır.
Benzolü Ayırma
Maden kömürünün, fırınların ve damıtma usullerinin çeşidine göre gazdaki benzol miktarı metreküpte 20 ilâ 40 gr arasında değişir; yıkama usulüyle benzolünden ayırma işleminde yüzde 80-90 ayrışır.