Binbir Gece Masalları,Konusu,Ortaya Çıkışı | Kültür,Sanat |

Binbir Gece Masalları Arap masalları derlemesi.

Eşinin kendisini aldattığına inanan İran şahı Şehriyar bu kadını boğdurtmaya, sonra da, ertesi sabah öldürtmek üzere her akşam yeni bir eş almaya karar verir.

Binbir Gece Masalları Nasıl Ortaya Çıkmıştır

Vezirinin kızı Şehrazat, şahla birleşmeye kendi talip olur.

Yalnız, kız kardeşi Dinarzad’ın da geceyi kendileri ile birlikte zifaf odasında geçirmesini hükümdardan tek bir lütûf olarak ister.

Şehriyar bu isteği kabul eder.

Gece yarısı Dinarzad kız kardeşinden, çok iyi bildiği masallardan birini anlatmasını ister.

Masal Şehriyar’ı o kadar sarar ki, sonunu dinleyebilmek için karısını cellâda teslim etmeyi bir gün sonraya bırakır.

Aynı sahne, bunu izleyen günlerde de sürüp gider.

Binbirinci gece, Şehrazad’ın zekâsına ve bağlılığına hayran kalan şah, onu öldürtmekten vaz geçer.

Binbir Gece Masalları’nın bilinen üç kaynağı vardır: bunların bir kısmı İran’dan (X. yy.), bir kısmı Bağdat’tan, bir kısmı da Mısır’dan gelmiştir.

Bu masalların en ünlüleri: Alâaddinin Sihirli lambası, Ali Baba ile Kırk Haramiler, M.S. bin yılı dolaylarında geçmiş gerçek bir gezinin hikâyesini dile getiren Gemici Sindbad’ın Yedi Gezisi.

Binbir Gece Masallarının bazıları zamanla Türk halk masalı halini aldı, bazıları da çeşitli devirlerde kitap olarak basıldı.

Binbir Gece Masalları Konusu

Doğu dünyasındaki eski masalların derlenmesinden oluşmuş bir kitaptır.

Masalların tümü aynı kişi tarafından anlatılmış izlenimi verirse de, gerçekte bunlar değişik kimselerin öyküleridir.

14.-16. yüzyıllarda Mısır’da bugünkü biçimlerini aldıkları sanılmaktadır.

Binbir Gece Masalları, Sultan Şehriyar ve eşi Şehrazad’la ilgili bir ana öykü kapsamında anlatılır.

Bir zamanlar, evlendiği kadın tarafından aldatılan Şehriyar, bu olaydan sonra kadınlardan nefret eder ve bir daha aldatılmamak için evleneceği her kadını düğünden sonraki sabah öldüreceğine yemin eder.

Böylece sultan, her gece başka bir genç kızla evlenir, ertesi sabah da kızın boynunu vurdurur.

Durumu öğrenen vezirin kızı Şehrazad, genç kızları kurtarmak için bir plan yapar.

Babasına sultanla evlenmek istediğini söyleyen Şehrazad, sonunda isteğini kabul ettirir ve planını uygulamak üzere Şehriyar’la evlenir.

Şehrazad kız kardeşine düğün gecesinin sabahında, idam için belirlenen zamandan az önce saraya gelmesini söyler.

Kardeşi gelir gelmez de büyüleyici bir masala başlar.

Ne var ki, idam saati geldiğinde masal daha bitmemiştir.

Sultan masalın sonunu o kadar merak eder ki, Şehrazad’ın yaşamını bir gecelik bağışlar; Şehrazad da ilk masalı bitirir bitirmez yeni bir masala başlar.

Şehriyar bu masalın da sonunu öğrenmek istediği için, Şehrazad’ın yaşamını gene bir günlüğüne bağışlar.

Şehrazad oyununu, masallarıyla büyülenen ve artık eşine güvenen Şehriyar yeminini bozuncaya kadar binbir gece boyunca sürdürür.

Şehrazad’ın anlattığı masallar, prensler ile prenseslerin, sultanlar ile kölelerin, tüccarlar ile rakkaselerin (dans eden güzel kadınların), cinler ile perilerin serüvenleriyle doludur.

Bazı masallarda, Bağdat Halifesi Harun Re şid’in kılık değiştirerek halkın arasında dolaşırken başından geçenler anlatılır.

Halife haksızlıktan düzeltir, suçluları cezalandırır.

Bir başka masalın konusu, Prenses Perizad’ın konuşan kuşu, şarkı söyleyen ağacı ve altın gölü arayışıdır.

“Ali Baba ve Kırk Haramiler” de Binbir Gece Masalları’ndan biridir.

Kırk Haramiler toprak küplerin içinde gizlenerek Ali Baba’ya saldırmayı planlarlar, ama bir cariye onları görür ve küplerin içindeki haramilerin üstüne kızgın yağ dökerek Ali Baba’yı kurtarır.

Bazı masallar da, gizemli yerleri dolaşan ve olağanüstü serüvenler yaşayan Gemici Sin bad’ın yolculuklarına ilişkindir.

Masalın birinde Sinbad, bir deniz kazası sonunda düştüğü adadan, atkısını Zümrüd-ü Anka kuşunun ayağına bağlayarak kurtulur.

Kuş denizi aşar ve onu arkadaşlarına ulaştırır.

Bir başka serüvende Sinbad kendini, bir fili yutacak kadar büyük bir yılanın mağarasında bulur.

Ama, Sinbad her türlü zor durumdan kurtulacak ve kötü yazgısını yenecek kadar beceriklidir.

Binbir Gece Masalları, Arabistan’a, İran yoluyla, Hindistan’dan gelmiştir; bazıları İsa’ dan dört yüzyıl öncesine uzanır.

Masallar Avrupa’da ilk kez, Antoine Galland’ın çevirisiyle 1704’te Fransa’da yayımlandı.

İngilizce çevirisini ise, 1830-41 yıllan arasında Edward William Lane yaptı.

Binbir Gece Masalları ve 17. yüzyılda John Bünyan’ın yazdığı Hac Yolunda (Pilgrim’s Progress; 1678-84) belki de, dünyada kuşaklar boyunca en çok yaygınlık kazanmış masal kitaplandır.

Bu ikisi, İncil dışında, en fazla yabancı dile çevrilen kitaplardır.

Binbir Gece Masalları, Türkçe’ye de çevrilmiş, en eski çeviri 1429’da yapılmıştır.

1842’de Cezayirli Ahmet Nazif in çevirisinden bu yana da masalların çeşitli çevirileri yayımlanmıştır.