Hakkında Bilgi

Hakkında Bilgi,Ansiklopedik Bilgi

Tarih

Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti | Tarih |

1 dünya savaşı taraf devletleri, 1. dünya savaşına katılan ülkeler ve katılma nedenleri, 1.dünya savaşına katılan devletler ve gruplar, Birinci dünya savaşı taraf olan anlaşma devletleri, Birinci Dünya Savaşına Katılan Devletler, Birinci dünya savaşına katılan itilaf ve ittifak devletleri hangileridir ,Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı, birçok devletin ikiye ayrılıp, aralarında yaptıkları ittifaklar ile benzerî görülmemiş yaygınlıktaki savaşlarıdır.

Birinci Dünya Savaşının Sebepleri

Bir çok bölgelerde yapılan savaşlara çeşitli isimler verilmiştir; ancak “I. Dünya Savaşı” deyimi tutunmuştur.

Savaştan önceki Uçlü İttifak devletleri, savaş içinde merkezî durumda kaldıklarından Müttefik devletler diye adlandırılmışlar; Osmanlılar da bu savaşta seferberlik ilân ettikleri için, Seferberlik olarak adlandırmışlardır.

I. Dünya Savaşı, Avusturya-Macaristan’ın 28 Temmuz 1914’te Sırbistan’a savaş ilân etmesi ile başlamış ve Almanya’nın mütakere imzaladığı tarih olan 11 Kasım 1918’e kadar sürmüştür.
 Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti

Birinci Dünya Savaşı Tarafları

A.İtilâf Devletleri:
1.İngiltere
2.Fransa
3.Çarlık Rusyası 4.Sırbistan.
B.İttifak Devletleri:
1.Almanya
2.Avusturya-Macaristan paratörluğu
3.Bulgaristan
4.Osmanlı İmparatorluğu

Birinci Dünya Savaşına Katılan Devletler 

Avusturya – Macaristan (28 Temmuz 1914), Sırbistan (28 Temmuz 1914), Almanya (1 Ağustos 1914), Rusya (1 Ağustos 1914), Lüksemburg (2 Ağustos 1914), Fransa (3 Ağustos 1914), İngiltere (4 Ağustos 1914), Karadağ (7 Ağustos 1914), Japonya (23 Ağustos 1914),Osmanlı Devleti (1 Kasım 1914), İtalya (23 Mayıs 1915), San Marino (24 Mayıs 1915), Bulgaristan (14 Ekim 1915), Portekiz (9 Mart 1916). Romanya (27 Ağustos 1916), ABD (6 Nisan 1917), Panama (8 Nisan 1917), Küba (10 Nisan 1917), Yunanistan (16 Haziran 1917),Siyam (22 Temmuz 1917), Liberya (4 Ağ ustos 1917), Çin (14 Ağustos 1917), Brezilya (26 Ekim 1917), Guatemala (23 Nisan 1918), Nikaragua (8 Mayıs 1918),Kostarika (23 Mayıs 1918), Haiti (16 Temmuz 1918), Honduras (19 Temmuz 1918).
Dört merkezî devlete karşı (Avusturya- Macaristan, Almanya, Osmanlı İmparatorluğu ve Bulgaristan), 25 devlet Müttefik devletler(ingiltere, Fransa, Rusya) safında savaşa katılmışlardır.
Bu savaşta Arjantin, Danimarka, Habeşistan, Hollanda, İran, İspanya, İsveç, İsviçre, Kolombiya, Meksika, Norveç, Paraguay, Salvador ve Şili tarafsız kalmıştır.
Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti

Birinci Dünya Savaşının Sebepleri

Birliğini 1870’te kurabilen Almanya’nın, sömürgelerini az görüp arttırmak istemesi yanında Fransız Devrimi’nin ortaya çıkardığı akımların bazı toplumlarda milliyetçilik şeklini alması ve gelişen ekonomik sebepler yüzünden milletlerin çoğu savaş hazırlıklarına girişmişlerdir.
Bunlar, bir takım anlaşmalarla taraflar meydana getirmişlerdir.
Böylece Avrupa ikiye ayrılmış ve önce Üçlü İttifak, ardından da itilâf doğmuştur.
Rus-Japon savaşı barış görüşmelerinin İngiliz aracılığı ile yapılması sırasında ortaya çıkan yakınlaşma sonunda 1908’-de Rusların isteğiyle Rus ve İngiliz devlet başkanları Osmanlılar aleyhine Reval’de bir görüşme yapmışlardır (1908).
Böylece Üçlü İtilâf gerçekleşmiş, Osmanlı Devleti dışındaki Avrupa’nın büyük devletleri ikiye ayrılmışlardır.
O zamanlar “Hasta Adam” diye anılan Osmanlı İmparatorluğu toprakları üzerinde çeşitli yabancı istekler belirmiştir.
Böylece Şark Meselesi’nin doğurduğu rekabetler de yeniden alevlenmiş oluyordu.
İngiltere’nin Fas üzerinde Fransız hâkimiyetini tanıması ve Almanya’nın bu konuyu bir konferansta görüşme teklifi, Fransa’nın önce karşı çıkmasıyla birinci Fas anlaşmazlığını doğurmuş, Elcezire Konferansımda, Fas’ın egemenliği yanında Fransa’nın yakın ilgisinin de tanınmasıyla geçiştirilmiş (1906) ise de, sonra iki kere alevlenen (1909 ve 1911) bu problem, Fransız Afrika sömürgelerinden Almanya’ya toprak verilmesiyle sonuçlanmıştır.
Yeni bir, anlaşmazlık, Avusturya’nın Bosna ve Hersek’i almasını (1909) tanımak istemeyen Rusya’nın İngiltere ve Fransa’ya karşı Almanya’nın Avusturya’yı !desteklemesi üzerine giderilmiştir.
Boğazları ele geçirme tasarısına karşılık Rusya’nın İtalya’yı Libya’daki girişimlerini desteklemesi sonucu Osmanlı-İtalyan savaşı başlamıştır (1911).
1905’te Uzak-Doğu’daki gerilemesinden sonra Rusya’nın Balkanlar’la Boğazlar bölgesi üzerinde çalışmalarını arttırarak Balkan devletlerini kışkırtmasıyla Balkan Savaşı başlamıştır (1912).
Bu savaş önce Balkan devletlerinin Osmanlı Devleti’ne saldırması ile başlamış, Osmanlı Devleti, Romanya, Sırbistan ve Yunanistan’ın Bulgaristan’a karşı savaşmasıyla da bitmiştir.
Bu savaş sırasında siyasî durum çok gerginleşmiş, Avrupa kıtasında hemen hemen Boğazların yakınına atılan Osmanlı Devleti, Almanları tutar bir siyaset izlemeye başlamıştır.
I. Dünya Savaşı, siyasî ve ekonomik sebeplerle ikiye ayrılan büyük devletlerin aralarındaki anlaşmazlıklardan doğmuştur.
Rusya, Balkanlar’da ve Boğazlar bölgesinde genişleyip Akdeniz’e inmek; İngiltere, Hint yolu üzerinde Osmanlı İmparatorluğu aleyhine genişlemek, denizlerde ve ticaret pazarlarında tek kalmak; Fransa, Alsace ve Lorraine’i geri almak; İtalya Güney Tirol’le Trieste’de egemenlik sağlamak; Avusturya Balkanlar’da büyümek; Almanya sömürgeler elde ederek ekonomik alanda kuvvetlenmek; Sırbistan da sınırlarını genişletmek istiyordu.
Bu isteklerin elde edilebilmesi için sebepler ve olaylar yaratılmaya çalışılmıştır.
Savaşın görünüşdeki sebebi olarak, bir suikastın Avusturya ile Sırbistan arasında olay haline getirilmesidir.
Sırp asıllı Gavrilo Princip, Bosnasaray’ı resmî olarak ziyaret eden Avusturya Veliahtı Arşidük Franz Ferdinand ile eşi Kontes Sophie Hohenberg’i 28 Haziran 1914’te öldürmüştür.
Bu,büyük devletler için büyük bir fırsattır.
Olaydan Sırbistan’ı sorumlu tutan Avusturya, Sırbistan’a cezaî bir işlemin uygulanmasını, Almanya’nın 6 Temmuz’da bildirmiş olmasından da cesaret alarak 23 Temmuz’da Sırbistan’a 48 saat süreli bir ültimatom vermiştir.
Avusturya ile Almanya, İngiltere’nin tarafsız kalacağını, Rusya ile Fransa’nın ise Sırbistan tarafında savaşa girmeyeceklerini; Sırbistan’a saldırmalarının İtalya’yı bağlantılarında serbest bırakacağını tasarlamışlardır.
Çarlık Rusya’sı tarafından himaye gören Sırpların verilen notadaki “Avusturya memurlarının Sırbistan’da kovuşturmaya katılması” isteğini red ile seferberlik ilân etmeleri (25 Temmuz 1914), Avusturya’da da kısmî seferberlik ve 28 Temmuzda Sırbistan’a savaş ilânı ile sonuçlanmıştır.
Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti
Ruslar 26 Temmuzda savaş hazırlıklarına başlamışlardır.
Yaptıkları deniz tatbikatları için silah altına alınan yedek erlerin terhisini 27 Temmuzda durduran İngilizler de savaş tehlikesi, Fransızlar da Almanya’ya karşı sınır savunmasını kuvvetlendirmek üzere bölge seferberliği ilân etmişlerdir (29 Temmuz).
30 Temmuzda ilân ettiği genel seferberliği kaldırmak için 12 saat süreli ültimatoma Rusya’dan cevap alamaması üzerine Almanya, 31 Temmuzda genel seferberlik ve 1 Ağustosta da Rusya’ya savaş ilân etmiştir.
2 Ağustosta İngiltere donanmasını seferber hale getirmiştir.
Müttefiki Rusya ile savaş halinde olduğundan, tarafsız kalması için Fransa’dan istediği güvenceyi alamayan Almanya, topraklarından geçip Fransa’ya karşı savaşmak için yol vermeyen Belçika’ya da savaş ilân etmiştir (4 Ağustos).
İngiltere, Belçika tarafsızlığının bozulduğu gerekçesiyle Almanya ile savaş halinde olduğunu bildirmiş (4 Ağustos); Almanya’ya savaş ilân etmek suretiyle Karadağ (7 Ağustos) ve Japonya (23 Ağustos) Müttefiklere katılmışlardır.
Merkezî devletlere savunma antlaşmasıyle bağlı olan Romanya, son yıllarda sömürgelerini genişletmek için Müttefik devletler ile de anlaşmaya çalışan İtalya, savaşın Avusturya tarafından açılmış bulunması gerekçesiyle tarafsız kalmışlardır.

Birinci Dünya Savaşının Süresi

Savaşın seçilmiş bir savaş hükümetince yönetilmesi, Müttefik devletlerce sağlanmışsa da, Merkezî devletlerde bu gerçekleştirilememiştir.
Ekonomik tedbirler ise savaşın kısa süreceği düşünüldüğünden her iki tarafta da yok denecek durumdaydı.
Genel olarak, savaşan devletlerin ekonomik kaynakları, ancak üç aylık bir savaşa dayanacak ölçüdeydi.
 Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti

Savaş taktikleri

Fransa cepheden saldırı; Almanya ise kuşatma ve hareket savaşına önem veriyorlardı.
Merkezî devletler, ekonomik kaynaklarının yeterli olmaması sebebiyle savaşın kısa sürmesini amaçlıyorlardı.
Bunun sonucu olarak çabuk karar verme ve uygulama temel alınmıştır.
İngilizler, deniz aşırı yerlere çabuk taşınan birlikler kurmuşlar, bunları kısa direnme karşısında savaşacakları düşüncesiyle yetiştirmişlerdi. Sömürge insanlarından kurulu ordu, yurt içi hizmetleri için eğitilmişti.
Deniz kuvvetleri bakımından, dritnot sisteminde savaş gemileri asıl birlik olarak alınmıştı.
Bu bakımdan İngilizlerin 29 hazır ve 13 yapım halindeki drit-notuna karşı, ticaret savaşını esas alan Almanların 18 bitmiş ve 9 yapım halinde dritnotu vardı.
Denizaltı savaşı henüz başlangıç dönemindeydi.

Bir yanıt yazın