Biruni,Hayatı ve eserleri,Kısaca Özeti | Bilim İnsanları |
Biruni (Ebu’r – Reyhan Muhammed bin Ahmed el — ), büyük İslâm bilgini (Harizm’de Hive 973- Gazne 13 aralık 1048).
Biruni – Hayatı ve eserleri – Kısaca Özeti
Bîrûnî’nin hayatı üzerine bilgimiz çok azdır.
Küçük yaşta Harizmşahların sarayı ile ilişki kurdu.
Emir Ebu Nasr Mansur bin Ali bin Irak’ın himayesine girdi.
Abdüssamed bin Samet el-Hakîm ve ibni Sina gibi bilginlerden ders aldı.
Bu arada siyaset hayatında da faaliyet gösterdi, prens ve hükümdarlardan itibar gördü.
Gazneli Mahmud’un Hindistan’ı zaptından sonra Hindistan’a gitti, sanskritçe öğrendi, hint ilmini ve geleneklerini etraflıca inceledi.
Bu arada matematik, astronomi, fizik ve tabii bilimlerle coğrafya gibi bilim kolları üzerinde çalışmalar yaptı, özellikle geometri ve trigonometride büyük bir başarı gösterdi.
Ayrıca astronomi aletleri üzerinde de çalıştı. Bu arada tıp ve denel fizik ile

de uğraştı ve kendi kurduğu metotla ve kendi yaptığı aletlerle madenlerin özgül ağırlıklarını çok yaklaşık olarak buldu.
Ana dilinin ne olduğu kesinlikle bilinmeyen Bîrûnî, eserlerini genellikle arapça yazdı; bilim dili olarak farsçayı kullandığı da oldu.
Sanskritçeden arapça ya çeviriler yaptığına göre bu dili de çok iyi biliyordu.
Arapça ve Farsçayı sonradan öğrendiğini kendisi bildirir.
Bazı bilginler, Bîrûnî’nin ana dilinin Harizm’in yerli Türklerinin konuştuğu Türkçe olduğunu kabul ediyorlar.
Biruni Eserleri
Bugün elde olan eserlerinin en önemlileri şunlardır: El-Asâr-ül-Bâkıye ani’UKurûn-il-Hâliye (Hareketsiz [boş geçen] Yüzyıllardan Kalan Eserler, 1000 yılında tamamlandı); Tahkik mâ li’l-Hind (Hint Tarihi); El-Hind (Hindistan), Kitâbu Patanjali’l-Hind; Kitâbu istihrâc-ül-Evtâr fi”d-Daire bi Kavs-il-Hatt-il- Münhani-yil-Vaki Fiha (Dairedeki Kirişlerin Dairenin Çember Parçasının Kavsi Hesabıyle Çıkarma Kitabı); Kitâbu Tastih-is-Suver ve Tabtih-il-Kuver; El-Kanun-ül-Mes’udı fi’l-Hey’eti ve’n-Nücûm (Mes’udî’nin Heyet ve Nücum Hakkındaki Kanunu); Kitâb-üt-Tefhim fi Evâili Sınaat-it-Tencım (Nücum ilmine Giriş, 1029’da tamamlandı); Tahdidü Nihayât-il-Amâkin li-Tashih-i Mesafet-il-Mesâkin (Meskenlerin Arasındaki Mesafeyi Düzeltmek için Mekânların Sonunu Sınırlama); Kitâb-ül-Cemâhır fi Ma’rifeti Cev âhir (Cevherlerin Tanımasına Topluluk Kitabı); Kitâb-üs-Say-dele (Eczacılık Kitabı). Bîrûnî’nin ayrıca zamanımıza kadar gelemeyen tarihî eserleri de vardır.