Boğdan Voyvodalığı,Boğdan Savaşı | Osmanlı Tarihi |

Boğdan Voyvodalığı Boğdan veya Moldova’, Rumence Moldova, Romanya’da tarihi ve coğrafi bölge.

Boğdan bugünkü Moldova’ya ve Romanya’nın Moldova’ya komşu olan bazı bölümlerine Osmanlılar tarafından verilen isimdi.

Boğdan Tarihi

Romalıların Dacia’dan ayrılmasından sonra Boğdan toprakarı biçok defa işgale uğradı (Gotlar: 274-375, Hunlar: 375-453, slav, Avar ve Bulgarlar: VI.-IX. yy., Macarlar, Tatarlar: XIII. yy.) ve bir düzen kurulamadı.

Tatar hâkimiyeti Macar kralı Büyük Lajos’un buskısıyla son buldu.

Lajos, Rumen voyvodaları arasından bir askeri ve siyasi önder seçerek Tatarların dönüşüne engel olmakla görevlendirildi.

Eski macar topluluklarının (Slanic’in tuz madenleri, Ocna ve Bacau kasabaları) bulunduğu Boğdan’da, voyvoda Dragoş XIII. yy.dan beri Saksonların oturduğu Baia’ya yerleşti.

Oğlu Sas da onun yolundan yürüdü ama Maramureş voyvodası Bogdan tarafından devrildi: bu voyvoda Macar kralına isyan etti; 1359’da Boğdan (Moldavya) prensliğini kurdu.

Osmanlı Boğdan İlişkileri

Veraset yasaları olmadığı için başlangıç dönemi karışıklıklarla geçti.

Daha sonraki Boğdan prensleri, sonradan Bukovina adını alarak bölgeye hâkim olduklarını Polonyalılara kabul ettirdiler (1387).

Osmanlı Boğdan Savaşı

Osmanlılar Mehmed I zamanında 1420’de Eflak voyvodasını yenip öldürdükten ve Dobruca ile Aşağı Tuna kalelerini idarelerine aldıktan sonra ilk defa Boğdan kalelerine akın edip Dniester mansabındaki Akkerman’ı (Cetatea Alba) kuşattılar, fakat alamadılar.

Daha sonra Boğdan, Petru Aron zamanında (1455’te) Mehmed II’nin metbuluğunu tanıdı..

Her yıl muayyen bir vergi vermeye başladı.

Zamanla ülke üzerinde Osmanlı nüfuzu arttı.

Fakat Stefan cel Mare devrinde bundan sıyrılmaya tesebbüs etti ve bu da 1484’te Bayezid II’nin Boğdan’ın kapıları olan Kili ve Akkerman’ı ele geçirip buraları Osmanlı topraklarına katmasıyla sonuçlandı.

Kanunî Sultan Süleyman devrinde yapılan bir seferle Dniester üzerindeki müstahkem Tighina (Bender) şehri ile bütün Bucak (güney Besarabya) Osmanlı topraklarına katıldı.

XVIII. yy.da Boğdan voyvodalığına yerli prensler değil Babıâli’nin kontrolü altında kalabilecek Fenerli Rum tercümanları tayin ediliyordu.

Yaş antlaşmasıyla sona eren Osmanlı-Rus savaşı (1787-1792) Rusya’yı fiilen Boğdan’ın komşusu haline getirdi.

Fenerli Rumlar devri, Rumlar aleyhine çıkarılan bir isyan ile sona erdi (1821).

Bunun üzerine Mahmud II yerli bir prensi voyvoda tayin etti (1822).

1826’daki Akkerman antlaşmasıyla Memleketeyn (Boğdan ve Eflak) voyvodalarının 7 yıl makamlarında kalmaları kararlaştırıldı.

Edirne anlaşması (1829) ile bu topraklardaki Osmanlı nüfuzu daha da azaltıldı.

Eflak ve Boğdan’da gelişen milliyetçilik hareketi her iki ülkenin birleşmesini hedef tutmuştu (özellikle Boğdan aydınlar için etkili bir merkez oldu).

Nihayet bu cereyan kuvvet kazanarak Albay Cuza önce Boğdan’da daha sonra da Eflak’ta prens seçilerek bir rumen birliği kuruldu (24 ocak 1859).

Bundan sonra Boğdan’ın tarihi, Romanyanınkiyle birleşir.

1866’da Cuza’yı deviren hükümet darbesi Yaş’ta ayrılmaya yol açan son karışıklıkları doğurdu.

1907’de yoksulluğun doğurduğu şiddetli ve kanlı bir ayaklanma patlak . verdi ve Eflak’a da sıçradı.

1917 Rus ihtilâli Besarabya’nın Romanya’ya bağlanmasıyla (aralık 1918) sonuçlanan bir hareket yarattı; ama bu bağlanmayı Rusya hiç bir zaman tanımadı.

Rusya Dniester kıyısında, rumen topraklarında küçük bir muhtar Moldavya cumhuriyeti kurdu (1924).

Bu cumhuriyet Besarabya’nın güneyi hariç Romanya aleyhine genişleyince 13. muhtar federe rus cumhuriyeti haline geldi (1940); 1941-1944 arası Romanya’ya ilhak edildi ve 1944’te yeniden S.S. C.B.’ye geçti.

1991’de de bu bölge Moldova Cumhuriyeti olarak bağımsızlığını kazandı.

Bugünkü Romanya ve Moldova aslında aynı etnik gruptan gelen insanlardan oluşurlar ve aynı dili konuşurlar.