Bolvadin – Afyon,Tarihi,Coğrafyası | Coğrafya Bilgileri |

Bolvadin – Afyon Ege bölgesinin içbatı Anadolu bölümünde Afyon iline bağlı ilçe merkezi; 45.263 nüf. Ortasından Akarçay’ın geçtiği bir ovanın kuzeyinde deniz seviyesinden 1 000 m yüksekliktedir.

Bolvadin Hakkında Bilgiler

Konya-Afyon kara yolundan Çay’da ayrılarak kuzeye yönelen bir yolun 13’üncü kilometresi üzerindedir.

Bu yol daha kuzeyde Emirdağ-Çifteler üzerinden Eskişehir’e varır.

Son zamanlarda gittikçe büyüyen Bolvadin çevresinde tahıl ekimi ve koyun yetiştirilmesi önem taşımaktadır.

Bolvadin’in arazileri genellikle ovadır.

İlçenin yüzölçümünün ortalama %40’ı tarımsal saha olup büyük bir kısmında tahıl üretilmekte, ikinci sırayı meyvelik, bağ ve bahçe sahaları almaktadır.

İlçenin dağlarında sarı meşe, ardıç ve çam ormanları vardır.

Bolvadin iklim bakımından İç Anadolu Bölgesi ile Ege Bölgesi arasında yer aldığından, zaman zaman karasal, zaman zaman ılıman hava kütlelerinin tesiri altında kalmaktadır.

Genel olarak yazları kurak ve sıcak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçmektedir.

Bolvadin yeraltı suları bakımından zengin bir kuşakta yer almasına rağmen akarsular bakımından fakirdir.

Bölgedeki tek akarsu Ahır Dağlarından doğup, Bolvadin’in güneyinden geçerek Eber Gölü’ne dökülen Akarçay’dır.

Üzerinde Altıgöz, Develi, Kırkgöz ile Sırt köprüsü gibi köprüler vardır.

Eber Gölü, Bolvadin’in güneydoğusunda bulunur.

Bolvadin, Çay ve Sultandağı ilçelerine kıyısı vardır.

Denizden yüksekliği 967 metre ve yüzölçümü 125 km² dir.

Akarçay ve Sultandağlarından gelen sel suları ile beslenmekte olup, gölde yetişen kamış, hasırotu ile gölde bulunana sazan ve turna balıkları göl çevresinde bulunan köylüler için geçim kaynağı sağlamaktadır.

Bolvadin Tarihi

Bolvadin’in Bizans devrindeki adı Polybotum idi. Haçlı savaşlarından çok zarar gördü.

133 yılında Polybotum’u ziyaret eden Roma kralı Hadrianus adına 3 cins para basılmıştır. Kralın heykelleri form ve agoraları süslemiştir.

Bizans zamanında “Polybotos” ismiyle anılmıştır. Çevresine tesir eden kültür şehri olmuştur.

Bizans’ın son zamanlarında Türk ve Arap akınlarının tesiri ile şehir küçülmüş, nüfus dağılmıştır.

Bizans tarihçisi Anne Comnenus “Alexia” isimli eserinde bu şehrin çevresinin merkezi olduğunu yazar. IX. asrın başlarında büyük bir deprem geçirir.

Şehrin surları ve binaları yıkılır.

Bizans Kralı Aleksi Comnenus şimdiki Hisar Mahallesi’nin olduğu yere büyük bir kale yaptırır, halkın bir kısmı ile askerleri buraya taşır, büyük bir kımı ise Sivrihisar ve Seyitgazi’ye taşınır.

732 yılında Emevi komutanı Mesleme büyük bir ordu ile Bolvadin’e gelir.

Burada Akrenon (Afyon) kalesi kuşatılır.

Kuşatmada Seyyid Battal Gazi ve Peygamberimizin sahabesi Abdül Vahap Gazi yaralanır.

Seyit Battal Gazi, Seyit Gazi’de; Abdül Vahap Gazi de Bolvadin’de ölürler.

Türbeleri bu yerdedir.

Bu olayların hatırası olan Sahabe Abdül Vahap Gazi’nin türbesi Eber Gölü kenarında bir höyük üzerindedir.

Bolvadin, Malazgirt Savaşı’ndan sonra 1107 tarihinde yapılan Bolvadin Savaşı sonunda Emir Mengücek Bey tarafından Türklerin eline geçmiştir.

Bolvadin Savaşı, Anadolu’nun Türkleşmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Türklerin eline geçtikten sonra Bolvadin’e Yazır, Avşar, Karkın, Çepni boyları gelip yerleşmişlerdir.

Daha sonra aşiretlerin iskanları sırasında çeşitli aşiretler, cemaatler yerleştirilmiştir.

Bugünkü Bolvadin ve civarındaki halkın kökleri bu aşiretlere dayanır.

Bolvadin merkezinde Yazır, Peçenek, Karkın ve Çerkez aşiretleri etkindir.

Daha sonra Sarıkeçili, Karakeçili ve Tekeli Yörükleri gelmişlerdir.

Civarda ise Morcaali Türkmenleri (Kemerkaya), Oğuz Türkleri (Çay), Karabağ Türkmenleri (Büyükkarabağ, Ortakarabağ, Derekarabağ), Tabanlı Türkmenleri (Kurucaova Köyü), Selçuklu Yörükleri (Dişli Kasabası), Avşar Yörükleri (Özburun Kasabası), Karakeçili Yörükleri (Yörükkaracaören ve civarı) yerleşmiştir.

Bolvadin Selçuklular zamanında “Karahisar-ı Devle” ismiyle anılan Afyon’a bağlı 10 kadılıktan birisi olup yeniden imar edilmiştir.

Bu devirde 11 nahiyesi (Han, Bayat, Musluca, Göçmen Akviranı, Nevahi-i Barkınlı, İshaklu, Çay, Karamık, Şuhut, Karaadilli, Çölabat), 326 köyü, 11 mahallesi vardı.

Büyük bir ticaret merkeziydi.

Selçuklular’dan günümüze kadar yalnızca Alaca Camii ulaşmıştır.

Alaca Çeşmesi ve Ali Efendi Camisi’nin yalnız kitabeleri ulaşabilmiştir.

Mevlana’nın oğlu Sultan Veled, Afyon’u ziyareti sırasında “Bolvadin Mevlevihanesi”ni açmıştır.

Bolvadin, Sultan I. Murat zamanında Osmanlı topraklarına katıldı.

Osmanlı döneminde, önceleri Germiyan vilayetine (Kütahya), 1839’dan sonra Hüdavendigar vilayetine (Bursa) bağlı kaza merkezi oldu.

1850 yılında Muhassılığa yükseldi.

Karahisar-ı Sahip Sancağı (Afyon) iki Muhassılığa ayrılmıştır:

Karahisar-ı Sahip Muhassılığı: Merkez Afyon, Sandıklı, Sincanlı, Dinar (bu dönemde Denizlinin Çal ve Çivril ilçeleri Geyikler isminde olan Dinara baglıdır )

Bolvadin Muhassılığı: Merkez Bolvadin, Han, Bayat, Musluca (Emirdağ), Nevahid-i Barçınlı (Kemerkaya), İshaklı (Sultandağı), Karamık, Çay, Şuhut, Karaadilli, Çölabat kazaları

Büyük bir kültür merkezi olan Bolvadin’de ticari hayat ve sanat çok gelişmiştir.

1831 yılında yapılan nüfus sayımındaki istatistiklere göre 150 çeşit meslek grubu vardır.

Ziraat Bankası 22. şubesini 1873 yılında Bolvadin’de açmıştır. Bunu takiben Osmanlı Bankası ve Akşehir Bankası da şube açmışlardır.

Daha sonra Bolvadinliler 1 Haziran 1914 yılında, Osmanlı Döneminin ilk özel bankalarından olan “Bolvadin İktisadi Osmani Bankası”nı kurmuştur.

Kültür hayatını temsil eden medreselere, tekkelere, ahi kuruluşlarına Selçuklular zamanında raslanır.

Bu teşkilatlar Osmanlı zamanında gelişmiştir.

Nakşibendi, Kadri, Rufai ve Şazeli tarikatlarının merkezi olmuştur.

Arşivlerdeki vesikalara göre 14 tekke vardır.

1924 yılında medreselerin kaldırıldığı tarihte, 28 tane medrese bulunuyordu.

Aynı tarihte Afyon’da 19, Sandıklı’da 6, Aziziye (Emirdağ)’de 1 medrese vardı.

1839’dan sonra medreselerin yanı sıra kurulan okullardan Bolvadin’de 7 ibtidaiye (ilkokul), 1 rüştiye (ortaokul) vardır.

Ayrıca 63 tane sıbyan (mahalle mektebi) bulunuyordu.

Kurtuluş savaşında Yunanlılar buraya kadar ilerledi.

kinci İnönü zaferinden sonra çekildiler.

Büyük Taarruz (ağustos 1922) hazırlığında Bolvadin, önemli bir karargâh yeri oldu.