Borneo Adası,Tarihi,Coğrafi Özellikleri | Coğrafya Bilgileri |
Borneo Adası Endonezya’da ada. Ekvator kuşağında, genişliği bakımından Hollanda Hindistanı’nın birinci, dünyanın üçüncü adası, kuzeyde Sulu
denizi, batıda güney Çin denizi, güneyde Cava, doğuda Makassar boğazıyla sınırlanır; 736 000 km2; Dört bölgeye ayrılır: bölgelerin en büyüğü Kalimantan, Endonezya’nın eyaletinden biridir.
Borneo Adası Coğrafi Özellikleri
En yüksek tepesi Kinabalu 4 175 m’ye ulaştığı halde Borneo çok dağlık bir ada değildir.
Aralıklı kütlelerin ve tepelerin eteğindeki, boğazlarla yarılı orta yükseltide (1 000 m’nin altında) yaylalar adanın iç kısmında ve batısında geniş topraklar kaplar.
Bunların bazıları faylı yaylalardır (Schwaner dağları); öbürleri hemen hemen yatay durumda kalmış Dördüncü zaman kumtaşlarından oluşurlar (Müller dağları); bazı yerleri bazaltlarla veya volkanik tüflerle örtülüdür.
Dördüncü zaman kıvrılmasının sıradağlarıyla volkanik engebeler, adayı Makassar boğazı çöküntüsü kıyısında sınırlar ve kuzeye doğru dış bükey bir yay çizer.
Bu engebeler, şiddetli bir aşnmaya uğramışlardır.
Adanın doğusundaki sıradağlarla, iç kısım ve güneybatıdaki kütleler geniş havzaları çevreler; bu havzalar batıda Rajang ve Kapuas. güneyde Barito nehirleriyle akaçlanır.
Nehirler, birçok su kolu, bataklıklar ve göllerle dolu, geniş alüvyon ovaları meydana getirir.
Denize doğru, deltalar ve deniz kulaklarını kapayan kıyı kordonlarıyla sınırlanırlar.
Borneo’da ekvator iklim özellikleri, ortalama 26°C çevresinde oynayan sürekli ve yüksek sıcaklıklar ile muson veya deniz alizesinin verimli yağmurlarıyla (bölgelerin yönüne göre yılda 1 500-4 500 mm arasında) ortaya çıkar.
Bu şartlar mangrov ile büyük yağmur ormanlarının oluşumuna çok elverişlidir.
Ormanlarda özellikle tropikal ağaçlar ile değerli kerestelik ağaçlar (sandal ve kafuru ağacı) yetişir.
Ormanlarda, birçok maymun (gümüşü jibon ve orangutan), maymunsular ve tapirler barınır.
Borneo Adası Tarihi
Borneo, Macapait imparatorluğunun bir bölümüydü, 1511’de portekizli Abreu buraya ulaştı, 1521’de de Pigafetta, Bomeo’yu gezdi. 1526’da Portekizliler, 1604’te de HollandalIlar bu ülkeye geldiler.
Bütün XVII. ve XVIII. yy. boyunca, Hollanda Doğu Hindistan şirketi ülkenin tek hâkimi olabilmek için sırasıyla Ispanyollar ve İngilizlerle çarpıştı.
Bununla birlikte XIX. yy.a kadar Borneo’nun ancak kıyılan keşfedilebildi.
Adanın iç kısımları Müller, Schawaner ve Posewitz’in seferleriyle daha iyi tanınabildi.