Botanik Bilimi | Nedir,Neyi İnceler,Bölümleri | Botanik |

Botanik Bilimi Nedir Bitkileri konu alan, onları türlerine göre belirli bir düzenle inceleyen, nitelik ve özelliklerini esas tutarak sınıflandıran bilim dalı.

Botanik Bilimi Neyi İnceler

Botanik, bugün birçok özel bilim dalına ayrılmıştır.

Bunların her biri bitkiyi bir başka açıdan ele alır.

Hepsinden önce genel botanik gelir.

Genel botanik bütün bitkilerde ortaklaşa bulunan olayları inceler, özel botanik ise şu veya bu bitki grubunun özel incelemesidir.

Botaniğin Bölümleri

Genel botanik üç büyük dala ayrılır: morfoloji veya organografi, bitkinin çıplak gözle veya büyüteçle görülebilen dış kısımlarını inceler (yapısal morfoloji), bitki anatomisi, iç organları inceler, dokubilim (histoloji) dokuları inceler, hücrebilim (sitoloji) hücreleri inceler; bitki fizyolojisi, ergin ve sağlam bitkinin görevlerini ve bu görevleri nasıl yerine getirdiğini, fitopatoloji hasta bitkiyi, bitki teratoloji’si bitkilerde ucubeliği ele alır.

Nihayet kelimenin dar anlamıyla bitki biyolojisi, bitkinin üremesini ve gelişmesini, ona bağlı embriyoloji, büyümenin ve farklılaşmanın evrelerini, kalıtım (genetik) kalıtsal özelliklerin yavruya geçiş kanunlarını inceler, özel botaniğe gelince, onun komşu türler arasındaki farkları saptamak, sıralamak ve her bitkinin özelliklerini ortaya koymaktır.

Sistematik, bitkilerin mümkün olduğu kadar «doğal» ölçülere göre kategorilere ayrılmasını, soyoluş (filojeni) türlerin gelişmesini anlatır.

Soyoluşun dayanağı olan paleobotanik veya bitki paleontolojisi, taşlaşmış eski bitkilerin kalıntılarını ve izlerini inceler, özel botanik ikinci olarak sistematikçe tanınan şu veya bu grubu başlı başına ele alır: tohumlu bitkiler bilimi (phanerogamie) çiçekli bitkileri, sporlu bitkiler bilimi olan (cryptogamie) bütün öteki bitkileri ele alır.

Bu sonuncusu da kısımlara ayrılır: mukoloji, mantarları, algoloji, yosunları ve tamamen bağımsız bir bilim olan bakteriyoloji bakterileri inceler, özel botanik üçüncü olarak bitki ekolojisi, bitki sosyolojisi (fitososyoloji) ve bitki coğrafyası gibi bölümlere ayrılır.

Ekoloji, şu veya bu bitkiye elverişli ortamı ve karşılıklı olarak şu veya bu ortamda yetişen bitki örtüsünü inceler.

Bitki sosyolojisi aynı yerde yetişen bitki topluluklarını, bitki coğrafyası büyük bitkisel bölgeleri ele alır.

Dördüncü olarak uygulamalı botanikten bahsetmek gerekir.

Her biri, başlı başına dünya botanikçilerinin büyük bir kısmını meşgul eden birer bilim olan eczacılık, toksikoloji, sanayi ve en önemlisi geniş tarım ve ormancılık alanları botaniğe büyük ölçüde yer verir.

Botaniğin Tarihçesi

İlk botanikçi Theophrastes (M.ö. 380-327) olsa gerek.

Aristoteles’in öğrencisi olan Theophrastes birçeneklilerle ikiçeneklileri birbirinden ayırdığı gibi hurmanın ikievcikli bir bitki olduğunu da belirtmiştir.

Tasviri botaniğin Ortaçağ’da, özellikle eczacılar arasında büyük bir önemi vardı.

Fakat, çiçeklerine ve meyvelerine göre bitkilerin sınıflandırılması için Cesalpin’i (1519-1603) beklemek gerekir.

Bauhin (1550-1624), 6 000 bitki türünü tanımladı ve Linne’den önce çift isme dayanan isimlendirmeyi kullandı. Tournefort (1656-1708) cins kavramını tanımladı.

Bernard Jussieu (1699-1777) ile Antoine Laurent Jussieu (1746-1836) familyaları betimlediler; de Candolle (1778-1841) ve Brongniart (1801-1876) sınıfları ve bölümleri birbirinden ayırdılar.

Van Tieghem (1839-1893) ve botaniğe evrim düşüncesini sokan Hofmeister (1822-1877) sınıflandırma işini tamamladılar.

Bitki fizyolojisini Bonnier (1853-1922) geliştirdi.

Jordan (1814-1897) ve De Vries (1848-1935) tarafından değişinimin (mutasyon) keşfi, türlerin evrimi problemini yeniden canlandırd.

Noel Bernard’ın (1874-1911) ortak yaşarlık (simbioz) hakkındaki araştırma ve çalışmaları da botaniğe yepyeni kavramlar getirerek onu zenginleştirdi.

Burada ne bakteriyoloji bilginlerinden, ki en ünlüsü hiç şüphesiz Pasteur’dür, ne penisilini bulan Fleming gibi, bitkilerden çeşitli ilâçlar elde eden eczacı ve kimyacılardan, ne de büyük ziraatçı ve ormancılardan bahsetmiyoruz.

Sadece şunu hatırlatalım ki bilime hücre kavramını sokan ve «brown» hareketini keşfeden botanikçi Brown’dır (1773-1858).

Maddenin parçacık teorisi ve bütün modern fizik bu keşiften doğmuştur.