Çağatay Hanlığı,Tarihi | Ansiklopedik Bilgi |

Çağatay hanlığı kurucusu,Çağatay hanlığı başkenti,Çağatay hanlığına son veren devlet,Çağatay hanlığı nerede kurulmuştur,Çağatay hanlığı makale,Çağatay Hanlığı,Çağatay’ın ölümünden sonra Türkistan’da kurulan Moğol devleti.

Çağatay Hanlığı Tarihi

Cengiz, ölümünden önce imparatorluğunu oğulları arasında paylaştırmıştı.

Bu bölüşmede ikinci oğlu Çağatay Hana da Türkistan ve bugünkü Afganistan düştü.

Çağatay’ın kurduğu devlet, ölümünden sonra oğulları tarafından idare edildi.

Cengiz’in oğullarının kurdukları devletlerden sadece Çağatay’ın adı, soyuna ve devletine ad olarak verildi, XV. yy.da bu hanedandan hiç bir hükümdar kalmadığı halde Maveraünnehir’deki türk göçebeler çağatay adıyla tanınıyorlardı.

Çağatay Han Devleti

Asıl Çağatay devleti, Çağatay’ın ölümünden 20-30 yıl sonra kuruldu.

Bu ulusa han olarak önce Bamiyan’da Ölen Mütügen’in oğlu Kara Hulâgu, sonra yeni kağan Göyük’ün (1246-1248) arzusu ile Çağatay’ın oğullarmdan Yisü Möngke sırayla getirildiler.

1251 Yılında Batu Hanın etkisiyle’ Tuli’nin oğlu Mengü’nün hakan seçilmesini Çağatay’ın ve ögedey’in oğulları kabul etmediler.

Yeni kağan bunlardan bir kısmını öldürttü, bir kısmını da sürdü.

Daha sonra Kara Hulâgu’nun dul karısı, küçük oğlu Mübarek Şah adına on yıl naiplik etti.

Bu devrede Moğol devleti ikiye ayrıldı.

Batı kısmını Batu idare ediyordu.

Talaş ve Çu ırmakları arası bütünüyle kağana bağlıydı.

Bişbalık’tan Harizm’e kadar olan bölgeyi de vali Mesud Bey idare ediyordu. Möngke Kağanın ölümünden sonra (1259), kardeşleri taht kavgalarına giriştiler.

Bu arada Çağatay’ın torunu Algu. Orta Asya’yı kardeşlerden Arıg Buka adına idare etti ve ona yardım etti.

Fakat bu yardımı kendi çıkarları için yaptı ve Arıg Buka ölünce bu niyetini açığa vurdu.

Her yerde bağımsız bir hükümdar gibi davranıyor, hattâ Mesud Bey dahi bölgeyi Algu namına idare ediyordu.

Fakat hükümdar ölünce (1266) Çağatay’ın oğulları idareyi öğedeydin torunu Kandu’ya bıraktılar.

Böylece Mesud Bey de Kaydu adına Orta Asya eyaletlerinin idaresine devam etti.

Mesud Bey ölünce üç oğlu arka arkaya bölgeyi idare ettiler.

Kaydu’dan sonra Çapar hükümdar oldu.

Fakat 1307’de, Çağatay devletinin asıl temsilcisi olarak tanınan ve Barak Hanın oğlu olan Duva, Çapar’ın yerine geçti.

Daha sonra hükümdar Tarmas, İslâmlığı kabul ederek (1326) Alâeddin adını aldı ve İslâm dini Çağatay ulusu arasında yerleşti.

Tarmaş’tan sonra devletin düzeni bozuldu.

XVI.yy.da Çağatay ulusu, özbekler tarafından Maveraünnehir’den sürüldü.