Cebelibereket Sancağı | Ansiklopedik Bilgi |
Cebelibereket Sancağı Nedir,Büyük Millet Meclisi hükümeti ve Cumhuriyet devirlerinde önce bağımsız sancak, sonra da vilayet olan bir idare bölgesi idi.
Cebelibereket Sancağı
Halk tarafından Gavurdagı denilen Kösür dağı, bölgenin merkezini meydana getirir.
Selçuklular devrinde Anadolu’ya göçen bazı Türk aşiretlerinin yerleştiği bu topraklar.
Selim I (Yavuz) devrinde Osmanlı idaresine geçti ve Memluktular zamanındaki aşiret beylerinin en kuvvetlisi olan üzeyr Beyin adıyla anılan bir sancak halinde teşkilatlandırıldı.
Süleyman I (Kanuni) devrinde bu sancak üzeyrli adıyla Zülkaderiyye eyaletine bağlandı; sonraları Halep eyaletine geçti ve XIX.yy.ın ilk yarısında Kavalalı Mebmed Ali Paşa kuvvetleri Kilikya ve Suriye’den çekildikten sonra (1840) Adana eyaletine verildi.
1867 İdari teşkilatına göre bu sancak Payas adıyla Halep’e, 1869’da tekrar Adana’ya bağlandı.
XIX.yy. da Anadolu’yu Suriye’ye bağlayan ve hac dolayısıyla büyük önem taşıyan tek kara yolu buradan geçmekte idi.
Ö sıralarda bölgede bir anarşinin hüküm sürmesi, Osmanlıları zor durumlarda bırakıyordu.
Hükümeti tanımayan, vergi ve asker vermeyen aşiretleri iskan ederek disiplin altına almak gayesiyle, Müşir Derviş Paşa ile Vakanüvis Ahmed Cevdet Efendinin müşterek idaresi altında Fırka-i İslahiye adlı bir askeri kuvvet kuruldu (1865).
Bölgede Tanzimat hükümlerinin tatbiki ve asayişin temini ancak bu yoldan sağlanabildi.
1877’de arazinin bol verimini göstermek üzere de Gavurdagı’na Cebeli Bereket (bereket dağı) adı verildi.
1908 Meşrutiyetinden sonra sancak merkezi, Osmaniye’ye naklolundu.
Mondros mütarekesinden sonra (23 aralık 1918) bölge Fransızlar tarafından işgal edildi.
Ankara itilafnamesinden sonra.
24 aralık 1921’de Milli hükümet sınırları içinde bağımsız bir mutasarrıflık olarak yer adı.
1923’te vilayet haline getirildi.
1 Haziran 1933’te ikiye bölünerek Adana ve Gaziantep’e bağlandı.
Hatay’ın Türkiye’ye ilhakı üzerine ise, Adana’ya bağlanmış olan Hassa ve Dörtyol kazaları Adana’dan ayrılarak Hatay’a katıldı.