Çin Japon Savaşı | Ansiklopedik Bilgi |
Çin japon savaşı kim kazandı,Çin-japon savaşı nedenleri,Çin Japon Savaşı,Kore yarımadasının güneyine çıkarma yapan japon birlikleri, önce Pyong-Yang, sonra da Yalu’ya geri çekilen çin birliklerini darmadağın ederek Seul’ü işgal ettiler.
Çin Japon Savaşı 1894
Kore’ye takviye birlikleri çıkarmağa hazırlanan çin donanması, Yalu nehri ağzında japon filosunun hücumuna uğrayarak yenildi.
Bu suretle Japonlar, Güney Mançurya’yı işgal ederek Port Arthur’un 80 km kuzeyine çıkarma yapmaya muvaffak oldular.
21 Kasım 1894’te japon generali Oyuma komutasındaki birlikler, Çinlilerin zayıf bir mukavemetinden sonra Port Arthur’u ele geçirdiler.
Çin donanmasının Veyhayvey’de yok edilmesi sonucunda Çin’in yenilgisi kesinleşti (1895). Savaş, Şimonoseki anlaşmasının imzasıyla sona” erdi (17 Nisan 1895).
Ancak, Formoza’daki çin ordusu bu anlaşmaya uymayarak adanın bağımsızlığını ilân edince, Japonya buraya da birlikler çıkardı; bu birlikler Formoza’da özel bir rejim kurdular.
Avrupa devletleri de, Japonya’nın zaferini sınırlamak üzere müdahalede bulundular.
1937-1945 Savaşı
Bu iki tarih arasındaki Çin-Japon savaşı, birbirinden bütünüyle ayrı iki biçimde gelişti.
1937’den 1941’e kadar olan dönemde, iki ülke resmen savaş halinde olmadıklarından Japonlar, çin limanlarını ve ulaştırma yollarını işgal ederek Çin’e boyun eğdirmeye çalıştılar.
7 Aralık 1941’den itibaren, bu aykırı durum sona ererek açık savaş biçimine dönüştü ve İkinci Dünya savasının çerçevesi içine girdi.
a) 1937’den 1941’e kadar olan dönem.
1931’den itibaren Japonlar, Mançurya’da işgal ettikleri toprakları genişletmek amacıyla bahaneler aramayı sürdürdüler.
1933’te Jo-ho, 1936’da Çahar ve Sûy-yûen içlerine girdiler.
Bu siyaset, Çin’de gittikçe artan tepkiler uyandırdı ve aralık 1936’da Japonlara karşı birleşik bir cephe kurmak amacıyla Çankayşek’in Guomintang partisiyle, Kuzeybatı Çin’i elinde tutan Çin Komünist partisi arasında bir uzlaşmaya varıldı.
Bunun üzerine Japonlar tahriklerini arttırdılar: İlk olarak Pekin’deki büyükelçiliklerinin muhafızlarını, 2 000’den 20.000’e çıkardılar.
Daha sonra temmuz 1937’de Pekin’in 25 km güneybatısında Marco Polo köprüsünde olaylar çıkarmaları ve ağustos 1937’de de Şanghay hava alanına birlikler indirmeleri üzerine, Japonya ile Çin arasında savaş başladı.
Bu savaş ancak 1945’te Japonya’nın yenilgiye uğraması ile sona erdi.
Dikkate değer olan nokta Çin ile Japonya arasındaki bu savaş durumunun Sovyet Rusya’da büyük endişelere yol açmasıdır.
İki ülke arasında, en tehlikelisi (temmuz-ağustos 1938’de Cang-gu-lıng’da olmak üzere birtakım sınır olayları başgösterdi.
Sibirya-Mançurya sınırındaki Khassan gölü belgesinde, askeri mahiyette manevralara girişildi.
Blucher komutasındaki Rus ordusu, Japon kuvvetlerini büyük bir yenilgiye uğrattı.
Bu çatışma, ordusunu yeniden teşkilâtlandırmakta olan Çin’de tam bir şaşkınlık yarattı: Çin’in 2 milyon askerinden yalnız 100.000’i bir alman askeri heyeti tarafından teşkilatlandırılmıştı.
Sadece bunlar modern bir savaşı sürdürebilecek durumdaydı.
Buna karşılık Japonya, 1937’de 31 ve 1938’de 43 modern tümene sahipti.
Nitekim Çankayşek’ın komutası altında bulunan ve şiddetli Japon saldırıları karsısında baskına uğrayan Çin orduları savaş alanını terk ettiler.
Japonlar, kısa zamanda Tientsin ve Peking’deki karargâhları ele geçirdiler, Şanghay yakının’da Çinlilerin güçlü direnmesinden sonra, aralık 1937’de Nankin’i ve ekim 1938’de Han-kou ve Kanton’ü zapt ettiler.
Japonlar bundan sonra, ocak 1939‘da Haynan’a yerleştiler.
Savaş ilân etmekten ve saldırgan durumuna düşmekten dikkatle sakınarak sadece Çin limanlarını ablukaya veya ele geçirmeye (Şan-tou, Hsia-mın, Vencov) giriştiler.
1939 Başında Japonlar Çin’in hemen hemen bütün stratejik noktalarını ellerinde tutuyorlardı ama siyasi ve iktisadı bakımlardan bir kontrol sağlamayı başaramamışlardı.
Çankayşek’în planı düşmanı durdurmak, yıpratmak ve genel çatışmada Çin’in tarafını tutması beklenen müttefikleriyle bağlantısını muhafaza etmek oldu.
1938 Sonundan itibaren Çankayşek, Sıçuan yaylalarına çekilerek önemli Çin topraklarını, hattâ bir ticaret ve sanayi merkezi olan Han-kou’yu terk etti ve Çung-çing’i savaş başkenti yaptı (1938-1946).
Bu cephe 1944’e kadar büyük bir değişiklik olmaksızın, her biri 5 000 kişilik 300’ü aşkın tümen halinde düzenlenmiş 2 milyondan fazla asker tarafından savunuldu.
Bu birlikler dokuz savaş bölgesine bölünerek Moğolistan’dan Dung-ting gölüne ve oradan da (T) şeklinde Ning-pu’ya ve denize doğru yayılmışlardı.
Bu cephenin gerisinde de bir milyon kişi eğitim görmekteydi.
Ayrıca amerikan malzemesiyle teçhiz edilmiş 20 tümenlik stratejik bir kuvvet, Çung-çing yakınında bulunuyor ve her yıl yenileniyordu.
Mao Çe-tung komutasındaki VIII. komünist ordusu ise (başlangıçta 6 tümenli) Sarı nehir boyunca uzanan bir kesimi tutuyordu.
Çok elastiki olan bu tertibe rağmen, Japonlar iki veya üç tümenlik kuvvetle saldırarak ara sıra cepheyi yarmayı başardılar (Çang-şa muharebeleri, 1942-1944).
Fakat Çinliler, cepheyi yaran japon kuvvetlerini arkadan kuşattılar ve sistemli gerilla akınlarıyla Japonları ele geçirdikleri toprakları terke mecbur ettiler.
Japon hatları gerisinde kalmış veya oraya gönderilmiş olan 500 000’den fazla Çinli, işgal kuvvetlerinin ulaşım yollarını felce uğrattı ve onları müstahkem şehirlerden, ancak gündüzleri ve kuvvetli birlikler halinde çıkmak zorunda bıraktılar.
Mevcudu 150 000 kişilik birlikleri bulan düzenli müfrezeler ve çeteler, Kanton dolaylarıyla Orta Çin ve özellikle Şandung ve Şansi eyaletleri bölgelerini işgal ve tahrip ettiler.
Ayrıca VIII. Orduya bağlı komünist gerillalarının nüfuz bölgeleri de Mançurya’ya kadar uzanıyordu.
Bu insan duvarı önünde Japonlar bir milyon kişiden fazla bir kuvveti (30 ilâ 45 tümen), hafif birlikler veya dağ tugayları halinde yeniden teşkilâtlandırarak bu cepheye bağlamak zorunda kaldılar.
Kara ordusuna ait bütün uçaklar Çin’de kullanıldı; Han-kou’da üslenmiş olan deniz kuvvetlerine bağlı stratejik bombardıman uçakları ise Sıçuan ve Guei-cou şehirleri üzerine akınlar yaptı,
b) Büyük Asya için savaş (1941-1945), Japonya’nın Pearl Harbor baskını üzerine Çankayşek, Almanya’ya, İtalya’ya ve Japonya’ya savaş ilân etti (9 aralık 1941).
1940’ta Nankın’de Vang Cîng-vey kukla hükümetini kurmuş olan Japonya, bu sırada «Büyük Asya» savaşını ilân ediyordu.
Vang Cingvey, 1942’den 1944’e kadar, 30 tümenlik bir kuvveti seferber etti.
Bunlar Japon ordularının yanında savaşa katıldılar.
Çin cephesinin istikrarlı oluşu, Amerikalıların Birmanya’dan itibaren Guenming ve Çung-king’den geçerek Siang-fan’a kadar uzanan bölge üzerinde büyük hava alanları şebekesi inşa etmelerine imkân verdi.
Guy-cou’dan başlayarak Çang-şa’dan geçen ve Çıkiang’da denize ulaşan bir bağlantı sağlandı.
Japon işgal bölgesindeki gizli hava alanlarıyla düşmana karşı direnme düzeni tamamlanmış oldu. «Kızıl yol» yahut «Gobi yolu» Sovyet Rusya ile.
Birmanya yolu ise (Birmanya’nın Japonlar tarafından istilâsına kadar) Hindistan ile irtibat imkânı sağladı, öte yandan Amerikalılar, Chennault emrindeki küçük bir hava birliğini muharebeye soktular ve general Stilhvell’i Çankayşek’in yanma verdiler.
Amerikalılar, ileri batlardaki hava alanlarının savunulmasında Çinlilerin büyük ölçüde ihmalci davranmaları üzerine,
1942’den itibaren, Japon takımadalarını bombardıman etmek üzere uçaklarım Çin topraklarında üslendirmek tasarısından vazgeçtiler.
Bununla birlikte Amerikalılar,Çin ile Hindistan (Assam) arasında bir hava ulaştırma yolu kurdular.
Bu yolun 1942’de 1960 ton olan aylık taşıma kapasitesi,
1945’te 70 000 tona ulaştı.
Böylece 1942’den itibaren 20 000’den fazla çinli er, eğitim görmek üzere Hindistan’a nakledildi.
1943’te Çin’de bir çeşit denge sağlanmış bulunuyordu; fakat 1944’te Çinliler Çang-şa’yı japon birliklerine bıraktılar.
Japonlar, Birmanya’daki birlikleriyle karadan bağlantı sağlamak amacıyla Kanton ve Çinhindi’ne doğru saldırıya geçtiler ve Amerikalıları, son hava üslerini terke zorladılar.
Mart 1944’te biri İngilizlerle birlikte Birmanya’dan, öteki Yûnnan’dan hareket eden iki çin ordusu, ocak 1945’te birleştiler ve böylelikle Çankayşek komutasındaki çin birliklerini, tecrit edilmiş durumda kalmaktan kurtardılar.
8 Ağustos 1945’te Sovyet Rusya’nın müdahalesi, gerilla savaşlarının artmasına sebep oldu; bu gerilla savaşları Japonların kendi deniz üsleriyle bağlantısını kesmekle kalmadı, aynı zamanda (hiç değilse Kuzey bölgede) Çin hükümet birliklerinin Mançurya’ya doğru sarkmalarına da engel oldu.
15 Ağustosta imzalanan mütareke gereğince Çankayşek’e teslim edilen japon kıtaları (1 300 000 kişi), asayişin korunması bakımından çin kıtalarıyla işbirliği yapmak zorunda kaldı.
Okinava’dan gelen Amerikan III’üncü deniz piyadeleri kolordusu, Tientsin ve Pekin havaalanlarını ele geçirdi ve Birmanya’dan uçaklarla gelen çin ordularına, Mançurya’yı işgal etme imkânı verdi.
1946’da amerikan birlikleri tekrar gemilere bindirilirken rus kıtaları da Mançurya’yı boşaltıyorlardı.
Buradan hemen sonra da Çankayşek’in, Amerikalılar tarafından teçhiz edilmiş 40 tümenlik ordularıyla Mao Çe-tung’un komünist birlikleri arasında iç savaş başladı ve bu savaş sonucunda komünist kuvvetler bütün Çin topraklarına hâkim oldular (1949).