Danişmendname Destanı,Özellikleri,Konusu | Türk Tarihi |
Danişmendname Destanı ,Türklerin Anadolu’yu fethi sırasında vermiş oldukları mücadeleyi ve kahramanlıkları anlatan 13. yüzyılda yazıya geçirilmiş bir Türk destanı.
Danişmendname Destanı Özellikleri
Yazılış tarihi ve yazarı bilinmez.
Konusu Danişment Gazi ile Melik Gazi’nin kahramanlıkları; Bizanslılar, Haçlılar ve Ermenilerle sürdürdükleri kahramanca savaşlardır.
Onların ölümünden sonra yazılmaya başlandığı sanılan Danişmentname’yi, Gelibolulu Âlî, Mirkat-ül-Cihad (Savaşların Derecesi) adıyla XVI. yy.da yeniden yazdı.
Ali’nin faydalandığı nüshanın Murad I zamanında Tokat dizdarı Ârif Ali tarafından meydana getirildiği sanılır (1361).
Danişmendname Destanının Konusu Nedir
Kulaktan kulağa geçen bu kahramanlık destanı, tarihî gerçeklere uymadığı halde, Cennabî, Ali ve bunlara dayanan Karamanî, Kâtip Çelebi, Müneccimbaşı, Hezarfen Hüseyin v.d. yazarlar Danişmentname’yi kaynak olarak kullanır, yer ve. tarih yanlışlarını kendilerine göre düzeltirler.
Sonraki bilimsel araştırmalara göre Danişmentname, Malatya’nın arap emîri Ömer bin Übeydullahis Sülemi’ye ait efsanenin türkleştirilmiş şeklidir.
Danişmendname Kısaca Konusu
XII.yy.da Anadolu’nun fethine girişen Türkmenler, eski arap gazileriyle yakınlık kurmak için, biribirlerinden çok farklı zamanlarda yaşamış olan Battal Gazi’nin oğlu ile Ömer’in kızının evliliğinden Danişment Gazi’nin doğduğunu ortaya atmışlardır.
Danişmentname,ye göre Danişment Gazi, Bağdat halifesinin iznini alır, Malatya gazileriyle birlikte (970) bütün Anadolu’ya yayılarak İstanbul’da Alemdağı’na kadar ulaşır.
Başarılarını duyan halife, ona Bağdat’tan hil’atler gönderir, emirlik verir.
Canik seferine çıktığı sırada, yolda pusuya düşürülür, ağır yaralanır.
Kendisine merkez yaptığı Niksar’da ölür.
Amasya, Tokat, Sivas ve Niksar, Hıristiyanların eline geçer.
Danişment Gazi’nin oğlu Emîr Gazi Malatya’ya çekilir.
Halife durumu öğrenir, selçuklu sultanı Tuğrul’a haber göndererek onu Anadolu’yu fethe çağırır.
Emîr Gazi, Tuğrul Beyin Anadolu’ya gönderdiği Süleyman Şahın kız kardeşiyle evlenir.
Rumların Malatya’yı ele geçirdikleri haberini alan Süleyman Şah, Emîr Gazi ile birlikte, Üsküdar’a kadar bütün Anadolu’yu alır.
Danişmentname’nin pek çok yazma nüshası vardır.
Şarkiyatçı Ethe, Danişmentname’nin Battal Gazi ile ilgili olan hikâyelerini batı dillerine çevirmiş; destan irene Melikoff tarafından La Geste de Melik Danişmend.
Etude Critique du Danişmendname (Melik Danişment Destanı.
Danişmentname’nin Tenkitli incelenmesi) (1960) adıyla Paris’te yayımlanmıştır.