Desiderius Erasmus Kimdir,Hayatı | Yazar Biyografileri |
Desiderius Erasmus Kimdir,Hollandalı yazar ve hümanist (Rotterdam, 1469 – Basel, 1536).
Desiderius Erasmus Hayatı
Rotterdamh Gerard de Praet adlı gezici bir rahip ile Zevenbergenli bir hekimin kızı olan Marguerite’in evlilik dışı çocuğu Erasmus (asıl adı Geert Geertsz) Gouda’da, Peter Winckerin okulunda başladığı öğrenimini Deventer’de, Fröres de la Vie commune okulunda sürdürdü.
Annesinin (1483) ve babasının (1484) ölümünden sonra, denetimine bırakıldığı üç vasi onu keşiş yaşamına yöneltip Boisle-Duc’teki sıradan bir okula gönderdüer.
1487’de Erasmus, Steyn manastırına girerek bir yandan klasik yazarları okudu, bir yandan da keşişlerin yaşamını yerdiği De Contemptu mıındi adlı yapıtı için gerekli malzemeyi topladı.
25 Nisan 1492’de rahip oldu ve Cambrai piskoposu Henri de Bergen tarafından sekreterliğe seçildi.
1495’te üniversite öğrenimi görmek için Paris’e giden Erasmus, çeşitli ülkelere yolculuklar yaptı.
Bu arada 1499 yılında îngiltere’de Thomas More ile karşılaştı, geleceğin kralı Henry VIII (o sırada sekiz yaşındaydı) ile tanıştı ve görüşlerini büyük ölçüde etkileyen tanrıbilimci John Colet’yle dostluk kurdu.
Paris’te, 1500 yılında, latince atasözlerinin (800 atasözü) açıklamasını içeren Adagiorum Chiliades’i yayımlamasından sonra, Saint-Omer’de, Saint-Bertin manastırı başkanının konuğu oldu ve bu manastırda gerek hıristiyanhk konusundaki düşüncelerini, gerek Enchiridion Militis Christiani (Hıristiyan Savaşçının Elkitabı, 1504) adlı kitabının konusunu son derece etküeyen tanrıbüimci jean Vitrier’yle tanıştı.
Louvain’de Lorenzo Valla’ nın bir elyazmasını bulunca, Vulgata ’nın, yunanca metniyle karşılaştırılarak bazı açılardan düzeltilmesi gerektiğini düşündü.
Sonraki yıllarda da yolculuklarını sürdüren Erasmus, Paris’e ve Londra’ya gitti;
Torino’da tanrıbilim doktoru unvanı aldı; Venedik ve Roma’da da günlerini kitaplıklarda geçirdi; ama bu arada melankoliye kapılarak yaşam ve ölümün anlamı üstüne düşüncelerini açıkladığı Carmen de senectute’yi yazdı.
Daha önce yayımladığı Adagiorum Chiliades’i 4151 atasözü ve özdeyişle zenginleştirip tamamlayarak, Plutarkhos, Eflatun ve Pindaros’tan çeviriler yaptı; ibranice öğrenmeye başladı, 1509’da Thomas More’a adadığı Deliliğe Övgü’yü (Encomium moriae) yayımladı.
Genç yaşta skolastik tanrıbilimin eksildiklerini gören Erasmus, hümanizma ve hıristiyanlığı, din öğrenimi Ue klasik edebiyat öğrenimini uzlaştırarak tamamlamak istemiş bir yazardır.
Luthercilerin hareketini başlangıçta onaylayan, ama hıristiyan dünyasının birliğinin korunmasını isteyen, kısa süre sonra da, özgür iradeyi (irade-i cüziye) ve hoşgörüyü savunarak Luther’e karşı çıkan Erasmus, bu tutumu sonucunda, Avrupa’da büyük ün kazandı.
Aynı zamanda, Protestanların olduğu kadar katoliklerin de saldırısına uğramış, bunun üstüne Hollanda’dan kesin olarak ayrılarak, Basel’e yerleşmiş ve orada 1524’te Özgür İrade Üstüne Deneme adlı yapıtını yayımlamış, Luther’in buna De servo arbitrio (Köle İrade Üstüne) adlı yapıtla karşılık vermesi üstüne de, Hyperaspistes adversus servum arbitrium Lutheri’yi (Luther’in Köle İradesi Üstüne Polemik, 1527) kaleme almıştır.