Edebiyatta Vezin Nedir,Ne Demek | Kültür,Sanat,Edebiyat |

Edebiyatta Vezin Nedir,Ne Demek,Edebiyat’ta ölçü. Tek tek ele alınan ve ritmin genel kurallarına bağlanan çeşitli mısraların incelenmesini kapsar, kurallarını açıklar ve şairin bu mısraları gruplandırma (değişmez biçimli veya bent) tarzını inceler.

Bu yüzden vezin, çeşitli ünlülerin niceliğini öğreten prozodi ve mısra yapma sanatıyla ilgili bütün kuralları eksiksiz olarak kapsayan nazım sanatından kesinlikle ayrılır.

Vezin terimi, daha özel olarak, uzun veya kısa hecelerin dağılımına dayanan mısraların (latin ve yunan mısraları) incelenmesine uygulanır.

Yunanlılarda ve Romalılarda vezin niceliğe dayanırdı; hecelere bir, iki veya bazen üç ve dört ölçü birimi değeri verilirdi ve bu heceler ayaklar ve ayaklar da ölçüler halinde toplanırdı.

Bazı çağdaş milletlerde mısra bazen ayaklara (uzun veya kısa hecelerden meydana gelir) bölünürdü; ama bu heceler kesinlikle uzun veya kısa değildir, çünkü nicelikleri, yerleri değişebilen vurguya dayanır, özellikle latin milletlerde yalnız heceleri saymakla yetinilir: buna hece vezni denir (bu vezne göre yazılmış mısralar Eskilerin mısralarıyla ve bazı çağdaş milletlerin vurgulu mısralarıyla karşıtlaşır).

Türk edebiyatı’nda kullanılan vezinler hece ve aruz’dur.

Hece vezni, Türkçenin yapısına en uygun şiir veznidir.

Türk edebiyatında, İslâmlıktan önceki dönemde yazılan şiirlerin çoğunda bu vezin kullanıldı.

Divan edebiyatı aruzu benimsedikten sonra da halk edebiyatı, hece veznine bağlı kaldı.

Aruz vezni Türklere, İslâmlıktan sonra fars etkisiyle geçti; bu vezin mısralardaki hecelerin fonetik ölçülerine dayanan bir vezindir.

Yaklaşık olarak XIII. yy.dan XX. yy.a kadar türk edebiyatında kullanıldı.

Cumhuriyetten sonra türk edebiyatında aruz bırakıldı, hece vezni de seyrek olarak kullanıldı.

Bugün, genellikle «serbest şiir» adı verilen ve mısralardaki ıç uyuma dayanan bir metot kullanılır.

Türk edebiyatında vezin üstündeki araştırmalarda, özellikle aruz vezni üzerinde duruldu: Ali Şir Nevaî’nin Mizan ül Evzan’ı, (Vezinlerin Tartısı), Babur’un Aruz Risalesi.

Fuad Köprülü, konuyu edebiyat tarihinin gelişimi içinde inceledi; Ahmet Talât, Halk Şiirlerinin Şekil ve Nevileri adlı eserinde hece veznini ele aldı.