Esad Hoca Kimdir,Hayatı | Biyografi,Tarih |
Esad Hoca Eserleri, Hoca esad efendi,Esad Hoca Kimdir (Mehmed Esad,denir), (Yanya ? – İstanbul 1730).
Esad Hoca Hayatı
İlk öğrenimini memleketi Yanya’da yaptıktan sonra İstanbul’a geldi (1687).
Başta devrin ünlü bilginlerinden Akşehirlizade İbrahim Efendi olmak üzere seçilmiş hocalar yanında öğrenimini tamamladı.
Eski Tekirdağ müftüsü Mehmed Efendiden yüksek matematik ve astronomi; başmüneccim Mehmed Efendiden de kozmografya dersleri aldı, Meşihat makamınca önce Eyüp medresesi müderrisliğine (1699 -1700), sonra da Galata kadılığına getirildi (1725-1726).
Bu sıralarda kurulan ilk matbaanın musahhihliği görevine tayin edildi, aynı zamanda sadrazam Damat İbrahim Paşanın kurduğu 25 kişilik tercüme kuruluna üye seçildi.
Damat İbrahim Paşanın emri ile Aristo’nun fizik kitabını Kütüb-üs-Semaviye fî Sima-it-Tabiî (Fizik İlmi Üzerine Kutsal Kitaplar) adı altında Arapçaya çevirmeye başladı ve günümüze kalan ilk üç kitabını bitirdi.
Bu eser sadece bir tercüme değildir, bazı açıklamaları da kapsar; yazarın kendisi de sırasında Karaferye’li Joannis Kuttinius’un bu eser ile ilgili yorumlarından yararlandığını söyler.
Bundan başka, giriş kısmında, İslâmî hikmet prensiplerinden, bu ilmin şeref ve yüksekliğinden, bu konuda Sokrates’in, «her karşımıza çıkan hakîm olduğunu söyler, halbuki hakîm sadece Tanrı’dır ve hikmet ancak yokluktan yükseğe çıkmak için bir merdivendir» sözünü, ayrıca, Eflatun ve Aristo’nun bu konudaki değerli görüşlerini nakleder; doğuda Farabi ve ibni Sina’nın, Aristo felsefesi üstüne ifade ve açıklamalarını tenkit ettiği sırada, ibnürrüşd’ün şerhini takdir ve tercüme ettiği eseri medheder.
Esad Hoca esere yaptığı ekler arasında teleskop ve mikroskoptan da bahsetmiş, Osmanlı Türkiye’sinde ve belki de bütün Doğuda, yeni ilmin bu iki önemli âletinden arap dilinde ilk defa bahseden yazar olmuştur.
Esad Hoca’nın diğer eserleri: Tercüme-i Şifa (Şifa’nın Tercümesi; ibni Sina’dan); Şerh-i Hikmet-il-işrâkiye (İşrakiye Felsefesinin Şerhi); Matâli-ül-Emar (Işıkların Kaynakları) tercümesi; Kütüb-i Semaviye fi-Hikmet-i Tabiîye (Tabiîye Felsefesinde Kutsal Kitaplar) tercümesi: Şerh-ül-Envar fi’l Mantık (Mantıkta Envar’ın Şerhi) tercümesi; Manzume-i Şahidi açıklaması; mürettep Divan, Hâşiye-i İsbât-ı Vâcib (isbat-ı Vacib İlâve si); Risâle-i Lâhutiye (Kutsal Risale).
Esad Hoca Nakşibendî tarikatındandır.
Değerli bilim adamı Vesim Abbas Efendi (öl. 1730 – 1731) onun öğrencisiydi.
Oğlu Mehmed Efendi de tanınmış matematikçilerdendir; geometri konusunda arapça bir eser yazmıştır.