Ethem Paşa Kimdir Osmanlı devlet adamı (1818-İstanbul 1893).
Ethem Paşa Hayatı
Gençliğinin ilk yılları ve ailesi üzerine kesin bilgi yoktur.
Bir söylentiye göre sakızlı bir Rum aileden, başka bir söylentiye göre Çerkezistan kıyılarından getirilerek, Hüsrev Paşa’ya satılmıştır.
1830 Yılında Hüsrev Paşa tarafından yetiştiriler Hüseyin, Ahmed, Abdüllâtif adlı gençlerle öğrenim için Paris’e gönderildi.
1839’da maden mühendisi olarak yurda döndü.
Albay rütbesiyle Dâr-ı Şurâ-yı Askeriye’de görevlendirildi.
Bir süre maden işletmelerinde bulunduktan sonra İstanbul’da yeni kurulan Erkân-ı Harbiye reisliğinde görev aldı.
1849 Yılında paşalığa yükseldi, Sultan Abdülaziz’e fransızca öğretmenliği yaptı.
1851 de ferik rütbesiyle Meclis-i Âli-i Tanzimat üyeliğine getirildi, Encümeni Dâniş üyesi, 1856’da ise vezir oldu. Hariciye nazırlığı yaptı.
Mustafa Reşid Paşa tarafından Sırbistan’da çıkan anlaşmazlığın giderilmesiyle görevlendirildi (1858).
Dönüşünde ticaret nazırlığına getirildi (1859).
1861’de Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye üyesi oldu.
Yusuf Kâmil Paşanın sadrazamlığı sırasında yeniden ticaret nazırı oldu (1863).
Ayrıca ticaret nazırlığı ile birleştirilen Maarif ve Osmanlı bankası nazırlıkları görevi de kendisine verildi.
1866’da Tırhala mutasarrıfı oldu.
Bu görevde uzun süre kalmadı, Yanya valiliğine tayin edildi.
1868 Yılında Danıştay üyeliği göreviyle İstanbul’a döndü.
Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliye başkanı oldu (1870).
Sonra gene Ticaret nazırlığına (1871), iki yıl sonra tekrar Danıştay üyeliğine getirildi.
Nafia nazırı oldu (1874).
Berlin elçisi olarak Almanya’ya gönderildi (1876).
Tersane konferansına katıldı.
Konferansın dağılması üzerine Danıştay başkanlığıyle görevlendirildi.
1877’de Midhat Paşanın azliyle boşalan sadrazamlığa getirildi.
Ethem Paşanın sadrazamlığı, Osmanlı imparatorluğunun en sarsıntılı yıllarına rastlar.
Rus Çarı Aleksandr’ın verdiği ültimatomu Sadrazam Edhem Paşa reddetti.
Bunun üzerine halk arasında Doksan Üç Harbi diye anılan 1877-1878 türk-rus savaşı başladı.
Midhat Paşanın sadrazamlığı sırasında düşünülen Meclis-i Mebusan Edhem Paşanın sadrazamlığı sırasında açıldı.
Birbirini takip eden başarısızlıklarla biten türk-rus savaşı, Edhem Paşayı kötü durumda bırakınca, meclisin hükümete karşı artan güvensizliği sonucu Abdülhamid II tarafından sadrazamlıktan uzaklaştırıldı (1878).
14 Ay kendisine hiç bir görev verilmeyen Edhem Paşa 1879’da Viyana elçisi, 1883 yılında da dahiliye nazırı oldu.
Doğu Rumeli meselesi yüzünden çıkan anlaşmazlık üzerine Said Paşa hükümetiyle birlikte görevinden ayrıldı.
Edhem Paşa Darülfünun, Dârüşşafaka, Rasathane gibi kuruluşlarla Matbaa-i Âmirenin çağdaş teknik imkânlara göre düzenlenmesine çalıştı.
Yeni Mikyaslara Dair adlı eseriyle ondalık sistemini Türkiye’ye ilk defa getiren ve uygulanmasını sağlayan kişi oldu.
Ayrıca, Evzân-ı Aşariye, Mesahat ve Ekyal Nizamnamesi çıkardı.
Mecmua-i Fünun’da tabiiyat ile ilgili makaleler yayımladı.
1873 Viyana sergisi dolayısıyle Ahmed Vefik Paşa ile, Usûl-ı Mîmari-i Osmanî adlı eseri yazdı.
Ziya Paşa ile Endülüs Tarihi ni yayımladı.
Fransa’da yüksek öğrenim yapması Avrupa’nın teknik gelişmelerini görmesi, Osmanlı devletinde birtakım yeniliklerin yapılması gereğini duymasına yol açtı.
Devletin teknik kuruluşlarında Avrupa’yı örnek alarak, okul, tersane gibi temel kurumların çağdaş anlayışa göre düzenlenmesini düşündü.
Dış siyasette, özellikle Rusya ile ilgili konularda daha titiz bir görüşü uyguladı.
Çağma ve bulunduğu çevreye göre yeni olan düşünceleri yüzünden bazı kimselerin öfkesini üzerine çekti, hükümette görevli bulunduğu sürece birtakım engellemelerle karşılaştı.