Firdevsi Kimdir,Hayatı ve Eserleri | Yazar Biyografileri |

Firdevsi Kimdir,Kaynaklarda, eski İran’ın geleneklerine bağlı, çiftlik sahibi ailelerinden birinin çocuğu olduğu, iyi bir öğrenim gördüğü, arapçayı ve pehlevîceyi iyi öğrendiği belirtilen Ebül Kasım Mansur Firdevsî, uzun yıllar Tus kentinde yaşamıştır.

Firdevsi Hayatı ve Eserleri

Ebu Mansur bin Muhammet adlı bir sanatseverin yakın ilgi ve desteğini görmüş, Tus âmili (vergi baş memuru) Huyday bin Kuteyben’ in dostları arasına girip vergi ödememe ayrıcalığını kazanmıştır.

Dünya edebiyatında Şehname adlı, 60 000 beyitten oluşan ünlü mesnevisiyle tanınmış olan sanatçı, destan edebiyatının en başarılı ürünlerinden biri sayılan bu yapıtında, ilk insandan Yezdigerd III’e (X. yy’a) kadar uzanan efsanevi İran tarihini dile getirmiştir.

Pişdadîler sülalesinden 15 padişahın döneminin, Keyanîler sülalesinden 10 padişahın döneminin (bu dönem Zerdüşt’ün ortaya çıkması ve İskender’in İran’ı istilasıyla son bulur).

Eşkânîler sülalesi döneminin ve Sasanîler sülalesinden 9 padişahın döneminin anlatıldığı bu ünlü mesnevisini hazırlarken, halk arasında söylenegelen destansı öyküleri derleyen Firdevsî, ayrıca Avesta’yı incelemiş, Hudayname adlı resmî Iran tarihinden, Ebül Müeyyet, Mesudî, Merzevî, Dakkikî gibi yazarların manzum ve mensur Şehname’lerinden yararlanmıştır.

Aruzun “feûlün feûlün feûl” kalıbıyla yazılmış olan Şehname’nin üslubu oldukça yalın ve durudur.

Söz ve anlam sanatlarına pek başvurulmamış, arapça sözcükler kullanmaktan elden geldiğince kaçınılmış, betimlemelere özel bir özen gösterilmiştir.

Firdevsî,İran tarihini ve toplumunu verirken, .kahramanlar üstünde önemle durmuş, sözgelimi en büyük kahraman olarak Rüstem’i, en kötü kahraman olarak da Dahhak’ı göstermiştir.

Tarih ve kahramanlık olaylarının arasına sıkıştırılan aşk öykülerinin canlılık ve renk kattığı yapıt, iki ana tema üstüne oturtulmuştur.

İran halkının baskılara, zulümlere, haksızlıklara karşı savaş açıp bağımsızlığını kazanması; toplumda adalet duygusunun geliştirilmesi.

Biçim ve içeriğiyle aşağı yukarı bütün islâm edebiyatında sık sık başvurulan zengin bir destan (Doğu mitolojisi) kaynağı haline gelen Şehname, destan türünün en başarılı örneklerinden sayıldığı için, birçok dünya diline çevirisi yapılmış ve yapıtla ilgili çeşitli bilimsel incelemeler hazırlanmıştır.