Fransız Sosyalist Partisi | Siyaset,Parlamento |
Fransız Sosyalist Partisi 1877’den sonra Fransa’da sosyalizmi öne süren çeşitli topluluklar ortaya çıktı; bunlar doktrin, uygulama ve kişiler bakımından farklı topluluklardı.
Birlik Öncesi
Jules Guesde’in 1879’da kurduğu Fransız İşçi partisi marx’çıydı ve sınıf kavgasından yanaydı.
Marx ve Engels, partinin ilk programının yazılışına katkıda bulundular.
Blanqui’nin etkisinde kalanlar, Edouard Vaillant’ın çevresinde toplandılar ve 1898’de Devrimci Sosyalist partiyi kurdular.
Daha önce 1882’de Brousse, Sosyalist İşçi federasyonunu kurmuştu.
1890’da bu kuruluştan ayrılan Allemane adlı işçiye bağlı grup.
1891’de Devrimci Sosyalist İşçi partisini meydana getirdi.
1901’de bir yandan J.Guesde’in ve Vaillant’ın partileri Fransa Sosyalist partisini oluştururken, bir yandan da bağımsızlar, brousse’cular ve allemane’cılar Fransız Sosyalist partisini (Jaures’nin partisi) kurdular.
Amsterdam kongresinin (ağustos 1904) baskısıyla iki parti birleşti.
Birlik (1905)
Fransız sosyalist güçlerini »birleştirme kongresi nisan 1905’te Paris’te toplandı.
Sosyalist partinin amaçları ortaya kondu. Buna rağmen parti içinde karşıtlıklar 1914 Savaşına kadar sürdü.
Çekişme genellikle Guesde ile Jaures arasındaydı.
Sonraları durum değişti: Vaillant, Guesde’den uzaklaştı ve Jaures’ye yaklaştı.
1906 Limoges kongresinden sonra Guesde azınlıkta kaldı.
Birlikten kopuş (1919-1920)
1905’ten sonra ilk olarak sosyalistler hükümete girdiler. Ne var ki, çekişmeler bitmek bilmiyordu.
Sosyalist parti, aralık 1920’de, Tours kongresinde Komünist Enternasyonal (III. Enternasyonal) tarafından öne sürülen 21 şartı kabule karar verdi. Bu karar bölünmelere yol açtı.
Çoğunluk, Komünist partisini kurdu, azınlık Sosyalist partide kaldı.
İki Savaş Arasında. L’Humanite (İnsanlık) gazetesi komünizmi benimsedi.
Leon Blum’ün yönettiği Le Populaire (Halkçı), Sosyalist partinin organı haline geldi.
Sosyalist parti genel sekreterliği Paul Faure’a verildi. 1930’a doğru Sosyalist partinin 100 000 kadar üyesi vardı.
Parti. 1928’de 100 milletvekili, 1932’de 132 milletvekili çıkardı.
1933’te yeni bir bölünme oldu, bazı üyeler partiden çıkarıldılar, bunlardan bazıları kapitalizmle sosyalizm arasında, bir ara rejim tasarlayarak «yeni-sosyalizm»i başlattılar.
1936 Seçimlerinde Halk cephesi başarı sağladı, sol partiler birarada 149 milletvekili çıkardılar.
Leon Blum sol kesime dayanmakla beraber komünistleri dışta bırakarak bir hükümet kurdu.
Vichy meclisinde. (temmuz 1940), aralarında L. Blum ile 7 senatörün de bulunduğu 29 sosyalist, mareşal P6tain iktidarına karşı çıktılar.
İkinci Dünya Savaşında
L.Blum’ün hapse atılması üzerine sosyalistler, Jean-Jaures taraftarlarının Londra’dan yürüttüğü muhalefet hareketine rağmen, De Gaulle’ün direnişine katıldılar, Le Populaire gazetesini gizlice bastılar ve dağıttılar, nazilere karşı geniş cephe kurdular.
1945’ten beri. Vichy’de P£tain lehinde oy kullanan parlamenterlerin çoğu kurtuluştan sonra partiden atıldı.
Ekim 1945 seçimlerinde ilk Kurucu mecliste Sosyalist parti 579 sandalyeden 139’unu elde etti, fakat 1946 haziranında 128, kasımında 101 milletvekili çıkardı.
IV. Cumhuriyette, üç yasama meclisi sırasında parlamenter sayısı artmadı (1951’de 99, 1953’te 105, 1956’da 94).
Sosyalist parti, komünistlerle birlik kurma tekliflerine yanaşmadı, bununla beraber her zaman sol cephenin birleştirilmesi yolunda çaba sarf etti.
16 Aralık 1946’da Leon Blum sosyalistlerle bir hükümet kurmayı başardı, bu hükümet bir ay iktidarda kaldı. Sosyalist V. Auriol, IV. Cumhuriyetin ilk başkanı seçildi (16 ocak 1947).
Sosyalist Guy Mollet kabinesi 1 şubat 1956-21 mayıs 1957 arasında görevde kaldı.
De Gaulle hükümetinde partiyi Guy Mollet. Eugene Thomas. Max Lejeune temsil ettiler, V. Cumhuriyetin kurulmasına katkıda bulundular.
Cezayir konusu partide bölünmeler yarattı.
Sosyalist parti, meclise, 1958’de 44, 1962’de 66 milletvekili sağladı.
1967 Seçimlerine komünist partisinin dışında, sol kanat partilerden meydana gelen Sosyalist federasyonun üyesi olarak katıldı.
Federasyonun elde ettiği 116 sandalyeden 76’sı sosyalistlere aitti.
Temmuz 1969’da, federasyonun dağılmasından sonra yeni bir Sosyalist parti kuruldu.
Fakat yeni parti «Section Française de L’İnternationale Ouvrifcre» adını benimsemedi.
Parti başkanlığına Alain Savary getirildi.
Temmuz 1971’deki kongrede başkanlığa Mitterrand seçildi.