Gliserin Nedir,Hazırlanması,Özellikleri | Kimya Bilgileri |

Gliserin Nedir,Nasıl Elde Edilir, diğer adı “gliserol” de olan sıvı halde bulunan polar organik bir trihidroksi alkol.

Hafifçe tatlı, zehirleyici olmayan bir sıvıdır.

Su ve alkol ile karışır; asetonda çözünür.

Kimyacıların daha çok gliserol olarak adlandırdığı gliserin (ya da 1-2-3 propantriol) doğal halde çok miktarda bulunur.

1779 yılında Scheele’in ortaya çıkarttığı bu maddenin alkol olduğu Chevreul tarafından açıklandı.

Gliserin, aşağı yukarı, bütün yağlı maddelerde, doymuş esterler halinde bulunur. Şekerli tadı olan bu sıvının olağan basınçtaki kaynama noktası 290°C’tır.

Gliserin katılaştırılarak 1,27 yoğunluklu, 17°C’ta eriyen billurlar biçiminde elde edilir.

Bu madde, çok düşük sıcaklıklarda bile, aşırı soğumuş olarak kaldığından, çok uzun süre, yalnızca sıvı halde tanınmıştır.

Eter, karbonsülfür ve benzende hemen hemen çözünmeyen gliserin, suda ve alkolde her oranda çözünmektedir.

Son derece nem çekicidir. İyotu, bromu, potası, çok sayıda mineral tuzunu, zamklan, şekerleri, albümini, alkaloyitlerin tuzlarını, vb. kolayca çözündürür.

Gliserin Hazırlanması

Gliserinin sanayide hazırlanması, stearik mumların yapımıyla bağıntılıdır: Yağlar sabunlaştırıldığında kalan sıvı, sulandırılmış arı olmayan gliserindir.

Bu maddenin deriştirilmesiyle ham gliserin elde edilir.

İçerdiği asitleri doyurmak amacıyla yansızlaştırılır (nötralize edilir) ve vakumda damıtılarak arıtılır.

Yağlı maddelerin hidrolizi gliserol verir ve tepkime, H+ iyonlarıyla kata-lizlenebilmektedir.

Glikozun alkollü mayalanması sırasında, ara bileşik olarak gliserin oluşur.

Bazı maya mantarları, işlemin bu evrede durmasını sağlar.

Friedel ve Silva, gliserinin toplam bireşimini, propilen yardımıyla hazırladıkları triklorhidrini sabunlaştırarak gerçekleştirdiler.

Gliserinin Kimyasal Özellikleri

Gliserin, üç alkol işlevi aracılığıyla asitlerle, gliserit adı verilen mono-, di- ve tri- esterler verir: Bunların en önemlisi, nitrogliserin de denen trinitrik esteridir.

Denetindi bir yü-seltgenme yardımıyla, gliserin, bir gliserik aldehit ve keton karışımı olan gliseroza dönüşür. Daha ileri bir yükseltgenmeyse, gliserik ve mezoksalik asitleri doğurur.

Yalnız başına ya da su giderici maddelerle birlikte ısıtılan gliserin, iki su molekülü yitirir ve özel bir kokusu olan CH2=CH—CHO akrolein buharları salar.

Bu koku, ısıtılan yağların saldığı, acı ve uyarıcı bir kokudur.

Gliserinden, bir su molekülü daha az oluşuyla ayrılan bir iç anhidrit de vardır; bu glisittir:CH2OH – CH – CH2.

Gliserinin Kulanım Alanları

Yumuşatıcı olan arıtılmış gliserin pomatlarda, boğaz ilaçlarında, fitillerde kullanılır.

Ayrıca nem çekici özelliği nedeniyle deri çatlaklarında kullanılan merhemlerin bireşimine girer.

kKaları, sakızları, sepilenmemiş derileri, kopya mürekkeplerini, suluboyaları, vb. yumuşak tutmada da gliserin kullanılabilir.

Çok düşük sıcaklıklarda sıvı olarak kalabildiğinden, donmaya karşı da gliserinden yararlanılır.

Patlayıcıların (nitrogliserin, dinamit) ve gliseroftalik plastik maddelerin (gliptal) yapımında büyük ölçüde gliserin kullanılır.