Gül Yetiştirme ve Bakımı,Çeşitleri | Çiçek Bakımı |
Gül Yetiştirme Hakkında Bilgi,Gül Yetiştirme ve Bakımı,Gül,Bahçe ve parkların süslenmesinde çok kullanıldığı gibi, sarmaşık olanları balkon, çardak ve terasları süsler.
Güzel çiçekleri kesme çiçekçilikte çok tutulur.
Özellikle kış mevsiminde seralarda turfanda gül yetiştirenler çok para kazanırlar.
Ziyaretlerde, davetlerde, nişan, nikâh ve düğünlerde gül buketleri ve sepetleri çok önemlidir.
Gül Çeşitleri
Gülleri dört grupta incelemek mümkündür
1 — Çiçekleri yalınkat, yarım katmerli, tam katmerli olan güller.
2 — Tam katmerli güllerin çiçekleri küçük ve birkaçı birarada demet hâlinde açanlar.
3 — Çiçek açma zamanlarına göre, yılda bir defa çiçek açanlar, yılda birden fazla çiçek açanlar, yediveren yani sürekli çiçek açan güller.
4 — Büyümeleri bakımından; bodur, yüksek boylu ve sarmaşık gülleri.
Bahçe ve parklarda kısa boylu (polyanta) gülleri genellikle yeşil çimen alanlarına üçerli gruplar hâlinde dikilir.
Uzun boylu yediveren gülleri (remontant) ana bahçe yollarının iki yanındaki kordonlara iki ila üç metre aralıklarla dikilir.
Aralan mevsimlik çiçeklerle kapatılır.
Bazen bahçedeki çiçek göbeklerinin (korbey) ortalarına da birer gül fidanı dikilebilir.
Çardak ve terasların süslenmesinde Climbing gül çeşitleri kullanılır.
Taşlı bahçelere tek tek veya gruplar halinde muhtelif renkli yabani güller dikilir.
İstanbuldaki Gül Çeşitleri
Etoille de Hollande : Çiçekleri gösterişli, büyük, gayet güzel kan kırmızısı renkli, mükemmel kokulu, dayanıklı bitkisi 3-4 m. kadar yükselir, kuvvetli büyür.
Çok çiçek açar, ömürlü bir çardak (Pergola) gülüdür.
Kordes perfecta : Çiçekleri iri, dolgun, kokulu, altın sarısı zemin üzerine kırmızımtrak pembe – açık kırmızı renkli, parlak yapraklı, 4-5 m. kadar yükselebilir.
Mükemmel ömürlü bir çardak gülüdür.
Queen elisabeth : Uzun saplı açık pembe renkli şahane görünüşlü bir güldür.
İlkbahardan sonbahara kadar devamlı çiçek açar.
Açıkta yetiştirilmeğe elverişlidir.
Bodur ve aynı zamanda çardağa elverişli aşılı tipleri vardır.
En güzel vazo güllerinden birisidir.
Bacarra : Gül çeşitleri içerinde hakiki büyük bir şöhrete sahiptir.
Uzun müddet çiçek açar.
Aynı zamanda kesildikten sonra uzun saplı çiçekleri vazolarda çok dayanır.
Esas rengi sardunya kırmızısıdır.
Üzerinde koyu damarları vardır.
Kışın seralarda yetiştirilirse turfanda çiçek kesilir.
Yüksek fiatla satılır.
Bugün İstanbul’da en çok rağbet kazanan bir gül çeşididir.
Baccara gülünün bir de (cüce baccara) adlı bol ve küçük çiçekli bir yeni çeşidi daha islah edilmiştir.
Evlerde balkon ve teraslarda meraklılar bu gülü kaplar içerisinde yetiştirebilirler.
Soraya : Eski İran Kraliçesi Süreyya’nın ismini taşıyan bu yeni islah edilmiş gül çeşidinin rengi sardunya kırmızısıdır. Petalleri geniştir.
Basık, geniş büyük bir güldür.
Fransa’nın en güzel gülleri arasında sayılmaktadır.
Hem bodur, hem de yüksek boylu aşılı çeşitleri vardır.
Queen Fabiola : Belçikalı çiçek yetişriricisi Hazenberg tarafından elde edilmiş bu yeni gül çeşidine «Kraliçe Fabiola» adı verilmiştir.
Çiçekleri parlak kırmızı renkte çok dayanıklı mükemmel bir vazo gülüdür.
Bitkisi sağlıklı büyür.
En iyi kışlık sera gülleri arasında tanınmıştır.
Vazo için tavsiye edilir.
Königin der rosen : Dünyaca tanınmış iki kıymetli gül çeşidinin melezleme yolu ile islah sonucunda elde edilmiş çok güzel portakal sarılı kırmızı bir güldür.
Ayrıca güzel bir kokuya sahiptir.
Fevkalade renk ve koku özelliğinden dolayı bu güle «güllerin kraliçesi» adı verilmiştir.
Meşhur Alman gül yetiştiricisi Kordes firmasının, bir şaheseridir.
Bu güller bir hafta müddetle vazoda dayanmaktadır.
Maria callas : Bahçelerde masiflerde, kordonlarda yetiştirilmek için yeni ideal bir gül tipidir.
Çiçeklerinin rengi açık kırmızıdan bengal kırmızısına kadar değişebilir.
Bol çiçek açar.
Bitkinin büyümesi kuvvetli ve hastalıklara karşı dayanıklıdır.
Yukarıda özellikleri yazılı bodur, yüksek boylu yediveren ve çardak güllerinden başka carla, king ramson, montegume, tradition, aventure, white swan, mister lincoln, divine, zorina, madame butterfly, mainzer fastnacht gibi tanınmış en güzel bahçe ve vazo gülleri de İstanbul’daki gül fidanlıkları tarafından yetiştirilmektedir.
Gülün Sevdiği İklim ve Toprak
Gül; genel olarak ılıman iklimlerde çok iyi yetişmekle beraber, memleketimizin Ankara gibi yazları sıcak ve kışları soğuk ve donlu geçen yayla bölgesinde de çok güzel yetişmektedir.
Yazları sıcak ve kurak geçen yerlerde gülleri sık sık sulamak gerekmektedir.
Kış mevsiminde ise, gül bitkilerinin toprak içerisindeki köklerinin şiddetli donlardan zarar görmemesi için diplerini bol samanlı gübre ile doldurmak ve uzun boylu baston güllerinin gövdelerini de hasırlarla sarmak tavsiye edilir.
Gül bitkisi her topraktan hoşlanmaz.
Buğday toprağı veya bağ toprağı diye tanınan killi – kumlu, rengi kırmızıya çalan toprakları sever.
Bilindiği gibi böyle topraklarda demir oksit de bulunur.
Fazla killi, ağır, çok kumlu veya çok kireçli topraklarda gül iyi yetişmez.
Gülün sıhhatli ve kuvvetli büyüyebilmesi ve bol çiçek açabilmesi için toprağın besin maddelerince zengin olmasını ister.
Gülün Dikimi
Gül fidanları sonbahar veya ilkbaharda dikilir.
Kışı ılık geçen yerlerde gül fidanları sonbaharda kasım – aralık aylarında dikilir.
Yayla bölgesi gibi kışı soğuk ve donlu geçen yerlerde ise ilkbaharda dikim yapılır.
Gül fidanları yerlerine dikilmeden önce fazla uzun kısımlarla ezilmiş veya kırılmış olan kökleri keskin bir makasla kesilerek tuvalet yapılır.
Fidanların dikilecekleri çukur 50 cm. derinliğinde ve 40 cm. genişliğinde olmalıdır.
Açılan çukurun dibine eski yanmış gübre ile iyi toprak karıştırılıp konur ve bir kümbet yapılır.
Tuvaleti yapılmış gül fidanlarının kökleri bu kümbetin üzerine oturtulur.
Dipten aşılı fidanların, aşı yerinin toprağa gömülmemesine dikkat etmelidir.
Gül fidanlarının dikildikleri yerde tutmaları, kök ve dallarındaki suyun kayıp olmaması için, dikimden önce killi toprak, taze sığır gübresi ve sudan yapılmış bir bulamaca köklerini batırmak tavsiye edilir.
Dikim esnasında toprak bastıra bastıra çukura doldurulur.
Yükek ve orta boylu yediveren güllerinin rüzgârlardan sallanmamaları için yanlarına bir de herek dikilir.
Rafya ile bağlanır.
Dikimden sonra fidanın dibinde bir su çanağı açılır ve arkasından bol bir can suyu verilir.
Güllerde Budama Nasıl Yapılır
Kısa uzun ve bir de karışık budama olmak üzere güllerde üç türlü budama uygulanır.
Kısa Budama
Gül dallarının 2-4 göz üzerinden budanmasına denir.
Bodur polyanta ve boylu yediveren güller çoğunlukla bu şekilde budanırlar.
Kısa güllerin dalları daha kuvvetli, uzun ve dayanıklı olur.
Uzun budama
Gül dalları dipten 6-9 göz bırakıldıktan sonra kesilir.
Bu budama sarmaşık gülleri ile kuvvetli büyüyen melez çay güllerinde uygulanır.
Fidanı yormamak için bir sene uzun, ikinci sene kısa budama yapmak en doğru harekettir.
Karışık budama
Gül fidanının dalları uzunluğuna ve kuvvetine göre ayar edilerek bazılan kısa, bazıları da uzun budanır.
Güllerin Üretilmesi
Güller; tohum, çelik, daldırma ve aşı üe üretilir.
Tohum ile gül üretme
Yeni çeşitler ve anaç olarak yabani gül elde etmek için kullanılır.
Bu işi amatörler kolay kolay uygulayamazlar.
Tohum üe üretme daha çok profesyonel gül yetiştiricileri tarafından yapılır.
Çelik ile gül üretme
Güllerde çelikle üretme çok kullanılır.
Ağustos – eylül aylarında bir senelik dallardan adi gül çelikleri alınır, yaprakları makasla kesilerek atılır.
Bahçede veya serada hazırlanan tavalara 10 cm. aralıklar ile iki göz dışarda kalmak üzere çelikler dikilir.
Burada sulanan ve bakılan çelikler kolaylıkla köklenirler.
Mart ayında köklenen çelikler dikkatlice sökülerek çıkarılır ve fidan tavalarına 70-75 cm. aralıklarla dikilir.
Burada yaz sonuna kadar kalacak olan fidanlara yazın bol su, gübre şerbeti verilir.
Birkaç defa toprağı çapalanır, otu alınır.
Daldırma ile üretme
Sarılıcı güller daha çok bu usulde üretilir.
Bu usulde menekşe gülü gibi uzun boylu sarmaşık gülleri de çoğaltılır.
Aşı ile üretme
Güllerde göz aşısı üe dilcikti İngiliz aşısı uygulanır.
Mayıs – haziran aylarında yapılan göz aşısına sürgün göz, ağustos – eylülde yapılana da durgun göz aşısı denir.
Kasım – aralık aylarında dağlardan kökü ile beraber çıkarılan yabani güller aşılama parsellerine sıralı olarak dikilir. Beğenilen anaç güllerden alınan gözlerle sürgün veya durgun göz aşısı yapılır.
Bir yıl sonra aşılı gül olarak saksı veya teneke kaplar içerisinde satışa çıkarılır.
Göz aşısı ile hem boylu güller, hem de bodur gül yetiştirilir