Hadım Ali Paşa Kimdir,Hayatı | Biyografi |

Hadım Ali Paşa Biyografi,Hadım Ali Paşa Kimdir(?-1511) 24. Sadrâzam, Beylerbeyi, Serdar.

Hadım Ali Paşa Hayatı

Saraybosna kazasına bağlı Drozgometva köyünden olup, Radoşin’ın oğludur.

Devşirme olarak İstanbul’a getirildi.

Sarayda Akağalar Odası’nda yetiştirildi.

Karaman Beylerbeyliği verildi.

Bu sırada Karamanoğlu Kasım Bey’le yaptığı savaşta mağlup oldu.

Semendire, İşkodra komutanı oldu.

1485 yılında İskenderpaşa yerine Rumeli Beylerbeyliğine getirildi.

1486 yılında vezir oldu ve Mora seferinde önemli muvaffakiyetler gösterdi.

Bundan dolayı da ikinci Vezirliğe terfi etti.

Osmanlı Memlûk savaşları sırasında Tarsus üzerine gönderildi.

Varsakları, Beylerine hil’atler (kaftanlar) giydirmek suretiyle itaat altına aldı (1487) Memlûkler üzerine tertip edilen altıncı sefere serdâr olarak katıldı.

Vezir Hadım Ali Paşa’nın yerine tâyin olunan yeni Rumeli Beylerbeyi Halil, Anadolu Beylerbeyi Sinan ve Karaman Beylerbeyi Yakup Paşalar maiyetinde bulunmuşlardır.

Hersekzâde Ahmed Paşa ise, Payas ve İskenderun kıyılarını topa tutmak görevi ile donanma komutanlığına atandı.

Osmanlı ordusu, Çukurova’ya indikten sonra, Adana, Tarsus, Anavarza, Kozan ve Ayaş ile diğer bazı kaleleri eline geçirdiyse de, Memlûk komutanı Emir Özbek karşısında geri çekildi.

Adana ile Tarsus arasında Ağaçayırı denilen mevkide vuku bulan savaşta mağlup oldu ve süratle Karaman’a çekildi.

Sadrâzam Mesih Paşa’mn Galata Baruthanesi’ne yıldırım isâbeti sonucu çıkan yangında ölmesi üzerine, 1501 yılında Sadâret makamına getirildi.

1503 yılında azledildi.

1506 yılında yeniden Sadâret makamına atanan Hadım Ali Paşa, ölünceye kadar bu görevde kaldı.

Bu sırada tahtın hakiki sahibi olan Şehzâde Korkud’a karşı II. Bayezid’in ikinci oğlu Şehzâde Ahmed’ın tarafını tuttu.

Şehzâde Korkud’un Sancağına yakın Sadâret hasları yüzünden çıkan anlaşmazlıkta Ali Paşa’nın bu hasları muhâfazadaki inadı üzerine, 1508 yazında Şehzâde Korkud’un bir kaç adamı ile Mısır’a kaçmasına sebep oldu. Şehzâde’nin haslarını iki katına çıkardı.

Şehzâde Korkud’un geri dönmesini sağladı.

Yavuz Selim’i, hükümdarlığa zorla almak üzere giriştiği isyân harekâtında, Çorlu yakınlarında mağlup etti (1511).

Daha sonra, Anadolu’da Şeytankulu veya Şahkulu adı verilen âsî Karabıyıkoğlu’nun ortadan kaldırılmasına memur edildi.

Bu harekât sırasında Şehzâde Ahmed de Ali Paşa‘nın maiyetinde bulundu.

4.000 bölük halkı ve 4.000 kişilik de yeniçeri askeri ile Gelibolu’dan Anadolu’ya geçti.

Altıntaş köyünde Şehzâde Ahmed ile birleşti.

15 Haziran 1511 tarihinde buradan hareket etti.

Kızılbaşlar Karaman’a yakın Kızılkaya boğazını tutarak, savunmaya geçmişlerdi.

Bu sırada Şehzâde Ahmed’in ordudan ayrılması üzerine fırsat bulan Şahkulu incirli, Döşeme ve Beyşehir yolu ile Kayseri’ye ve oradan da Sivas yakınındaki Çubuk mevkiine çekildi.

Takviye alarak Şahkulu üzerine hareket eden Hadım Ali Paşa, Sivas’a yakın Gedik-Han’da ona yetişti.

Etrafı hendekler ve develerle çevrili bulunan Şahkulu, Ali Paşa’ya karşı cansiperâne bir mücâdele verdi.

Yeteri kadar takviye alamayan ve Karaman askerinin gevşek ve ürkek davranması sonucu zor durumda kalan Osmanlı ordusu mağlup edildi.

Hadım Ali Paşa da bir ok isabetiyle şehid oldu (Temmuz 1511).

Hadım (Atik) Ali Paşa, savaş meydanında şehid olan ilk Osmanşı sadrazamıdır.
Siyâsî hayatında kazandığı muvaffakiyetlerle halkın itimâdına mazhar oldu.

Cesur bir asker, âlim ve fâzıl bir devlet adamı idi.

Kâtipliğini yapan Şâir Meşini onun adına XVI. yüzyılın en güzel mersiyesini yazdı

Vak’anüvis olarak görevlendirdiği idriş-i Bidlisî de, tarihin: Ali Paşa’ya Ahâf etti.

İstanbul’da Divanyolu’nda Atik Ali Paşa Camii (1496) ile, mektep, medrese ve harikâh; Karagümrük’te Zincirlikuyu Camii ile karşısındaki Çifte Hamamı’nı yaptırdı.

Hora Kilisesi’ni Kariye Camii’ne çevirttikten sonra, ma’bedin sol tarafındaki meydanlığa bir medrese inşa ettirdi.

Balat’ta kâtip Muslihiddin mahallesinde bir mektep, Yassıören’de bir câmii ile Edirne ve Silivri’de de cami zaviyeleri, Çatalca’da bir cami ve bir mektep, Topkapı Sarayı’ndaki arşivlerindeki kayıtlara göre Bulgaristan’ın Yanbolu kasabasında bir bedesteni, Yugoslavya’da cami, mescid, çeşme ve medrese gibi hayrâtı bulunmaktadır.

Balyabadre ve Maist-re, Koron, Modoıı ve Navarin’de birer mektebi bulunmaktadır.

Çemberlitaş’taki “Elçi Han’’ının banisi olarak da Ali Paşa gösterilir.

Kaynak

Hâfız Hüseyin Ayvansarayî, HadîkatüT Cevâmî, C.l, (İstanbul 1281); Hâfız Hüseyin Ayvansarayî Vefeyât-ı Selâtin ve Meşâhir-i Rical (haz.Fahri Ç.Derin), (İstanbul 1978); Dr.Cahit Baltacı, XV-X VI.Asırlarda- Osmanh Medreseleri, (İstanbul 1976); İsmail Hâmi Danişmend, îzahh Osnıanlı Tarihi Kronolojisi. C.l, (İstanbul 1971); Hoca Sadeddin Efendi, Tacü’t Tevarih (haz. İsmet Parmaksızoğlu) C.IV, (İstanbul 1979); Reşat Ekrem Koçu, Ali Paşa, Hadım, maddesi, İslâm Ansiklopedisi C,I, (İstanbul 1978). s.331-332; Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî, C.III, (İstanbul 1311); Osmanzâde Tâib Ahmed, Hadî-katü ‘l-Vüzera, (İstanbul 1271); Şehâbeddin Tekindağ, Şahkuhı Baba Tekeli İsyanı, Belgelerle Türk Tarihi S.4 (1968); İsmail Hakkı Uzunçarşı-lı, Osmanlı Tarihi, C.II. (Ankara 1975).