Heşt Behişt,Tezkiresi,Özellikleri | Kültür,Sanat,Edebiyat |
Heşt Behişt (Sekiz Cennet), Edirneli Sehi Beyin (?-1548) şuara tezkiresi.
Osmanlı edebiyatında ilk şairler tezkiresidir.
Sehi Bey tezkiresini yazarken Ali Şir Nevaî’nin Mecalis-ün-Nefais’ini örnek almıştır.
Heşt Behişt Tezkiresi
Şairleri harf sırası yerine yaş, zaman, muhit ve mevki özelliklerine göre sıralamıştır.
Tezkire sekiz bölüme ayrılır
1. devrin padişahı (Kanunî Sultan Süleyman)
2. şair osmanlı padişahları ve şehzadeleri
3. devlet büyükleri (vezir, kazasker, nişancı v.d.)
4. şiir yazan bilginler
5. kendisinin yetişemediği eski şairler
6. gençliğinde kendileriyle temas ettiği eski şairler
7. çağdaşı olan şairler
8. yeni yetişen şairler.
Sehi Bey, tezkiresinde yararlandığı kaynakları söylememekle beraber, devrinde yaşamayan şairler hakkındaki bilgileri çok yaşlı kimselerden dinleyerek topladığını belirtmektedir.
Heşt Behişt Özellikleri
Heşt Behişt’teki bilgiler tatmin edici değildir.
Yer yer eksiklikler vardır, yanlışlara da rastlanır.
Tezkirede birçok şairin ölüm tarihi belirtilmemiştir.
Şairlerin değerlendirilmesinde bir ölçü tespit edilememiş, hepsi aynı planda görülmüş ve aynı vasıflarla anlatılmıştır.
Sehi Bey, kendinden önce ve özellikle Bayezid I ve şehzade Süleyman devri ve Anadolu devri ile Anadolu beylikleri zamanında yetişen bazı şairleri tespit edememiştir.
Anadolu-Rumeli sahası dışında kalan şairleri de tezkiresine almamıştır.
Eserin en önemli özelliği Fatih Sultan Mehmed ve Bayezid II devri şairleri hakkında yakın bir kaynak olmasıdır.
Eski şairler hakkında bazı bilinmeyen bilgileri vermesi de eserin değerini arttırır.
Heşt Behişt 1907 yılında İstanbul’da Âsar-ı Eslâfdan Tezkire-i Sehi adıyla basıldı.
Osman Rescher tarafından da Almancaya tercüme edildi (Tübingen, 1941).