II. Mustafa Hayatı,Dönemi Siyasi Olayları | Biyografi,Tarih |

Mustafa II,Türk padişahı (Edirne-1664-İstanbul 1703). Mehmed IV‘ün Râbia Gülnûş Sultandan olan oğlu.

2.Mustafa Hayatı

Babasının tahttan indirilmesinde ve Süleyman II’nin ölümünde, padişahlığı düşünüldü.

Ahmed II’nin ölümü üzerine sadrazam Ali Paşa, Ahmed II’nin oğlu İbrahim’i tahta çıkarmak istedi.

Hazinedarbaşı Nezir Ağadan durumu öğrenen Mustafa, taraftarlarının yardımıyla tahta geçmeyi başardı (şubat 1695).

Bu sırada, İkinci Viyana kuşatmasıyla (1683) başlayan savaşlar devam ediyordu.

Mustafa Il’nin cülûsu sırasında bazı devlet adamları savaşa son vermek istediler.

2. Mustafa Dönemi Önemli Olayları

Ahmed II’nin son zamanlarında, İngiltere elçisi, Osmanlı devletiyle Avusturya arasında banş için bazı teşebbüslerde bulunmuştu.

Mustafa II tahta çıkınca ordunun başına geçerek savaşmak istediğini bildirdi; Osmanlı devletinin savaşlardaki başarısızlığını kendinden önce gelen padişahların zevk ve safaya olan düşkünlüklerine yükledi.

Üç gün süren görüşmeler sonunda sadrazam ve öteki devlet adamları padişahın sefere çıkmasının büyük masraflara yol açacağını bildirerek ona Edirne’de kalmasını tavsiye ettiler.

Mustafa II bu teklifi kabul etmedi, ordunun başına geçerek cepheye gitmekte kararlı olduğunu bildirdi.

Halk da yeni padişaha güveniyor, onun başarısızlıkları gidereceğine inanıyordu.

Mustafa II, Erzurum’da sürgünde bulunan hocası Seyit Feyzullah Efendiyi Edirne’ye getirtti, sadrazam Ali Paşayı da, askeri seferden alıkoymakla suçlayarak azletti.

Yerine Elmas Mehmed Paşa sadrazam oldu. Bir süre sonra Feyzullah Efendi de şeyhülislâmlığa getirildi.

Venedik donanması yenilgiye uğratıldı (20 şubat 1695) ve Sakız adası geri alındı.

Venedikliler, Mora’da bazı başarılar kazandılar.

Mora’yı geri almak için hazırlanan, serasker Mısırlıoğlu İbrahim Paşa kumandasındaki osmanlı kuvvetleri üstüne saldırdılar.

İbrahim Paşa, Argos’tan İstefe’ye (Thebai) çekilmek zorunda kaldı (mayıs 1695).

Kırım cephesinde, kırım hanzadelerinden Şehbaz Giray, Lehistan’a akın yaparak Lemberg’e (bugün Lwow) kadar ilerledi, pek çok esir ve ganimetle döndü; Hersek’te de bazı başarılar kazanıldı.

Mustafa II 1695 ilkbaharında sefere çıktı. Macaristan’da 4 yıldır tahkim edilen Lipova (Lippa) kalesi AvusturyalIlardan alındı (8 eylül 1695).

Temes (Tamş) suyu yakınında Buldur’da general Veterani kumandasındaki avusturya ordusu kesin bir yenilgiye uğratıldı (21 eylül 1695).

General Veterani, yaralı olarak kaçarken yolda öldü.

Lugoj ve Sebeş kaleleri ele geçirilerek tahrip edildi. Bu sırada Rusya da Kutsal Ittifak’a girdi ve Azak kalesini kuşattı.

Ruslar, 96 günlük bir kuşatmadan sonra geri çekildiler (15 ekim 1695).

Kaptanıderya Mezomorto Hüseyin Paşa, Sakız adası yakınındaki Zeytinburnu’nda venedik donanmasını büyük bir yenilgiye uğrattı (şubat 1696).

Mustafa II 1696 ilkbaharında ikinci seferine çıktı.

Avusturyalıların Tamışvar kalesini kuşatacaklarını haber aldığı için oraya yürüdü. Bega suyu kıyısında Olasch’ta yapılan savaşta, Avusturyalılar yenildi (27 ağustos 1696).

Avusturya kumandanlarından general Heisler ve Caprara öldüler.

Aynı yıl içinde Ruslar, Azak’a ikinci defa saldırdılar ve 7 ağustos 1696’da kaleyi aldılar.

Venediklilerin Dalmaçya kıyılarındaki Ülgün (Dulcino) ve Bihac (Bihke) ile Hersek’te bazı kalelere saldırıları püskürtüldü.

Mustafa II, 1697 ilkbaharında üçüncü Avusturya seferine çıktı; Belgrad’da kurulan savaş meclisinde, bazı tecrübeli kumandanların karşı çıkmasına rağmen Tamışvar üstüne yürümeye karar verildi.

Zenta’da Tisza ırmağında köprü kurularak asker karşı yakaya geçirilmeğe başlandı.

Prens Eugen kumandasındaki avusturya ordusu, geride ağırlıklarla kalan ve henüz karşıya geçmemiş olan osmanlı kuvvetlerine saldırdı ve savaşı kazandı (13 eylül 1697).

Sadrazam Elmas Mehmed Paşa ile birlikte birçok kumandan ve asker şehit oldu.

Padişah geri çekildi. Sadrazamlığa Amcazade Hüseyin Paşa getirildi.

Denizde ise Venediklilere karşı iki önemli başarı kazanıldı.

Zenta yenilgisinden sonra taraflar arasında barış eğilimi belirdi.

İngiltere elçisi W. Paget ve Felemenk elçisi Colliers’in aracılığıyla Karlofça antlaşması imzalandı (26 ocak 1699).

Antlaşmaya göre, Tamışvar dışında bütün Macaristan Avusturya’ya, Mora yarımadası Yenedik’e, Ukrayna ile Podolya Lehistan’a, Azak Rusya’ya bırakıldı.

Ruslar, ayrıca, Kerç kalesini de istediklerinden onlarla barış yapılmadı, 2 yıllık bir mütareke imzalandı.

Ruslarla barış, 14 temmuz 1700’de İstanbul’da imzalandı.

16 yıl süren savaş, Anadolu ve Rumeli’de İktisadî ve sosyal yapıyı yıprattı, eşkıyalık arttı.

Savaş masraflarının kalkması üzerine yapılan tasarruflarla malî ve İktisadî durum düzelmeye başladı.

Olağanüstü Yergiler kaldırıldı.

Kaptanıderya Mezomorto Hüseyin Paşa osmanlı deniz kuvvetlerinde büyük bir ıslahata girişti.

Gürcistan beylerinden, osmanlı hâkimiyetini tanımayan Açıkbaş ülkesi meliki değiştirildi.

Kırım’da çıkan iç karışıklıklar bastırıldı.

Avrupa’dan kumaş ithali yasaklandı.

Mustafa II, barışın imzalanmasından sonra babası gibi vaktinin büyük bir kısmını Edirne’de av eğlenceleriyle geçirmeye başladı.

Hocası şeyhülislâm Seyit Feyzullah Efendinin sözünden çıkmıyordu. Feyzullah Efendi, devletin her çeşit siyasî ve İdarî işine karışıyordu.

Sadrazamlar, kendi fikirleriyle hareket edemez oldular.

Râmi Mehmed Paşa sadrazam olunca Feyzullah Efendiyi azlettirmeye çalıştı.

Gürcistan seferine gönderilmek üzere bulunan 200 cebecinin ödenmemiş ulufelerini istemek için ayaklanmaları beklenmedik bir gelişme gösterdi.

Edirne veya Feyzullah Efendi vakası denen bu ayaklanma sonucunda, Feyzullah Efendi önce azledildi, sonra da öldürüldü.

Mustafa II tahttan indirildi, yerine Ahmed III padişah oldu (23 ağustos 1703).

Mustafa II kısa bir süre sonra öldü ve Yenicami’deki türbeye gömüldü.

Orta boylu, kısa boyunlu, seyrek kızıl sakallıydı; heybetli bir görünüşü vardı.

Silâh kullanmakta, özellikle okçulukta çok ustaydı. İkbalî mahlasıyla şiirler yazdı; hattatlıkla uğraştı.

Çağdaş bilimleri yakından takip etti.

Onu erkek, onu kız 20 çocuğu dünyaya geldi; erkek çocuklarından çoğu kendisinden önce öldü.

Oğullarından ikisi (Mahmud I, Osman III) sonradan padişah oldu.