İsmail Paşa Kimdir,Hayatı | Biyografi,Osmanlı Tarihi |

 

İsmail Paşa Kimdir,(1818-1897) Osmanlı kumandanı.

İsmail Paşa Hayatı

ilk Mısır valisi İbrahim Paşanın ikinci oğlu; 14 yaşına kadar Mısır’da kaldı, tutulduğu bir göz hastalığı yüzünden Viyana’ya gönderildi (1844).

Curadan Paris’e gitti (1846), burada Saint-Cyr Harp okulu giriş sınavını kazandı (1848).

öğrenimini tamamlayamadı, ancak iyi Fransızca öğrenerek Mısır’a döndü.

Babasının ölümü üzerine amcasının oğlu Abbas Paşa iktidarı eline aldı.

Aile arasında miras yüzünden büyük anlaşmazlıklar çıktı.

Bunun üzerine bazı akrabaları üe İstanbul’a gitti.

Abdülmecid’in sevgisini kazanarak paşa unvanını aldı.

Abbas Paşa öldürülünce Mısır’a döndü (1854).

Amcası ve Mısır valisi Said Paşa kendini iyi karşıladı.

Mısır’ın bağımsızlığı konusunda görüşmeler yapmak üzere Napoleon III ve papa Pius IX’a elçi olarak gönderildi.

Dönüşünde Meclisi Ahkâm başkanı oldu (1856).

Büyük kardeşi Ahmed Rıfat Beyin ölümü üzerine, ailenin en yaşlı kişisi olarak veliaht tayin edildi (1858).

Sudan’da çıkan ayaklanmaları kan dökmeden bastırdı.

Said Paşanın ölümü üzerine iktidarı ele aldı (1863).

Mısır’ın bağımsızlığı için çaba gösteren İsmail Paşa, Osmanlılardan birçok taviz sağladı.

Aziz Mısır unvanını almak istediyse de, padişahın adında Aziz sözünün bulunması yüzünden bu isteği reddedildi.

Bunun üzerine sağladığı yeni ferman ile hıdiv unvanını aldı (1867).

Girit seferine katıldı.

Mısır’ın bağımsızlığını arttıracak çeşitli eylemlere girişti; yabancı devletlere elçi gönderdi.

Fransa’ya silâhlar ısmarladı.

Osmanlıları kuşkulandıran bu eylemleri, Mısır’a sefer açılacağı söylentilerini yaygın hale getirdi.

Buna karşılık Mısır’ın savunma gücünü bir kat daha arttırdı.

Süveyş kanalının açılması sırasında bağımsız bir hükümdar gibi hareket ederek, Avrupa devlet başkanlarını açılışa çağırdı.

Daha sonra bağımsızlığını ilan etmek istedi.

Osmanlı devleti hıdivin yetkilerini bir ferman ile kıstı.

İsmail Paşa avrupa devletlerinden yüz bulamayınca, İstanbul’a giderek aradaki ilişkileri yeniden düzeltti, eski imtiyazlarından başka, Mısır’a 1841 yılından beri verilen bütün hakları geri aldı (1873).

Mısır’ın malî dengesi bozulunca Süveyş’in Mısır’a ait 176 602 hisse senedini 3 976 582 İngiliz lirası karşılığında Ingilizlere satarak, İngiltere’nin Mısır’ın iç işlerine karışmasına yolaçtı (1875) ve borçların faizlerinin ödenmesini durdurdu (1876).

Malî durumun gittikçe bozulmasına karşı Mısır’ın malî gücünü alacaklı devletlere göstermek üzere, İngiltere’den bir heyet istedi.

Bu fırsatı kaçırmayan İngiltere Mısır’a Stephan Cave başkanlığında bir heyet gönderdi (1876).

Heyet Mısır mâliyesinin bozuk olduğunu ve bunun bir İngiliz heyeti tarafından denetim altına alınmasını istedi. İsmail Paşa bunu kabul etmedi.

Durumun Fransızlar tarafından incelenmesini istedi.

Buna kızan İngiltere Mısır’ın malî durumuyla ilgili «Mavi Kitap»ı yayımladı.

Mısır’ın kredisi ve tahvillerin değeri düştü.

Zor durumda kalan hıdiv Fransızların ve Ingilizlerin ortaklaşa mâliyeyi denetleme tekliflerini kabul etti (1870).

Bu tedbirler mâliyenin kötüye gidişini durdurmadı, halk için bir sıkıntı çağı olan Condominium (Fransız-lngiliz ortak hâkimiyeti) başladı.

Halkın hoşnutsuzluğu, zarar gören subayların durumu ayaklanmalara yolaçtı (1879).

Yabancıların baskısı daha da arttı.

İsmail Paşanın tutumunu beğenmeyen Abdülhamid, yerine oğlu Mehmed Tevfik Paşayı hıdiv tayin etti (1879).

Kararı büyük devletler de destekleyince; İsmail Paşa Mısır’dan ayrıldı (1879).

Napoli’ye, buradan da İstanbul’a gitti (1888).

İsmail Paşa 16,5 yıllık saltanatı sırasında birçok imar işine girişti.

Süveyş kanalının tamamlanması, sulama kanalı, limanlar, fabrikalar, demiryolları, saraylar, okullar, kız okulları, medreseler, kütüphaneler, müzeler, opera binası, onun eserleri arasındadır.

Ayrıca Mısır’ın savunma gücünü artırdı, sınırlarını genişletti.