IV. Mustafa,Hayatı,Dönemi Siyasi Olayları | Osmanlı Tarihi |

Mustafa IV, Türk padişahı (İstanbul 1779-1808). Abdülhamid I’in, Ayşe Sineperver Sultandan olan oğlu.

4.Mustafa’nın Hayatı

Şehzadeliği sırasında nizamıcedit düşmanlarıyla birleşti.

Sadaret kaymakamı Köse Musa Paşa ve şeyhülislâm Atâullah Efendi ile Selim III aleyhine bir askerî isyan hazırladı.

Yakın adamlarını gizlice Boğaz kalelerine gönderdi.

Kale muhafızlarını ve yeniçerileri nizamıcedit aleyhine kışkırttı.

Selim III tahtan indirilince padişah oldu (1807).

İsyanın elebaşılarına hediyeler dağıttı.

Kabakçı Mustafa’ya Boğaz muhafızlığı, Süleyman’a da kaptanlık verildi.

Yeniçerilere 180 000, yamaklara da 100 000 kuruş dağıtıldı.

4. Mustafa Dönemi Siyasi Olayları

Selim III’ün yakın adamları olan kethüda İbrahim Nesim Efendi, mabeyinci Ahmed Bey, bahriye nazırı Hacı İbrahim Efendi, sırkâtibi Ahmed Efendi öldürüldü ve evleri yağmalandı.

Mustafa IV’ün tahta geçmesinden bir gün sonra, devlet ilerigelenleriyle ocak elebaşıları şeyhülislâmın evinde toplandılar.

Hoca Münib Efendinin hazırladığı, bir belge (hücceti şeriye) imzalandı.

Bunda Nizamıcedit’in kefere taklidi (batı taklidi) olduğu ve şeriata aykırı bulunduğu belirtildi, İradı Cedit hâzinesi ise bir zulüm olarak vasıflandırıldı.

Kabakçı Mustafa isyanı, âlemi düzeltmek için yapılmış bir hareket sayıldı ve bunu başaranlara teşekkür edildi.

Mustafa IV hazırlanan bu belgenin baş tarafına yazdığı hattı hümayunda belgede ileri sürülen görüşleri uygun bulduğunu bildirdi ve kimse hakkında kovuşturma yapılmayacağına söz verdi.

Bu hüccet ve hattı hümayun, ertesi gün Halet Efendi tarafından büyük bir törenle Ağakapısı’na götürüldü ve hazır bulunanlara okundu.

Mustafa IV tahta geçtiği sırada Ruslarla Selim III ‘zamanında başlayan savaş devam ediyordu.

Kabakçı Mustafa isyanından sonra sadrazamlık Çelebi Mustafa Paşaya verilmişti.

Çelebi Mustafa Paşanın sadrazam olmasını istemeyen Alemdar Mustafa Paşa, Tahsin Efendi ile birlikte Rusçuk’a döndü.

Askerin erzak ve levazımıyla ilgilenmedi; ordu kötU duruma düştü.

Alemdar ile sadrazam arasındaki anlaşmazlık orduyu sarstı; durumu ancak Alemdar Mustafa Paşanın düzeltebileceği inancı yayıldı.

Tahsin ve Râmiz Efendiler de Alemdar’ı etkileyerek Selim III’ün tekrar tahta geçirilmesinin gerekli olduğuna onu inandırdılar.

Mustafa IV duruma hâkim olamadı.

Yamaklar yevmiye istedi, ağalar da para yüzünden hükümetle anlaşmazlığa düştüler.

Zorbalar, devlet işlerine karışmayacaklarına senet verdikleri halde, sekbanbaşı Arif Ağayı azlettirerek yerine ocakbaşı Çavuş Mustafa Ağanın tayinini sağladılar.

Sadaret kaymakamı Musa Paşa görevinden alındı; yerine Şehsüvarzade Hamdullah Bey getirildi.

Selim III’Ü yeniden tahta çıkarma çabaları da devam etti.

Rusçuk yârânından Refik Efendi, ailesini görmek için İstanbul’a geldi.

Padişaha yakın olanların güvenim kazanarak, yeniçerileri sindirmek ve devlet otoritesini sağlamak için, Alemdar’ın İstanbul’a çağrılması gerektiğine herkesi inandırdı.

Fakat Mustafa IV, ocaklının biraz yatıştığını söyleyerek bu çağrıyı erteledi.

Refik Efendi asaleten reisülküttap, Musa Paşa da ikinci defa sadaret kaymakamı oldu.

Musa Paşa, Selim III’ün öldürülmesi teklif edilince görevinden ayrıldı, yerine Canikli Tayyar Mahmud Paşa tayin edildi.

Rusçuk yârânı, Selim III’ü tekrar tahta çıkarmak için çalışırken, Mustafa IV’ün yakınlan da eski hükümdarı öldürmenin yolunu arıyorlardı.

Nezir Ağa, Edirne’de kışlayan sadrazama gelerek onun iznini sağlamağa çalıştı.

Fakat böyle önemli bir iş hakkında yalnız başına karar veremeyen Çelebi Mustafa Paşa, konuyu sadaret kethüdası Morali Osman Efendiye açtı.

Osman Efendi, yeniçeri ağalarıyla görüşerek ocak için büyük bir leke olacak olan bu teşebbüsü önledi.

Rusçuk yârânı, Mustafa IV’ü kuşkulandırmadan Alemdar Mustafa Paşayı İstanbul’a getirmeyi başardı.

Alemdar Mustafa Paşa, kumandasındaki askerlerle birlikte duruma hâkim oldu.

Selim III’ü tekrar tahta çıkarmak için Topkapı sarayını bastı.

Bu sırada Mustafa IV, yakınlarının tavsiyesi üzerine Selim III ile şehzade Mahmud’un öldürülmesini emretti.

Selim III öldürüldüyse de, şehzade Mahmud yakınları tarafından kurtarıldı.

Alemdar Mustafa Paşa saraya girerek şehzade Mahmud’u tahta çıkardı.

Mustafa IV, Alemdar Mustafa Paşanın sadrazamlığı süresince saraydaki dairesinde yaşadı.

Alemdar vakası sırasında yeniçeriler saraya saldırdıkları zaman, onun yeniden tahta çıkarılmasından çekinen Mahmud II tarafından öldürtüldü.