Hakkında Bilgi

Hakkında Bilgi,Ansiklopedik Bilgi

Genel

Kafkas Dilleri Ailesi,Özellikleri

Kafkas dilleri hangi dil grubundadır,Kafkas dilleri hangi ülke,Kafkas doğu dilleri,Kafkas dilleri hangi dil ailesindendir,Kafkas Dilleri Ailesi,Kafkasya, dil bakımından büyük çeşitlilik gösteren bir bölgedir.

Kafkas Dil Ailesi Özellikleri

Hint-Avrupa (ermenice, oset dili, kürtçe, taliş) ve türk (azerice, kumık, nogay, karaçayca, balkarca) kökenli dillerle bir moğol (kalmukça), bir de sami dili (aysor) bulunur.

Yerel diller sayılan kafkas dilleri dışındaki bütün bu diller, tarih boyunca yöreye sızmışlardır Sayıları kırka yaklaşan kafkas dillerini, yaklaşık 6 milyon kişi konuşur.

Gürcüceyi kullananlar bu sayının yarıdan çoğunu oluşturur.

Bazı diller yalnızca bir dağlık vadide konuşulur ya da ubıh dili gibi ortadan kalkmak üzeredir.

Kafkas dillerinin konuşulduğu başlıca alan SSCB’dir, ama rus istilasının yol açtığı göçler yüzünden Türkiye’de (çan ve ubıh dilleri), Irak’ta, Suriye ve Ürdün’de (çerkezce) de bu dilleri konuşanlar bulunur.

Kafkas dilleri genellikle üç aileye bölünür.

Bu diller arasındaki akrabalık bağıntıları henüz tam anlamıyla aydınlanmamıştır (ortak bir önkafkas dili var mıdır?), iyi aydınlanmamış, çok tartışılan bir başka sorun da, bu dillerin, bask diliyle ya da Anadolu ve Ortadoğu’daki öteki ölü dillerle (sümerce) bağıntısıdır.

1. Güney dilleri ya da kartvel dilleri, yaygın bildirişim aracı olarak kullanılan gür-cücenin dışında, megrelisa dili, svanetçe ve çan dilidir.

2. Kuzey-batı öbeği, bir yanda abhazca ve abazacadan, öte yanda da adigey, kabartay ve ubıh dillerinden oluşur

3. Orta-kuzey (nah öbeği) ve kuzey-doğu dilleri (Dağıstan), N. S. Trubetskoy’ un akrabalıklarını saptadığı bir bütün oluşturur.

Nah öbeği 3 dil içerir (çeçence, inguşça ve bats dili); çok karmaşık olan dağıstan öbeğiyse, 3 bütüne dağılmış 26 dil içerir.

Bu diller arasında anlaşma yoktur.

Kuzey’deki avar-andi-dido bütününü oluşturan avar dili önemli bir dildir ve her biri’ birkaç bin kişi tarafından konuşulan öteki dilleri (8 andi ve 5 dido dili) kullananlar için bir anlaşma aracıdır.

Orta’da dargua ve lak dilinden oluşan bir bütün bulunur; Güney Dağıstan’daysa, en önemlileri lezgi diliyle (ya da kiyuri) tabasaranca olan lezgi dilleri (10) bütünü görülür.

Yalnızca gürcücenin kendine özgü bir yazısı ve VI. yy.’a dek uzanan bir edebiyat geleneği vardır.

Kuzey’de, önceleri arap harfleriyle, 1928’den sonra latin, 1938’den sonra da kiril abecesiyle yazılan en eski belgeler XVIII. yy.’dan geriye gitmez.

Kafkas dilleri arasında birçok ortak özellik vardır; ancak bunlar, dillerin birliğini kanıtlamaya yetmez, çünkü bu özelliklerin bazıları bölgedeki öteki dillerde de görülür.

Ünsüz sistemlerinin zenginliği (gürcücede 28, çerkezcede 50’den çok, ubıh dilindeyse 800’ü aşkın ünsüz vardır), ünlü sistemlerinin de kıtlığı (gürcücede 5, abhazcadave ubıh dilinde 2 ünlü vardır) belirtilebilir.

Nesneye etki yapan eylem öznesine dayalı yapılarla (ad çekimi bulunmayan abhazcanın dışında) geçişsiz ve geçişli fiiller arasındaki kesin ayrım (geçişli bir fiilin ardından mutlaka bir tümleç gelmelidir) çok yaygındır.

Öte yandan, nah ve dağıstan dillerinde, ne kuzey-batı, ne de güney dillerinde bulunan bir ad sınıfı sistemi vardır.

Üç öbek arasındaki sözcük benzerlikleriyse çok azdır.

Bir yanıt yazın