Kilim Nedir,Nasıl Dokunur

Kilim Nedir,Nasıl Dokunur,Kilim, el sanatları alanında genelikle kadınlar tarafından meydana getirilen dokumalar içinde en eski geleneği olan dokumadır. Bir evin döşenmesinde (yaygı, sergi), eşya taşımada (heybe), zahire ve giyecek muhafazasında (çuval) aşiretler ve köylüler bu dokumalardan azami derecede faydalanırlar.

Anadolu kilimleri arasında, halılar kadar tanınmış olanları vardır ve bunlar dokunduğu köyün (Eşme, Karasu, Emirdağ, Dazkırı v.b.), aşiretin (Avşar, Berihan, Kirkitli v.b.), ailenin (Dirişdin, Dalakes v.b.) veya bazen motiflerinin (yollu, çubuklu, ibrik, aynalı, bindallı v.b.) adı ile ün kazanmıştır.

Anadolu kilimleri türkmen, yörük, kürt ve türk kilimleri olmak üzere dört sınıfta toplanabilir. Bu sınıflama kilimlerin dokunduğu bölgelere, bu belgelerde kullanılan kök boyaların rengine ve geçerli olan, en çok tekrarlanan motiflere göre yapılır.

Kilimlerde kullanılan motifler genellikle, halıda, çinide, mermer ve tahta oymacılığında, hatta tezhipte kullanılan motiflerin aynıdır.

Ne var ki bütün bu motifler, kilimde kullanılan dokuma tekniğinin gereği olarak köşeli, geometrik şekle sokulmuştur.

Bu bir teknik zarurettir, genellikle ıstar adı verilen dik tezgahlarda dokunan kilimlerden, halılardaki gibi yuvarlak motif çıkarılamaz. Bu motiflerle çeşitli kompozisyonlar yapılır, bir yaprak, bir çiçek veya üsluplaştırılmış bir hayvan motifi bazen göbekte, bazen kenarda, bazen çizgiler halinde tekrarlanır.

Kilim, habya nazaran daha canlı ve parlak renklerle dokunur.

Kullanılan renkler bölgelere göre farklılıklar gösterirse de, en çok yeşil, turuncu, mavi, lâcivert ve kırmızı hakimdir.

Beyaz üzerine yapılan cicim ve heybelerde de gene aynı renklere rastlanır.

Eski törede her kız (köylü veya aşiret kızı), evleninceye kadar bir yatak altı, bir yatak üstü, bir tabutlu adıyla üç kilim, çeşitli heybeler ve yeterince çuval dokur, bunları bölgesinin geleneklerine göre süslerdi.

Son yıllarda kilim, ev döşemesinde dekoratif bir unsur olarak şehirlilerin de kullandığı malzeme arasına girdi.

Taleplerin artışı, ezellikle yabancıların halı kadar, kilime de önem vermesi bu konuda bazı çalışmalara yolaktı.

Kilim dokumayı bireysel bir ev meşgalesi olmaktan çıkarmak için Umurbey köyünde bir deneme okulu açıldı.

Güzel Sanatlar akademisi hocalarından Kenan özbel, çevrenin tanınmış kilim dokuyan kadınlarıyle beraber bu okulda umurbeyli genç kızlara kilim dokumasını öğretti ve öğrenenlere kredi ile tezgah verildi.

Bu deneme daha sonra Orhangazi’ye nakledildi. Bu tezgahlardan çıkan kilimler büyük bir zevkin ifadesi oldu.

Bugün Anadolu’nun en güzel kilimlerinin dokunduğu yerler arasında Manisa, Niğde, Konya, Afyon, Sivas, Kayseri, Bergama, Malatya, Gaziantep v.b. sayılabilir.