Kınalızade Ali Efendi Kimdir,Hayatı | Biyografi |
Kınalızade Ali Efendi Biyografi,Kınalızade ali efendi’nin ahlak anlayışı,Kınalızâde ali efendi nin eserleri,Kınalızade Ali Efendi (1510-1572)-Türk bilgini, divân şairi.
Kadı Emrullah Efendi’nin oğlu, Fatih Sultan Mehmed’e hocalık ettiği söylenen Abdülkâdir Hamidî Efendi’nin torunudur.
Dedesi sakalını kına ile boyamış olduğundan “Kınalızâde” adıyla ün yapmıştır.
İsparta’da doğdu.
Kazasker Kadri, Malûl Emir, Sinan, Merhaba, Kara Salih, Çivicizâde Muhiddin, Efendilerden ders aldı.
Medrese öğrenimini tamamladıktan sonra Şeyhülislam Ebussuûd Efendi tarafından Edirne’de Hüsâmiye Medresesi’ne müderris olarak tâyin edildi.
Sonra sırasıyla Bursa, Kütahya, İstanbul medreselerinde dersler verdi.
Şam, Kahire, Bursa kadılıklarından sonra 1570’de İstanbul Kadılığı’na 1571 ’de Anadolu Kazaskerliğine 1572’de Edirne Kadılığı’na tayin edildi.
En son görevi sırasında Edirne’de nikris hastalığından öldü.
İstanbul yolunda Nâzirzâde Çeşmesi mezarlığında gömülüdür.
Atai’ye göre, ölümü bir Yahudi hekimin hazırladığı bir ilaç ile vücudunun bazı yerlerini oğması sonucunda olmuştur.
Kınâlızade Ali Çelebi devrinin en ünlü ilim adamıydı.
‘Ahlazı Alaî” adlı eseri ile büyük ahlâk kitabını yapmıştır. Bazı kaynaklarda onun tefsir ve heyet ilminde İbni Sina‘dan da üstün olduğu belirtilmektedir.
hafızazası çok kuvvetliydi.
Birçok hadisleri, şiirleri, nesir parçalarını ezbere bilirdi.
Molla Cami’nin “Bahâristan” adlı eserini baştanbaşa ezbere okurdu.
Kınalızade Ali Efendi Eserleri
Zemahşeri’nin (1188) Keşşaf adlı tefsiriyle Kadı Beyzavî’nin Envarü’t-tenzil adlı tefsirine Kadı Adudüddin’in (1355) kelam bilgisine âit Mevakıf adlı kitabına, 1482’de ölen Hasan Çelebi tarafından yazılan haşiyeye, yine Nasıruddin Tusî’nin (1274) kelâmdan Tecridine hâşiy eleri, Molla Hüsrev’in (1481) Dürer ve Gürer’ine noksan haşiyesi, Risâletü’l-Kalemiyye, Risale tu s-Seyfiyye adlı risaleleriyle vakfa ait iki risâlesi, Kaside-i Bürde Şerhi, yirmi kısma ayırdığı ve İmam-ı A’zam’dan başlayıp İbni Kemal’de bitirdiği Tabakat-ı Hanefiyye’yi, Türkçe Münşeât’ı, Divan’ı ve daha bazı eserleri vardır.
Şiirlerini Türk Fars ve Arap dillerinde yazmıştır.
Kaynak
(.Ahdî Ahmed Çelebi, Gülşen-i Şuarâ (yazma), Topkapı Sarayı Müzesi, Hazine Bölümü, nu. 1303; Bayezid Genel Kütüphanesi, nu.1026; Gelibolulu Âlî, Künhü’l-Ahbar, (yazma),C.I-II,Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Bölümü, nu. 4225; Nev’îzâde Atayî, lludâiku ‘l-Hakaik fî Tekmileti’ş -Şakaik, C.I-II, (İstanbul (1268); Faik Reşad, Es-lâf C.I (İstanbul 1311); İsmail Hami Eski Nesirde Saf Türkçe ve Divan Edebiyatında Nesirsizlik, Türklük Dergisi, S.1 (İstanbul 1939); Kmalızâde Haşan Çelebi, Kmalızâde Tezkeresi (yazma), Top-kapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan Bölümü, nu. 1450, 1451; Bayezid Genel Kütüphanesi, nu. 4988; Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmarû, C. 1-IV, (1308- 1311); Şemseddin Sami, Kamusü’l-A’lâm, C.1-Vl, (İstanbul 1306-1316)