Kınkanatlılar Familyası | Zooloji Bilimi |
Kınkanatlılar Familyası Eklembacaklılar şubesinin böcekler (İnsecta) sınıfının kalabalık takımı.
Bu takımdaki türlerin sayısı, böcekler sınıfının geri kalan kısmındaki türlerin sayısından fazladır.
Kınkanatlılarda elitralar ikinci çift kanatları örter, ağız parçaları kemirmeye, parçalamaya elverişli, öngöğüs vücudun arka kısmıyla eklemlidir.
Yumurtadan az çok solucanımsı bir kurtçuk çıkar ve tam başkalaşma geçirir.
Kurtçuk bazen altı ayaklı, bazen ayaksızdır. Nemf, kurtçuğun hazırladığı bir kılıfın içinde bulunur.
Kınkanatlıların ağzında bir üst dudak, bir çift mandibül, bir çift çene (her birinde bir çene dokunacı) ve bir alt dudak (üzerirde dudak dokunaçları) bulunur. Başta ayrıca duyargalar vardır.
Genellikle her duyarga on bir eklemlidir, iki tane de petekgöz bulunur; genellikle sadegöz yoktur.
Ortagöğüste elitralar ile ikinci çift bacaklar bulunur, ikinci çift kanatlarla, üçüncü çift bacakların bağlı bulunduğu art göğüs, karın kısmıyla kaynaşarak bitirmiştir.
Uçma organı sadece zarsı kanatlardır: bacaklar, tipine göre değişik biçimdedir: koşucu, kazıcı, sıçrayıcı, yüzücü v.b. Ayak eklemlerinin sayısı üçten beşe kadar değişir.
Kınkanatlılar nispeten büyük böceklerdir.
Geyikböceğinin boyu 7-8 sm’dir.
Daha büyük türler de vardır. Sıcak Afrika’nın goliathus’ları,Tropik Amerika’nın megasoma’sı, Guyana ormanlarının Titanus giganteus’u 15 sm’yi bulur.
Bununla beraber staphylinidae, corylophidae ve trichopterigidae familyalarındaki böceklerin çoğunun boyu 5 mm’yi aşmaz.
Kınkanatlıların vücut örtüsü genellikle çok dayanıklıdır; doğada yaklaşık olarak 500 000 türle temsil edilmek gibi bir üstünlüğü şüphesiz bu özellik sağlamaktadır.
Bu böcekler çok değişik yaşama şartlarına uymuştur.
Bu yüzden canlıların yaşadığı hemen her çeşit ortamda bunlara rastlanır.
Yaşama tarzları son derece çeşitlidir. Çoğu insanlara zararlıdır.
Çünkü tarım ve sanayi ürünlerine zarar verir.
Kınkanatlıların çoğu, biçimlerinin güzelliği veya renklerinin zenginliği ile dikkati çeker.
Kınkanatlıların fosillerine önce Triyas devrinde rastlanır.
Liyas’ta da çoktur, ama en yaygın oldukları çağ Üçüncü zamandır.
Kınkanatlılar iki alt takıma ayrılır
1. adephaga alt takımında ayak beş eklemli, kanatlar damarlıdır.
Avcı ve etçil olan bu böceklerin kurtçuklar campodea’ya benzer (cicindelidae, carabiae, paussidae, dytiscidae, grynidaeyy.
2. polyhaga alttakımındaki böcekler öncekilerden hem daha çok, hem daha çeşitlidir.
Kanat damarlarının değişik oluşu bunların başlıca özelliğidir.
Bu alttakım altı büyük familya dizisine ayrılır:
a) staphylinoidea (staphylinidae, pselaphidae, . histeridae, silphidae, trichopterygidae).
b) diversicornia ([eski bilginlerin clavicornia ve serricornia dedikleri] trogositidae, nitudilidae, cuculidae, erotylidae, colvdiidae, coccinellidae, dermestiaae, hydrophilidae, malacodermae, cleridae, anobiidae buprestidae, elateridae).
c) heteromera (tenebrionidae, cictelidae, oedemeridae, mordellidae, meloidae).
ç) phytophaga (bruchidae, chrysomelidae, cerambycidae).
d) rhyncophora (bronthidae, curculionidae, scolytidae).
e) lamellicorbia (scarabeidae, lucanidae, parsalidae).