Koklama Duyusu Nedir,Koku Algısı
Koklama Duyusu Nedir,Koku almayı sağlayan duyu. Koklama siniri Birinci çift kafa siniri. (Beynin tabanından üç kök halinde doğar; kalburkemiği oluğunda birleşerek koklama soğancığını meydana getirir; soğancıktan çıkan sinir telleri, kalbursu levhanın deliklerinden geçerek burun boşluklarının üst çeperindeki koklama mukozası’na ulaşır.)
Koklama Duyusu ve Koku Algısı
Burun boşluğunun tavanında kalbursu levhanın alt yüzünü ve buraya yakın olan üst boynuzcuk ile üst mecrayı kaplayan sümük mukozasıyla algılanır.
Bu bölgelerde yumurtamsı duyu hücreleri Yardır; bu hücrelerin bir kısım uzantıları mukoza yüzeyine yayılır, diğer bir kısım uzantıları ise koklama sinirinin bir teli halinde devam eder.
Burun deliklerinden giren gazlar, sıvı ve katı cisimcikler, mukozayı kaplayan müküs içinde eriyerek duyu hücrelerine ulaşır ve böylece fazla maddeler süpürülerek atılır; sonra bu maddeler sümüğün akmasıyla dışarı atılır, böylece yeni kokuların duyulması mümkün olur.
Koku tahriş edici veya çok fazla olursa üçüz sinirin uçlarını uyarır ve bu uyarma refleks yoluyla artan bir sümük salgılanmasına sebep olur, böylece fazla maddeler süpürülerek atılır; refleksin çok daha çabuk etkili şekli, yani son haddi aksırıktır.
Koklama sinirinden başlayan sinir akımı koklama merkezine ulaşır ve koku alınmış olur.
Koklama duyusunun keskinliği türlere göre değişir: memelilerde, özellikle etçillerde bu duyu çok daha zayıftır.
Köpek gibi bazı hayvanlarda doğal olarak çok gelişmiş olan koklama duyusu, eğitimle daha da kuvvetlendirilerek belirli amaçlarla çok hafif kokuların kaynağını araştırmaya yöneltilebilir.
Bazı hallerde, özel olarak eğitilmiş polis köpekleri sadece giyeceklerden veya dokunulan cisimlerden aldığı kokularla bir suçlunun bulunmasına yardımcı olabilir.
İnsanda koklama duyusu köpeğe oranla çok daha az gelişmiştir, fakat insanda kokuları ayırma ve değerlendirme yeteneği çok daha ileridir; eczacılıkta öğrencilere çok sayıda kokunun ayırt edilmesi öğretilir; esans, hoş ve kokulu maddeler sanayiinde çalışan uzman kimyacılar yalnız koklamak suretiyle yüzlerce müstahzarı ayırt edebilirler.
Çeşitli burun, sinir yolu veya sinir merkezi hastalıklarında koklama duyusunun keskinliği körelebilir (anosmi), kokuların nicelikleri bakımından karıştırmalar (kakosmi) ortaya çıkabilir.