Komnenos Hanedanı

Komnenos Hanedanı,1081-1185 arası bizans imparatorluğunu yöneten hanedan. Manuel’den sonra gelen isaakios I (1057-1059) ve özellikle Aleksios I (1081-1118) tarafından kurulan hanedan 1185 yılına kadar Bizans devletinin başında bulundu (İoannes II [1118-1143].

Manuel I [1143-1180], Aleksios II [1180-1183], Adronikos I [1183-1185]). Komnenos’lar Bizans’tan başka, Manuel Komnenos’un torunları tarafından Büyük Komnenos’lar adiyle kurulan Trabzon devletini de yönettiler.

Zamanla, Komnenos adı öylesine etki ve önem kazandı ki, Komnenos’lardan sonra Bizans tahtına çıkan imparatorlar, akrabalık bağları uzak da olsa bu adı kullanmayı tercih ettiler.

Komnenos’lar bütün güçlüklere rağmen hem düşmanlarına karşı mücadelede, hem de devletin iç işlerinde başarılı oldular ve ülkelerinin kalkılmasına büyük katkıda bulundular.

Manuel komnenos

bizanslı Komnenos’lar ailesinin atası. Pontus’un Kastamon (Kastamonu) şehrinde, büyük arazi sahibiydi.

Bizans imparatoru Basileios II (976-1025) devrinde ün kazandı. Bizans imparatoruna karşı ayaklanan general Bardas Skleros’u imparatorla barıştırmaya çalıştı. Manuel öldüğü zaman çocukları îsaakios ve ioannes’i imparator himayesi altına aldı.

Nikephoros komnenos

bizanslı general, Manuel Komnenos’un kardeşi, imparator Basileios II (976-1025) devrinde Anadolu’ya başarılı seferler yaptı, imparator Konstantinos VIII (1025-1028), Nikaphoros’un gözlerini kör ettirdi.

İoannes komnenos

bizanslı general, Manuel Komnenos’un ikinci oğlu, imparator îsaakios I’in (1057-1059) kardeşi.

Birçok savaşa katıldı. Onu önce Batı orduları başkumandanı tayin eden kardeşi îsaakios I, tahttan çekilmeyi düşündüğü zaman yerini ona teklif etti, ama teklifi reddeden İoannes, yeni imparator Konstantinos X Dukas (1059-1067) devrinde de general olarak göreve devam etti.

Oğullarından Aleksios daha sonra Bizans imparatoru oldu.

Manuel komnenos

bizanslı general, İoannes Komnenos’un oğlu. İmparator Konstantinos X Dukas devrinde Anadolu seferlerinde başarıyla savaştı.

1071’de, Türklere karşı bir sefere hazırlanırken hastalandı, Bithynia’da Alypos manastırına girdi, orada öldü.

Isaakios komnenos

bizanslı general, loannes Komnenos’un oğlu. İmparator Konstantinos X Dukas ve Romanos IV Diogenes (1068-1071) devrinde Anadolu seferlerine katıldı; 1073’te Türklere mağlup ve esir oldu, serbest bırakıldı.

İmparator Nikephoros III Botaneiates tarafından Antakya (Antiokheia) kumandanı tayin edildi.

Bu imparatora karşı ayaklananlar tahtı Isaakios’a teklif ettiler, ama o, kardeşi Aleksios’u salık verdi.

Adrianos komnenos

bizanslı general, loannes Komnenos’un oğlu. Kardeşi imparator Aleksios I devrinde birçok savaşa katıldı.

Nikephoros komnenos

İoannes Komnenos’un oğlu. Kardeşi imparator Aleksios I devrinde donanma kumandanı tayin edildi.

İoannes komnenos

bizanslı general, Îsaakios Komnenos’un oğlu.

Amcası imparator Aleksios I onu genç yaşta general yaptı ve sırp prensi Volkan üzerine gönderdi, İoannes yenilerek Devresi’ye (Dyrrakhion) çekildi, 1096 yılına kadar orada Haçlıları bekledi.

Aleksios komnenos

bizanslı general, İsaakios Komnenos’un oğlu. Amcası Aleksios I tarafından Devresi (Dyrrakhion) Normanlarının saldırısını durdurmakla görevlendirildi, başarı sağladı; bu sayede Normanlar imparatorla anlaşarak çekilmek zorunda kaldılar (1108).

İsaakios komnenos, imparator İoannes II Komnenos’un oğlu; tahta onun yerine kardeşi Manuel I çıktı (1143-1180).

Isaakios’un beş kızından Theodora, Kudüs latin kralı Baudouin III ile, Maria, macar prensi Stephan ile evlendiler.

İoannes komnenos

bizanslı savaşçı, imparator Aleksios l’in (1081-1118) üçüncü oğlu isaakios’un oğlu.

Cesur bir savaşçıydı, uzun süre birlikte savaştığı amcası imparator İoannes Il’nin (1118-1143) bir emrine kızarak Türkler safına geçti, müslüman oldu ve Danişmendlilerden emîr (melik) Gazi’nin kızıyla evlendi.

Aleksios komnenos

imparator Manuel I’in (1143-1180) yeğeni. İmparator Andronikos I (1183-1185) tarafından sürgün edilince, Sicilya’ya kaçtı; oradaki norman prensini Bizans’a bir sefer düzenlemeğe kandırdı; bu sefer sırasında Normanlar safında dövüşürken Bizanslılar tarafından yakalanarak kör edildi.

Aleksios komnenos

II’nin (1118-1143) büyük oğlu Andronikos Komnenos’un oğlu, imparator Manuel I zamanında (1143-1180) Normanlara karşı savaştı; imparator ardında küçük bir çocuk (Aleksios II [1180-1183]) bırakarak ölünce, naip oldu.

Andronikos I’in ayaklanması olayında tutuklandı, kör edildi.

Andronikos I tahttan uzaklaştırılınca, kör olmasına rağmen, İsaakios Komnenos’un ayaklanmasını bastırmak üzere Kıbrıs’a giden kuvvetlerin başına geçti.

Orada başarı sağlayamadığı bilinmektedir.

İsaakios komnenos

bizanslı savaşçı, imparator Manuel I’in (1143-1180) yeğeninin oğlu, Andranikos I’in (1183-1185) akrabası.

1184’te Kıbrıs’ı ele geçirdi ve 1191’e kadar adayı bağımsız bir hükümdar gibi yönetti; kendi adına para da bastırdı.

1191’de Kıbrıs’ı İngiliz kralı Arslan Yürekli Richard ele geçirdi.

Manuel komnenos

imparator Andronikos I’in (1183-1185) ilk oğlu.

Babasından farklı düşüncelere sahip olduğu için kardeşi loannes lehine tahttan uzaklaştırıldı.

Buna rağmen bir ayaklanma sonucu tahta çıkan Andronikos I’in yerine geçen Isaakios II Angelos (1185-1195; 1203-1204), Manuel’in tutuklanmasını ve kör edilmesini emretti.

Manuel’in oğulları Aleksios ve David, Trabzon’da Büyük Komnenos’lar devletini kurdular.

İoannes komnenos

Andronikos I’in (1183-1185) ikinci oğlu; babası ilk oğlu Manuel’i uzaklaştırıp onu synbasileus («aynı zamanda kral») ilan etti. 1185’te Makedonya’da, Normanlara karşı sefere çıktı. Filibe’de kalıp savaşmaktan kaçındığı için askerleri tarafından kör edildi.

David komnenos

imparator Andronikos I (1183-1185) tarafından Selanik (Thessalonike) valisi tayin edildi; ama görevinde başarısız oldu ve şehri Normanlara kolaylıkla teslim etti (1185)

İoannes komnenos Pakhys («şişman»)

imparator Aleksios III Angelos’a (1195-1203) karşı ayaklandı, işgal ederek imparatorluk sarayına da yerleşti, ama aynı gece Aleksios III’ün askerleri tarafından öldürüldü.