Hakkında Bilgi

Hakkında Bilgi,Ansiklopedik Bilgi

Kültür-Sanat

Kopuz Müzik Aleti Nedir?

Kopuz Müzik Aleti Nedir,Orta Asya çıkışlı Türk halk şairlerinin kullandıkları müzik aleti.

Eski Türk baksı-ozanlarının, sagu’lar, destanlar okunurken veya yarı dini ayinlerde kullandıkları kopuz, birçok Türk ülkesinde eskiden beri rastlanılan bir musiki aletidir.

Kopuzun Özellikleri

Arapların ud’una benzer. Altay Türkleri arasında bugün de kullanılan kopuzu Radloff şöyle anlatır: «Baksı, Kopuzşamanların davulu yerine bir eşit keman (kopuz) kullanır, bu yaklaşık olarak 3 – 3,5 ayak yüksekliğinde bir alettir.

Baksı, kopuzu önüne koyar, keman yayına benzer bir yayı kopuzun tellerine dokundurarak sanatını icra eder.

Kopuzun üzerine bükülmüş at kılından iki kiriş gerilmiştir, sapma da birçok demir zil bağlanmıştır.

Baksı’nın bundan başka bir de asası vardır: bu asanın ucuna dört köşe bir tahta yerleştirilmiş ve etrafına birçok ufak demir parçası asılmıştır.

Genellikte baksılardan biri kopuz çalar, diğeri asa ile sıçrayarak danseder». Meragalı Hoca Abdülkadir Safiyüddin, Abdülmümin’in Kitab-ül-Edvar’ına yaptığı şerhte «kopuzı ozan» ve «kopuzı rum» adlarıyla iki kopuzdan söz eder.

Ozanların manzum ve mensur hikayelerini bu üç telli kopuzla (kopuzı ozan) söyledikleri anlaşılmaktadır. Eski uygur belgelerinden anlaşıldığına göre Doğu Türklerinde eskiden beri kullanılan kopuz. Batı Türklerince de biliniyordu: Dede Korkut Kitabı’nda Yunus divan’ında, Gülşehri’nin Mantık-ut-Tayr’ında kopuzdan söz edilmektedir.

Kopuz hem Anadolu, hem de Rumeli’de XVII. yy.a kadar yaygındı. XVII. yy. ortalarında İstanbul’da 40 kadar kopozcu vardı. Çelengli Şehbaz Ağa, Sübrab Ağa, Yamalı Recep Ağa en ünlüleriydi.

Kopuz
Kopuz
Kopuz

Bir yanıt yazın