Kurtuluş Savaşında Antalya | Kurtuluş Savaşı Tarihi |
Kurtuluş Savaşında Antalya İşgale karşı ilk direnişler Mayıs 1919’da kendini gösterdi.
Bu dönemde Şehzade Abdürrahim Efendi başkanlığında bir kurul Antalya’ya geldi.
Hürriyet ve itilâf Partisi’nin Antalya Şubesi’ni kurmak amacıyla gelen kurulun karşılanması sırasında, Antalya’da birkaç gösteri ve toplantı düzenlendi.
Bu gösterilerden birinde, İtalyan işgalcilerin engel olma çabalarına karşın bir konuşma yapan Hoca Rasih Efendi bölge halkının işgali şerefsizce benimsemesine imkân bulunmadığını direneceklerini vurguladı.
Ancak, Antalya ve çevresinde Kuva-yı Milliye direnişi öbür işgal bölgelerinden değişik bir gelişme gösterdi.
İtalyanlar ufak tefek bazı olayların dışında yerli halkla çatışmaya girmedikleri gibi, özellikle Yunan işgalinden sonra Kuva-yı Milliye’ye ters düşmemeye çalıştılar.
Kuva-yı Milliye İzmir ve çevresinin Yunanlılara verilmesinden doğan ingiliz-italyan ve yunan-italyan anlaşmazlığından yararlanandı.
Antalya ve çevresini Yunanlılara karşı direnişte bir cephe gerisi olarak değerlendirdi.
İtalyanlar bu konuda Kuva-yı Milliye’ye büyük ölçüde yardımcı oldular.
Özellikle İtalyan istihbarat teşkilâtı, Batı Cephesi’ne gelişmeler konusunda bilgiler aktardı.
Bu bakımdan, Italyan yüzbaşısı Friyer’in Menderes Cephesi’ndeki yardımları belirtilebilir.
Sözü edilmesi gereken bir başka olay da, işgalin kaldırılmasından az önce, İtalyan işgal komutanının Antalya Mutasarrıfı’na yaptığı veda ziyaretidir.
31 Mayıs 1921’de Antalya Hükümet Konağı’nda yapılan görüşmede, italyan birlikleri komutanı, birliklerinin çekilmeye başlayacağını, ancak önemli bir iskele olan Antalya’nın Yunan saldırılarından korunması gerektiğini söyler.
Komutan, Yunanlıların bu iskeleden cephane ve askeri donatım gereçleri boşaltmak isteyebileceklerini belirtir .
Bunu engellemek için bir piyade taburu, bir dağ topçusu taburu ve bir makineli tüfek bölüğü getirilmesini teklif eder.
Antalya halkının Kuva-yı Milliye etkinliklerine katkısı, bu sebeple Italyan işgalcileriyle çatışmaktan çok, Batı Cephesi’ne gönüllü toplamak ve maddî yardım sağlamakta yoğunlaştı
Yörede iki yıl kadar süren İtalyan işgali, 1921 ortalarında kaldırıldı.
1 Haziran 1921’de de Antalya’yı boşaltmaya başlayan Italyanlar, 5 Temmuzda boşaltma işlemlerini tamamladılar.
Daha sonra Bekir Sami Bey’le yapılan bir görüşmede, işgalin kaldırılmasına karşılık ekonomik bazı ayrıcalıklar isteyen İtalyanların, bu isteği, Büyük Millet Meclisi Hükûmeti’nce geri çevrildi.
