Kurtuluş Savaşında Erzincan,Koçgiri Ayaklanması

Kurtuluş Savaşında Erzincan,1919 Temmuzu başında Erzurum’a giderken Erzincan’a uğrayan Mustafa Kemal, burada coşkuyla karşılanmıştı.

Mustafa Kemal Erzurum’a geldikten 5 gün sonra, 8 Temmuzda 3. Ordu Müfettişliği görevinden alındığını ve yerine, 15. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir’in getirildiğini öğrendi.

Bu gelişme, yapılması tasarlanan Şark Vilayetleri Millî Kongresi ile ilgili hazırlıkları hızlandırdı.

Gerçi Kâzım Karabekir, Babıâli’nin kararını tanımadığını ve Mustafa Kemal’e bağlılığını belirtmişti ama yine de bu sert karar Anadolu’ya yayılmadan direnişin temelleri sağlamlaştırılmalıydı.

Bu amaçla, çevre il ve sancaklara haberler ulaştırıldı ve yapılacak kongreye delege gönderilmesi istendi.

23 Temmuzda toplanan Erzurum Kongresi’ne, Erzincan, Kuruçay ve Refahiye’den birer delege katıldı.

Bunlar, Nakşibendi Şeyhi Hacı Fevzi Efendi ve Müftü Şevki Efendi ve eşraftan Kemal Efendi idi.

Erzincan Delegesi Hacı Fevzi Efendi kongre çalışmalarında etkili görevler aldı.

Önce 15 kişilik Program Komisyonu’na kongre sonunda da, alınan kararları uygulamak amacıyla kurulan Heyet-i Temsiliye’ye seçildi.

Hacı Fevzi Efendi. 4

Eylül 1919’da toplanan ve bütün Anadolu ve Rumeli’yi temsil eden Sivas Kongresi’ne hazırlayıcı olarak katılan 5 Heyet-i Temsiliye üyesinden biriydi.

Sivas Kongresi sırasında Erzurum’da seçilip de bu kongreye gelmesi gereken Heyet-i Temsiliye üyelerinden dördünün gelmediği, bu kadar az kişi ile ortaya çıkan görevlerin üstesinden gelinemeyeceği gerçeği ortaya çıktı.

Erzurum Kongresi’nce seçilen 9 üyeye ek olarak, Sivas Kongresi’nce 6

Heyet-i Temsiliye üyesi daha seçildi.

Bu kurula Heyet-i Temsiliye’nin seçtiği Refet (Bele) Bey de katılınca, 12 Eylül 1919’-da çalışmalarını sona erdiren Sivas Kongresi, 16 kişinden meydana gelen bir“Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi” seçmiş oldu.

Hacı Fevzi Efendi de kongreden sonra Erzincan’a dönmesine rağmen Heyet-i Temsiliye üyeliği görevini sürdürdü.

Koçgiri Ayaklanması

Millî Mücadele Dönemi’nde Erzincan’ı etkileyeVı olaylardan biri, Sivas’ın Zara ilçesi sınırları içinde patlak veren ve Erzincan’ın Refahiye, Kuruçay, Kemah ilçelerine de yayılan Koçgiri Ayaklanması’dır.

Ayaklanmaya adını veren Koçgiri Aşireti, bölgede 130’u aşkın köye yayılan ve Palular, Zazalar, Ibolar gibi boylardan meydana gelen güçlü bir aşiretti.

İtilâf devletlerinin Mütareke ile birlikte hızlanan ayrılıkçı çabalarından ve bu çabalara karşı olarak Kürt Teali Cemiyeti’nin kurulmasından sonra, Koçgiri Aşireti bölgede bir huzursuzluk kaynağı olmaya başladı.