Mahfuz Hisse Nedir,Nasıl Hesaplanır | Genel Hukuk Bilgisi |

Mahfuz Hisse Nedir,Ne Demektir,Mahfuz hisse’nin miktarı, mirasçının miras bırakanla yakınlığına göre derişir.

Mahfuz Hisse Hesaplama

Her mahfuz hisseli mirasçının mahfuz hisse oranı farklıdır.

Fürunun mahfuz hissesi, kanuni miras payının 3/4’üdür; meselâ, miras bırakanın iki çocuğu varsa, bunlardan her birinin kanuni miras hissesi terekenin 1/2’idir.

Mahfuz hisseleri ise, bu 1/2 miras payının 3/4’ü, yani 3/8’üdür.

Bu durumda miras bırakan, çocuklarından her birine terekenin 3/8’ünü bırakmak zorundadır.

Ana ve babanın mahfuz hissesi kendilerine düşen miras payının 1/2’idir.

Mesela miras bırakan öldüğü zaman ana ve babası yaşıyorsa, bunlardan her birinin miras payı terekenin 1/2’dir.

Mahfuz hisseleri de, her birine düşen 1/2 miras payının yarısıdır, yani 1/4’dir. Miras bırakan, ana ve babasından her birine terekenin 1/4’ünü bırakmak zorundadır.

Erkek kardeş ve kızkardeşlerinden her birinin mahfuz hissesi, kendilerine düşen miras payının 1/4’üdür.

Mesela miras bırakanın mirasçıları onun üç kardeşiyse, bunlardan her birinin miras payı terekenin 1/3’ü, her birinin mahfuz hissesi ise terekenin 1/6’sıdır.

Sağ kalan eşin mahfuz hissesi, onun öteki mirasçılarla birlikte veya tek başına mirasçı olmasına göre değişir.

Eşin öteki kanuni mirasçılarla birlikte mirasçı olması halinde mahfuz hissesi, kendisine düşen miras payının mülkiyet kısmının tamamıdır.

Meselâ eş, miras bırakanın füruu ile birlikte mirasçı olarak mülkiyeti seçerse, miras payı terekenin 1/4’üdür.

Bu 1/4 miras payı, aynı zamanda onun mahfuz hissesidir.

Buna karşılık, intifa hakkını seçecek olursa, eşin hiç bir mahfuz hissesi olmaz.

Eş, ana ve baba, yani ikinci zümreden kişilerle birlikte mirasçı olursa, miras payı. 1/4 mülkiyet ve 1/2 intifadır.

Bunlardan 1/4 mülkiyet, aynı zamanda onun mahfuz hssesini meydana getirir.

Buna karşılık eş tek başına mirasçı oluyorsa, mahfuz hissesini terekenin yarısıdır, örnek 1. Miras bırakan öldüğü zaman geride mirasçı olarak üç çocuğu ile eşini bırakmıştır.

Eş, mülkiyeti seçecek olursa, onun miras payı terekenin 1/4’üdür.

Bu miras payının tamamı aynı zamanda eşin mahfuz hissesidir.

Terekeden geri kalan kısım, yani 3/4’ü miras bırakanın 3 çocuğu arasında paylaştırılır, her birine miras payı olarak 3/4: 3 = 3/12 düşer.

Bu 3/12’nin 3/4’ü de çocuklardan her birinin mahfuz hissesidir.

Buna göre çocuklardan her birinin mahfuz hissesi 3/4 X 3/12=9/48’dir.

Mahfuz hisselerin toplamı da, 3X9/48 + 1/4, yani 39/48’dir.

örnek 2. Mirasbırakan öldüğü zaman ana ve babası yaşıyorsa, bunlardan her birinin miras payı terekenin 1/2’sidir.

Mahfuz hisseler ise, bu miras payının 1/2’si, yani 1/4’tür.

Bu durumda mahfuz hisseler toplamı 1/4 + 1/4 = 2/4, yani terekenin yarısı olur.

Buna göre, mirasbırakan, terekenin yarısı üstünde «ölüme bağlı tasarrufla bulunamaz.

Bunları muhakkak ana ve babasının alması gerekir.

13 Temmuz 1967’de çıkan 903 Sayılı kanunla mahfuz hisse hükümlerinde değişiklik yapıldı.

Buna göre miras bırakan, gelirinin yarısının kamu görevi niteliğindeki işlerde kullanılması şartıyla bir vakıf kurmuş veya kamu yararına bir bağış yapmışsa, mahfuz hisse, kural olarak yukarıdaki miktarların 1/3’ü kadardır (Med. kn. md. 53/11).

Ancak vakıf gelirinin yüzde 20’si kendisine bırakılan mahfuz hisseli mirasçı, tenkis davası açamaz (Med. kn. md. 453/III).

Vakfın gelirinin yüzde 20’sinin mahfuz hissesinin mirasçıya bırakılması durumunda ancak o mahfuz hisseli mirasçı ile onun birinci derecedeki mahfuz hisseli mirasçıları bu hükümden yararlanırlar.

Daha sonraki mahfuz hisseli mirasçının yararlanabilmesi için vakıf senedinde açık hüküm bulunması gerekir. »

Mahfuz Hisseli Mirasçılar Kimlerdir

Kanun, kanuni mirasçılardan belirli bir kısmının muhakkak surette, mirasbırakanın terekesinden bir pay almasını öngörmektedir.

Bu, aile ilişkileri sonucu doğan sıkı bağlar sebebiyle, herkesin, belirli derecedeki yakınlarının istikbalini düşünmesi gereğinden doğar.

Kanun, miras bırakanın sadece çok yakını olan kimseleri mahfuz hisseli mirasçı olarak kabul eder ve bunların her birine miras bırakanla yakınlığına göre değişik oranda mahfuz hisse tanır.

Mahfuz hisseli mirasçısı bulunan miras bırakanın artık terekesinin tamamı üstünde istediği gibi tasarruf etmek yetkisi yoktur.

Bu durumda o, ancak tasarruf nisabı denilen ve mahfuz hisse toplamlarının dışında kalan miktar üstünde tasarrufta bulunabilir. (tasarruf nisabı.) Miras bırakan, mahfuz hisseli mirasçısı olmasına rağmen, yapmış olduğu ölüme bağlı tasarruflarla tasarruf nisabını aşacak olursa (yani mahfuz hisseler üstünde işlemler olursa), mahfuz hisseli mirasçı bir tenkis davası açarak, miras bırakanın yapmış olduğu tasarrufları, mahfuz hissesini aşmayacak miktara indirtir.

Kanun kimlerin mahfuz hisseli mirasçı olduğunu. tahdidî olarak belirtir.

Kanunda yazılı olan kanuni mirasçılar dışında hiç kimse mahfuz hisseli mirasçı değildir.

Med. kn. md. 452’ye göre, dört kategori mahfuz hisseli mirasçı vardır: miras bırakanın füruu; ana ve babası; kardeşleri ve eşi.