Maksim Gorki Kimdir,Hayatı,Eserleri | Yazar Biyografileri |

Maksim Gorki Kimdir,(28 Mart 1868 – Haziran 1936) Rus ve Sovyet yazarı.

Asıl adı Aleksey Maksimoviç Peşkov olan Maksim Gorki (Gorki “acı” anlamına gelir), bir küçük burjuva ailesinin çocuğuydu.

On bir yaşında yetim kalınca, yaşamını kazanmak için çalışmaya başladı.

Maksim Gorki’nin Hayatı

Çocukluğum (Detstvo, 1913), Ekmeğimi Kazanırken (Vlyudyakh, 1915) ve Benim Üniversitelerim (Moi Üniversite ty, 1923) adlı yapıtlardan oluşan üçlemede, gençliğindeki başıboş yaşamını, coşku ve ince bir alayla dile getirirken, girip çıktığı işleri (çıraklık, ikona ressamlığı, bir ırmak gemisinde bulaşıkçılık, geçit bekçiliği, vb.) anlattı.

Aynı zamanda Kazan Üniversitesi’nde de dersler izleyen Gorki, Rus halkının “düşünsel uyanış’ını amaç edinmiş “halkçılık” hareketine bağlı genç aydınlarla ilişki kurdu.

Tutuklanmalara ve tutukluların yaşamlarma tanık oldu.

Bir intihar girişiminden (1887) sonra, halkçı yazar Korolenko’yla tanıştı ve onun yüreklendirmesiyle Makar Çudra (1892), Çelkaş (1895) ve Konovalov’u (1897) yazdı.

1896 yılında evlendi ve aynı yıllarda, yaşam boyu çekeceği vereme yakalandı.

Küçük Burjuvalar (Meşcane, 1902) ve Ayaktakımı Arasında (Na Dne, 1902) adlı oyunlarının sahneye konmasından sonra bütün Rusya’ya adını duyuran Gorki, Tolstoy’la tanıştı, Çehov’la dostluk kurdu, marxçı çevrelere daha sık girip çıkmaya başladı, ülkesindeki rejime karşı daha sert bir tavır takındı, 1905 devrimine Petersburg’da etkin bir biçimde katıldı ve “Kanlı Pazar”a tanık oldu.

Sosyal Demokrat Parti’ye katıldıktan sonra Lenin’le tamştı.

1905’te tutuklandı; serbest bırakılınca A.B.D’ne giderek Ana’yı (Mat, 1907-1908) yazdı (bu yapıt, rusça yayımlanmadan önce İngilizce ve almanca olarak çıktı).

Sosyal Demokrat Partinin Londra’ daki beşinci kongresine (1907) katıldıktan sonra Capri’de Bogdanoviç ve Lunaçarski’yle birlikte devrimci göçmenler için bir büro kurdu.

1909’da, köylüler ve aydınlarla ilgili olarak izlenecek siyaset konusunda Lenin’le görüş ayrılığına düştü.

Ama 1911-1912 yıllarında, Lenin’in yayımladığı İskra’ya (Kıvılcım) katkıda bulundu; Pravda’nın edebiyat bölümünü yönetti.

1913’te Lenin’in öğütlerine uyarak, genel aftan yararlanıp Rusya’ya döndü ve yeniden oradaki edebiyat yaşamına katıldı.

Turgenyev’in İslavcılık anlayışına, Tolstoy’un siyasal görüşlerine karşı çıktı, Dostoyevski’ nin kahramanlarının zavallılıklarını ve boyun eğişlerini eleştirdi, yahudi düşmanlığına tepki gösterdi.

Maksim Gorki’nin Edebi Kişiliği

1917’de, çarlığın yıkılışından sonra, sanat yapıtlarının korunması için bir dernek kurdu, ilk Sovyet dergisi olan Krasnaya Nov’un edebiyat bölümü sorumlusu oldu.

Bolşevik siyasetiyle arasında belli bir görüş ayrılığı bulunması nedeniyle, önce Almanya’ ya (1921-1924), ardından da hekimlerin önerisi üzerine, iklimin, yakalandığı hastalık açısından daha elverişli olduğu Sorrento’ya (İtalya) gitti ve 1928 yılına kadar İtalya’da kaldı.

Rusya’ya dönüşünde, Sovyet edebiyatının en seçkin yazarı niteliğini kazandı.

1934’te Sovyet Akademisi’ ne bağlı Edebiyat Enstitüsü yöneticisi seçildi.

Stalin’in baskı döneminde kovuşturulan yazarların yararına birçok girişimde bulundu.

18 Haziran 1936’da Klim Samgin’in Hayatını tamamlayamadan öldü.

Gorki kendi kendini yetiştirmiş biridir.

Onun öğretmenleri, doğa, tarih, işçilerin sert ve zorlu yaşamları, serserilerin başıboş yaşantılarıdır.

Bir başka deyişle, bunlar Gorki’nin “üniversiteler”idir.

Gerçekçi bir yazar olan Gorki, gündelik yaşama özgü davranışları, görüntüleri betimlerken, toplumsal koşullarının tutsağı olduğu için acı çeken insanın özlemlerini ve özgürlük savaşımını dile getirdi.

Yalın ve doğal üslubuyla da dikkati çeken, edebiyat alanındaki yapıtları dışında siyaset yazıları ve mektupları da kitap halinde yayımlanmış olan Gorki, gerek S.S.C.B’nde, gerekse yabancı ülkelerde birçok gerçekçi yazarı etkilemiştir.

Maksim Gorki Eserleri

• Ayaktakımı Arasında (1941, 1967)
• Sonuncular
• Yazlıkçılar (Yaz Misafirleri)
• Vassa Jeloznova
• Güneşin Çocukları
• Barbarlar
• Küçük Burjuvalar
• Yegor Buliçov ve Digerleri
• Yirmi Altı Erkek ve Bir Kız (1939)
• İtalya Hikayeleri (1911, 1970)
• Yol Arkadaşım
• Bozkırda
• Foma (1899, 1983)
• Ana (1906, 1979)
• Halk Düşmanı (1907, Türkçe’ye “Yararsız Bir Adam” adıyla (1979)
• Matvey Kojemyakin (1910, 1984)
• Klim Samgin’in Hayatı (1936, 1975)
• Artamonovlar (1977)
• Küçük Burjuvalar (1901, 1967)
• Arkadaş
• Fırtınanın Habercisi
• Benim Üniversitelerim (1941, 1986)
• Çocukluğum (1947, 1976)
• Ekmeğimi Kazanırken (1949, 1986)
• Tolstoy’dan Anılar (1919, 1967)
• Güncemden Yapraklar (1924, 1984)
• Lenin (1924-1936) “Türkçeye Gorki Lenin’i Anlatıyor” adıyla (1980)
• Çocukluğum
• Üçler , (1900)
• Soytarı
• Ekmek İşçileri
• İki Kafadar ve filer
• Düşkünler
• Ekmeğimi Kazanırken
• Benim Üniversitelerim
• İnsanlarımız
• Danko’nun Yüreği