Hakkında Bilgi

Hakkında Bilgi,Ansiklopedik Bilgi

Tarih

Makteli Hüseyin Metni | Tarih Bilgileri |

Makteli Hüseyin Metni  (Maktel-i Hüseyn)Hz. Muhammed’in torunu ve halife Ali’nin oğlu Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesini konu olarak işleyen eserlerin genel adı.

Bu konu İslâm edebiyatmda ilk olarak arap yazarlarınca işlendi.

Ebu Minhaf (öl. 774) Kitab-ı Maktel-i Hüseyn (Hüseyin’in öldürülüşü Kitabı); El Isfahanı (öl. 966), Makatil-üt-Talibin (Ebi Talib Soyundan Gelenlerin öldürülmeleri) v.d. Fars edebiyatında maktel-i Hüseyn türünde manzum ve mensur eserler şiîliğin yayılışından sonra yazılmaya başladı.

En önemli farsça maktel, Hüseyin Vaiz Kâşifi’nin (öl. 1505) Ravzat -üş – Şüheda (Şehitler Bahçesi) adlı eseridir. Eser 10 bölüm (bap) ve bir sonuç (hatime) bölümünden meydana gelir.

Bu eser, Gelibolulu Cami tarafından Saadetname adıyla Türkçeye çevrildi.

Fuzuli’nin Hadikat-üs-Süedâ (Saadete Ermişlerin Bahçesi) adlı eseri de Razvat-üş-Şüheda’dan yararlanılarak yazıldı. Anadolu’da şiîliğin yayılışından sonra bu etkiyle yazılan eserler arasında makteller önemli bir yer tutar.

XIV. yy.dan sonra yazılan türkçe Maktel-i Hüseyn’lerin başlıcalan şunlardır: Kastamonulu Şazi, Destan-ı Maktel-i Hüseyn (manzum yazılışı: 1362); Lâmii (öl. 1532), Maktel-i Al-i Resul (Hz. Muhammed’in Torunun öldürülüşü) [manzum]; Gelibolulu Câmi (XVI. yy.) Saadetname; Fuzuli (öl. 1556), Hadikat-üs-Süeda (Saadete Ermişlerin Bahçesi) [manzum-mensur] v.d. Tanzimat edebiyatı döneminde (1860-1896) Batı edebiyatı örnek alınırken eski geleneği devam ettiren bazı sanatçılar da vardı.

Bu dönemde Kerbelâ olayının unutulmaması için bazı önemsiz Maktel-i Hüseyn’lerin yazıldığı görüldü, özellikle gece toplantılarında, muharrem âyinlerinde okunmak, dinleyenleri heyecana getirmek amacıyla yazıları türkçe makteller, konuşma diline yakın sade bir dille kaleme alındı.

Yazarlarının çoğu şeyh veya tarikat mensubu olan makteller bir çeşit şiî propaganda kitabıydı, şiîliğin yayılışında önemli payı oldu.

Maktellerde Ehlibeyte karşı olan sevgi de söz konusu edildi.

Maktellerde sanat endişesi güdülmemekle birlikte, bazılarında destansı özellikler görülür.

Bir yanıt yazın