Martinik Adası,Tarihi | Coğrafya Bilgileri |
Martinik Adası Martinik , fr. Martinique, Antiller’de ada. Rüzgâr adaları grubunda, bir fransj denizaşırı idare bölgesidir; 1090 kn 337 000 nüf. İdare merkezi, Fort de-Fransa (96 649 nüf.).60 km’den uzun olan Martinik, kuzeybatıda çoğunlukla yalıyarlardan oluşan düz kıyılarla çevrilidir; volkanik kayalardan oluşan Carbet doruklarıyla, 1902’deki püskürmesi 30 000 kişinin ölmesine ve Saint-Pierre şehrinin yıkılmasına yolaçan Pelse dağı (1 397 m) bu kesimdedir.
Martinik’in güneydoğu kısmı çok daha az engebeli (Vauclin dağında 504 m), ama kıyıları çok daha girintili çıkıntılıdır; bu kısımda uzun yarımadalar denize doğru uzanır.
Martinik Adası Tarihi
Kristof Kolomb’un bulduğu (1502) ada, Kızılderililer karşısında gerileyen İspanyol sömürgecilerinden kurtuldu; adaya ancak XVII. yüzyılda Amerika Adaları şirketinden fransızlar (soylular, keşişler, çiftçiler, tüccarlar) çıkarak, tarımı teşkilâtlandırdılar.
Afrika’dan zenci köleler getiren (Kızılderililerin ortadan kalkmasından sonra fransızlar, besin tarımını bırakarak önce tek tip şekerkamışı tarımını başlattılar; sonra kahve (XVIII. yy. sonu) ve çivit üretimine giriştiler.
Böylece zenginleşen Ye fransız zenci tüccarlarının başlıca pazarı haline gelen adada sosyal hiyerarşi sağlamlaştı; büyük mülkleri yöneten ama Fransa’daki tüccar armatörlere bağımlı olan zengin kreol’ler; çiftçilik yapan zenci köleler; zanaatçılık ve ticaretle uğraşan azatlı zenciler ve melezler.
Ruyter’in hücum ettiği (1674), ingilizlerin aldığı (1762), fakat Frana’ya geri verdiği (Paris anlaşması, 1763) Martinik, Mercier de la Riviere (1763-1764) tarafından yeniden teşkilâtlandırıldı ve adaya savunma birlikleri gönderildi.
Fransız devrimi sırasında karışıklıklar çıkan (muhtar ve aristokratik bir anayasa taraftarı «tarım işletmecileri»nin iktidarı ele geçirerek Saint-Pierre’i işgal ettirmeleri [1790] ve Haiti’yi örnek alan zencilerin çalkantısı) ada, yeniden İngilizler tarafından işgal edildi (1794 ve 1809); tekrar Fransa’ya geçince (Paris antlaşması, 1814), fransız siyasetine katıldı (1848; 1871 ve 1875).
Tek tip şekerkamışı üretimiyle yeniden zenginleşen Martinik, tesislerini yeniledi ve donatımını tamamladı (karayolları; köprüler; demiryolları).
Pelee dağının püskürmesiyle (1902) Saint-Pierre’in yıkılması ve XX. yy. başındaki şeker buhranı gelişmesini durdurmadı. Vichy hükümetine bağlanan (1940) Martinik, buna rağmen müttefiklerle müzakerelere girişti (1943 Sözleşmesi) ve bir fransız denizaşırı idare bölgesi haline getirildi (1946).
1959’dan beri Martinik’te bir özyönetim mücadelesi yapılmaktadır.
Nüfus hızla artmaya devam etmektedir (yılda yüzde 2,5). Bugün km2’ye 310 kişiye yaklaşan ortalama nüfus yoğunluğu, vüzeyinin yalnız yüzde 30’u ekilen ve sadece tarımla geçinen ada için çok fazladır.
Şekerkamışı üretimi de durakladığından nüfus artışı, zaten çok düşük olan hayat seviyesinin daha da düşmesine yol açar. Ticaret dengesi açığı da günden güne artmaktadır.
Besin ürünlerinin önemli bir’bölümü ithalatla karşılanmaktadır .